۱۳ - رطلکشان صبـح را، نزل و نـوای تـازه بیــن
زخمـه زنـان بـزم را، ساز ونــوای تـازه بیــن
واژگان: رطلکشان: شراب خواران، پیمانه کشان. (فرهنگ لغات) نوا: آنچه برای حیات باید از خورش و پوشش و آلات و جز آن. (دهخدا) زخمه زن: نوازندهی سازهایی از قبیل رباب و بربط، ساز زن. (دهخدا)
معنی و مفهوم: پیمانه کشان شراب صبحگاهی، نزل و خوردنیهای تازهای برای خود فراهم آوردهاند. نوازندگان مجلس بزم نیز، آواها و نواهای تازهای مینوازند.
آرایههای ادبی: نوا و نوا جناس تام دارند. بیت در حرف «ز» واج آرایی دارد.
۱۴ - رنگ بشد ز مشک شـب، بوی نماند لاجــرم
باد برآبگـون صـدف، غالیـه سای تــازه بیــن
واژگان: لاجرم: لابد، به ناچار. (منتهی الارب) آبگون صدف: کنایه از آسمان، ماه و آفتاب. (برهان) غالیه سای: غالیه ساینده، غالیه ساز، خوش بوی ساز. (دهخدا) غالیه: بوی خوشی است مرکب از مشک و عنبر و جز آن به رنگ سیاه که موی را بدان خضاب کنند (معین)
معنی و مفهوم: با آمدن صبح، رنگ مشک سیاه شب از بین رفت و به ناچار بوی خوش مشکین آن نیز باقی نمانده است. باد بر آسمان در حال غالیه سایی و پدید آوردن بوهای خوش و تازه است.
آرایههای ادبی: مشک شب اضافهی تشبیهی است. آبگون صدف کنایه از آسمان میباشد . باد را به غالیه سا تشبیه کرده است.
۱۵ - بید بسـوز و باده کـن راوق و لعـل بـاده را
چون دم مشک و بید تر، عـطر فزای تـازه بیـن
واژگان: راوق کردن: صاف کردن، پالودن، تصفیه کردن. (فرهنگ لغات)
شاهد: مجلس غم ساخته اسـت و مـن چو بیـد سوختـه
تـا بـه مـن راوق کنــد مــژگــان مــی پـالای مــن
(خاقانی، ۱۳۸۸: ۳۲۰)
معنی و مفهوم: چوب بید را بسوزان و به وسیلهی زغال آن، شراب را بپالای و رواق کن. آن گاه شراب سرخ لعل فام را ببین که همچون بوی مشک و بید تر خوشبو، عطر افشانی میکند و بوهای خوش میپراکند.
۱۶ - سوخته بید و باده بین، رومی و هندویی به هم
عشـرت زنگیـانه را بـرگ و نـوای تـازه بیــن
واژگان: نوا: سامان و سازکار. (دهخدا)
معنی و مفهوم: بید سوختهی سیاه رنگ و شراب سرخ فام درخشان را نگاه کن. گویی رومی سرخ و سپید پوست (شراب) و هندویی سیاه پوست (بید سوخته) با هم جمع شدهاند و برای جشن و عشرتی همانند جشن شادی زنگیان بساط و لوازم ترتیب دادهاند.
آرایههای ادبی: بید سوخته در سیاهی به هندو و شراب در درخشندگی و روشنی به رومی تشبیه شده اند.
۱۷ - نافهی چین کلید زد صبح و کلـید عیـش را
بـر در عـدّه دار خـم، قفل گشـای تـازه بیــن
واژگان: نافه: خریطه یا کیسهای که در آن مشک میباشد. (ناظم) عدّه دار: عدّه نگهدارنده، در مدّت عدّه مانده. (فرهنگ لغات) توضیحات. خُم: ظرف سفالینی بزرگ که در آن آب، شراب و جز آن ریزند. (معین)
معنی و مفهوم: صبحدم گویی بر نافهی سیاه شب کلید زد و سیاهی آن را گشود. عشرت و شادی نیز همانند کلیدی است که در خم را که همچون زنی است که عدّه نگه داشته و مدّتی بسته بوده است، میگشاید.
آرایههای ادبی: نافهی چین استعاره از سیاهی شب است. کلید عیش و عدّهدار خم اضافهی تشبیهی است. قفل و کلید با هم تناسب دارند .
توضیحات:
عدّهدار: عدّه دارنده، عدّه نگهدارنده، عدّهی ایام طهر زن و مدت سوک زن به مرگ شوی. مدتی که زن باید صبر کند، پس از طلاق سه طهر(سه ماه و سه روز) و پس از مرگ شوی مدت چهارماه و ده روز.(فرهنگ لغات)
۱۸ - ترک سـلاح پوش را زلـف چـو برهـم اوفتـد
عقل صـلاح کوش را مسـت هـوای تــازه بیـن
واژگان: سلاح پوش: سپاهی که سلاح پوشیده باشد. (ناظم) صلاح: نیکی، ضدّ فساد که تباهی باشد. (منتهی الارب)
معنی و مفهوم: اگر زلف آن ترک زیبا روی لشکری (سپاهی) بر هم دسته شود، عقل که پیوسته در مصلحت بینی میکوشد، مست عشق تازهای میشود.
آرایههای ادبی: صلاح و سلاح جناس خط دارند.
۱۹ - شـاهـد روز کز هوا، غالیه گون غـلاله شـد
شاهد توست جــام می، روز و هـوای تـازه بیـن
واژگان: غالیه گون: غالیه رنگ، سیاه رنگ. (فرهنگ لغات) غلاله: زلف معشوق. (برهان) شاهد: مرد خوب روی، محبوب، معشوق. (معین)
معنی و مفهوم: چون ابرهای سیاه همچون زلفهای مشکین و سیاه رنگ، چهرهی زیبای روز را پوشاند، سعی کن که از جام می برای خود روز روشنی بسازی.
آرایههای ادبی: شاهد روز اضافهی تشبیهی. در مصراع دوم جام می را به صورت مجمل به شاهد زیبا رو تشبیه کرده است. غالیه گون غلاله (زلف سیاه) کنایه از ابرهای سیاه است که آسمان را پوشانده است.
۲۰ - نیست جهان تنگ را جای طـرب که دم زنـی
ز آن سوی خیمهی فلک خم زن و جای تازه بین
معنی و مفهوم: این جهان تنگ و بی پهنا، جای شادی و خوشی نیست که در آن درنگ کنی و نفس بکشی، خیمهی آسمان را خم کن و به آن سوی این خیمه بنگر تا جای تازهای را ببینی.
آرایههای ادبی: خیمهی فلک اضافهی تشبیهی. جای و جای، تکرار ایجاد کردهاند. دم زدن کنایه از درنگ کردن.
۲۱ - زیر پل فلـک مجــوی آب وفا ز جــوی کس
بگـذر از ایـن پل کهـن، آب وفـای تـازه بیــن
معنی و مفهوم: در زیر این آسمان خمیده از هیچ کس چشم وفاداری نداشته باش، از پل کهن آسمان بگذر و آن سوی این پل، وفای تازهای را مشاهده کن.
آرایههای ادبی: پل فلک اضافهی استعاری. پل کهن استعاره از آسمان. آب وفا اضافهی تشبیهی. وفا و وفا تکرار ایجاد کرده است .
۲۲ - لهجـت راوی مـرا منطـق طیــر بـر زبــان
بر در شاه جـم نگین، تحـفه دعـای تـازه بیـن
واژگان: لهجت: زبان، شیوهی بیان. (معین) راوی: بازگو کنندهی شعر از کسی. (منتهی الارب)
معنی و مفهوم: راوی شعرهای من گویی منطق طیر (زبان مرغان) سلیمانی در زبان دارد که بر درگاه شاه بزرگ، که نگین انگشترش همچون نگین انگشتر سلیمان (جم) حامل اسم اعظم است، دعاهای تازهای به عنوان تحفه برای شاه آورده است.
آرایههای ادبی: منطق طیر و جم نگین با هم تلمیح به ماجرای سلیمان جم دارند. انگشتر شاه به انگشتر سلیمان تشبیه شده است.
۲-۲-۶- عناصر بازاریابی رابطه مند
تعهد و اعتماد دو جزء اصلی بازاریابی رابطه مند هستند که در بیشتر مدل ها به آنها اشاره شده است. اولین بنیان بازاریابی رابطه مند اعتماد است. از نگاه مورگان و هانت موفقیت در بازاریابی رابطه مند مستلزم وجود اعتماد و تعهد در رابطه است(مورگان و هانت،۱۹۹۴: ۲۰). آنان معتقدند شکل گیری اعتماد در رابطه متضمن داشتن سطحی از اطمینان به راستی و درستی قول و وعده های طرف مقابل توسط هریک از طرفین است(مورگان و هانت،۱۹۹۴: ۲۰). سین و همکاران(۲۰۰۲) نیز اعتماد را به عنوان اعتقاد یک طرف رابطه به قابل اتکا بودن گفته ها و تعهدات طرف دیگر تعریف می کنند. آنان همچنین معتقدند که سطوح بالاتری از اعتماد میان خریدار و فروشنده احتمال استمرار رابطه را افزایش خواهد داد(سین و همکاران،۲۰۰۲: ۶۵۹).
دومین بنیان درنظر گرفته شده برای بازاریابی رابطه مند، تعهد است. تعهد به مفهوم تمایل پایدار هریک از شرکای تجاری به حفظ روابط ارزشمند است. هنگامی تعهد به یک رابطه شکل خواهد گرفت که یکی از طرفین به اهمیت رابطه اعتقاد داشته باشد و برای تضمین حفظ یا ارتقای رابطه، حداکثر تلاش خود را اعمال نماید(مورگان و هانت،۱۹۹۴: ۲۳). تعهد بطور کلی تحقق فعالیتها مطابق آنچه وعده شده است، می باشد. شرکتها زمانی به یکدیگر متعهد می شوند که حفظ ارتباط ایجاد شده برایشان ارزشمند باشد(فونتنات و هیمن،۲۰۰۴: ۱۲۱۳). دوایر و دیگران[۱۱۳] تعهد را به عنوان التزام صریح یا ضمنی به استمرار رابطه بین طرفین مبادله تعریف کرده اند(دوایر و دیگران،۱۹۸۷: ۱۹). هنگامی که طرف های تجاری متعهد به هم دیگر باشند، تمایل بیشتری به همکاری، برآوردن نیازمندی های طرف مقابل، اشتراک گذاری اطلاعات و حل مشترک مشکلات دارند(واسودوان و همکاران[۱۱۴]،۲۰۰۶: ۳۴۵). آنچه از این بحث نتیجه گرفته می شود این است که بدون توجه به ماهیت صنعت، برای ساختن ارتباطی دو طرفه، داشتن تعهد، اعتماد، افق زمانی بلندمدت و گردش اطلاعات بسیار ضروری به نظر می رسد(پرسی و ماتئو[۱۱۵]،۲۰۰۰: ۲۷۳).
۲-۲-۷- مقایسه بازاریابی رابطه مند و مدیریت ارتباط با مشتری
هر تلاشی در مورد بازاریابی رابطه مند بدون در نظر گرفتن مدیریت ارتباط با مشتری کامل نیست. بعضی از محققین تقریباً از هر دو عبارت به جای هم استفاده کرده اند اما تفاوت های ویژه ای بین دو ساختار وجود دارد(داس[۱۱۶]،۲۰۰۹: ۴-۵).
RM ماهیتا استراتژیک تر است در حالیکه CRM از نظر عملکردی تاکتیکی تر است
CRM بطور کلی استفاده RM با بهره گرفتن از تکنولوژی اطلاعات است.
RM جدای از ارتباط عرضه کننده با مشتری قدیمی است و مبتنی بر ساخت ارتباطات با کل سرمایه گذاران است.
CRM بیشتر روی ایجاد ارتباطات با مشتریان سود آور متمرکز است.
RM بیشتر احساسی و رفتاری است و روی مفاهیمی نظیر ضمانت، همدلی، تقابل و اعتماد تمرکز دارد در حالیکه CRM نسبتاً مدیریتی است و بیشتر متمرکز است بر اینکه چگونه مدیریت می تواند تلاش های مضاعفی در جذب، حفظ و کنترل ارتباطات مشتر ی بنماید.
RM و CRM همچنین تشابهات قوی دارند به این معنی که هر دو قویاً روی ارتباطات خریدار و فروشنده تأکید می کنند و می پذیرند که این ارتباطات ماهیتاً طولانی است و هر دو قسمت در این فرایند ذینفع هستند.
۲-۲-۸- مزایای بازاریابی رابطه مند
برای نیل به موفقیت در بازارهای رقابتی رضایت مشتری، یک عامل اساسی است. از همین رو سازمانها به زمینههایی پرداختند که برای جلب رضایت مشتری لازم است. یکی از این رویکردها ایجاد رابطه بین واحد اقتصادی و مشتری است تا از این طریق در خصوص نیازهای مشتریان اطلاعات سودمندی به دست آید و ارائه خدمات به مشتریان باعث جلب رضایت شود. به همین سبب بازاریابی رابطهمند سعی دارد تا ارتباط تنگاتنگی با مشتریان برقرار کند و با این کار با دقت و به قدر کفایت به نیازهای مشتریان پی برده و آنها برطرف سازد. بازاریابی رابطهمند علاوه بر توانایی آن در درک نیازهای مشتریان، به افزایش سهم بازار، سودآوری و کاهش هزینهها کمک می کند. پژوهشها نشان داده که هزینه ارائه خدمات به مشتری وفادار پنج تا شش بار کمتر از هزینه جذب و ارائه خدمات به یک مشتری جدید است. اهداف بازاریابی رابطه مند ایجاد و حفظ رابطه مداوم بین واحد اقتصادی و مشتریان آن است، به گونه ای که برای هر دو طرف این رابطه حائز منفعت باشد. بازاریابی رابطهمند زمانی مفید است که مدیریت تعاملات، روابط و شبکه ها به یک موضوع بنیادین تبدیل می شود. بازاریابی رابطهمند قصد دارد تا با مشتریان هدف رابطه ایجاد نموده و این رابطه را حفظ و تقویت کند تا از این طریق اهداف طرفین برآورده شود. این امر زمانی حاصل می شود که همزیستی متقابلی وجود داشته باشد و به وعدهها جامه عمل پوشانده شود (باقری، ۱۳۹۰). همچنین حفظ مشتریان موجود برای سودآوری بلندمدت سازمان حیاتی است و در کانون توجه فلسفه بازاریابی رابطهمند قرار دارد. حفظ و تقویت روابط با مشتریان در ایجاد و حفظ مزیت رقابتی در بازار نقش حساسی ایفا می کند (نوربخش و پشنگ، ۱۳۹۰). به طور خلاصه، بازاریابی رابطهمند برای مشتریان نیز مزایایی در بر دارد:
ـ اعتماد به معنی کاهش اضطراب، اعتماد به محصول یا ارائه دهنده خدمت، داشتن احساس وفاداری به ارائه دهنده خدمت؛
ـ منافع اجتماعی به معنی شناخت کارکنان از مشتریان، آشنایی مشتریان با کارکنان، توسعه روابط دوستانه با کارکنان (روشنی، ۱۳۸۸).
بازاریابی رابطه مند از طرق زیر برای شرکتها مزیت رقابتی استراتژیک ایجاد می کند:
ایجاد رابطه با شرکای مهم تجاری
ادغام عمودی که گاه ممکن است به صورت معاملات انحصاری در آید
همکاری با رقبا
شرکتها با ایجاد اتحادیه کاری با شرکای مهم تجاری خود می توانند به نتایج زیر دست یابند:
کاهش هزینه معاملات
افزایش کیفیت کالاها
کاهش قیمت تمام شده برای مشتری
افزایش رضایت مشتری
دسترسی به اطلاعات بازار
کسب دانش جدید و انعطاف پذیری(فونتنات و هیمن،۲۰۰۴: ۱۲۱۲-۱۲۱۳).
شرکت هایی که به یکدیگر اعتماد دارند همه منابع خود از قبیل مالی، فیزیکی، سازمانی و اطلاعاتی را در یک رابطه خاص سرمایه گذاری می کنند. در نتیجه این سرمایه گذاری، شرکت تعاملات خود را با دیگر شرکتها کاهش داده و بر بهینه سازی روابط موجود تمرکز می کند این مسئله باعث می شود ریسک سرمایه گذاری کاهش یابد.
۲-۲-۹- منحنی طول عمر رابطه خریدار و فروشنده
تئوری منحنی طول عمر رابطه توسط داویر شورر[۱۱۷] در سال ۱۹۸۷ مطرح شد. این مدل چگونگی ایجاد و توسعه یک رابطه را از مرحله آگاهی تا زوال را نشان می دهد(پالمر،۲۰۰۰: ۱۲۱):
مرحله آگاهی[۱۱۸]: این مرحله در هر زمان و مکانی ممکن است برای یکی از طرفین اتفاق بیفتد. در این مرحله یکی از طرفین با جلب توجه طرف دیگر به خود و طرف مقابل با داشتن انگیزه های مناسب وارد مرحله بعد می شوند.
مرحله اکتشاف[۱۱۹]: در این مرحله هریک از طرفین می کوشد تا با چانه زنی با طرف مقابل از خصوصیات شخصیتی، قدرت، هنجارها و انتظارات وی آگاه شود. چنانچه نتایج حاصله رضایت بخش باشد، رابطه وارد مرحله بعد می شود.
مرحله گسترش[۱۲۰]: در این مرحله نتایج رضایت بخش از رابطه باعث گسترش رابطه و طولانی تر شدن آن می شود. در غیر این صورت رابطه وارد مرحله زوال می شود.
مرحله تعهد[۱۲۱]: این مرحله مادامی که طرفین به گزینه های مناسب تر نرسیده اند و یا اینکه طرفین به دستیابی به اهداف خود امیدوارند ادامه می یابد. درغیر این صورت رابطه وارد مرحله زوال می شود.
مرحله زوال[۱۲۲]: در این مرحله یکی از طرفین یا هر دو طرف با فرض اینکه ادامه رابطه بین آنها ارزشی ایجاد نخواهدکرد، رابطه را ضعیف و یا بلافاصله قطع می کند که البته روند زوال بسته به میزان تعهد یک طرف به طرف مقابل دارد.
۲-۲-۱۰- فلسفه بازاریابی رابطه مند
فلسفه بازاریابی رابطه مند از چند بعد قابل بررسی است:
بعد تاکتیکی: روابط به عنوان ابزاری برای ترفیع در فروش به کار گرفته می شوند. در این خصوص می توان به توسعه فناوری اطلاعات درجهت ایجاد جنبه های مختلف وفاداری اشاره کرد. هرچند اجرا چنین پروژه هایی پرهزینه است ولی درعوض فرصت بسیار مناسبی را درجهت ایجاد وفاداری و سودآوری برای شرکت ایجاد می کند.
بعد استراتژیک: هدف از روابط پیوندخوردن با مشتریان و ایجاد وفاداری در نزد مشتریان است. امروزه اغلب مدیران ارشد سازمانها از مشتریان خود درخواست می کنند تا با آنها تماس بگیرند و نیازهای خود را درمیان بگذارند.
بعد فلسفی: در این بعد، مفهوم بازاریابی، همان مشتری محوری و درک نیازها و انتظارات مشتریان است(پالمر،۲۰۰۰: ۱۱۸). لذا در بازاریابی مدرن، خدمات فقط شامل خدمات پس از فروش نمی شود، بلکه هدف خدماتی فراگیر و شامل ۳ مرحله است: پیش از فروش، در خلال فروش، پس از فروش. مجموع این خدمات مبنای بازارداری و حفظ مشتری است(ونوس و سایرین،۱۳۷۸: ۲۲۰).
۲-۲-۱۱- اصول و اهداف بازاریابی رابطه مند
هدف بازاریابی رابطه مند، بهبود در سود آوری از طریق تغییر دیدگاه شرکت نسبت به بازاریابی معاملاتی و تاکید بر جذب مشتریان جدید با رویکرد حفظ و نگهداری آنان، از طریق استقرار سیستم مدیریت موثر ارتباط با مشتری می باشد.
بازاریابی رابطه مند می کوشد مشتریان، عرضه کنندگان و سایر شرکای مهم اقتصادی را در فعالیتهای توسعه ای و بازاریابی شرکت سهیم سازد. چنین راهبردی منجر به پیدایش روابط تعاملی نزدیک با عرضه کنندگان، مشتریان یا سایر شرکای زنجیره ارزشی شرکت می شود. همپوشانی در طرحها و فرایند های طرفین مقابل و پیوندهای نزدیک اقتصادی، عاطفی و ساختاری میان آنها از الزامات این راهبرد می باشد و حاصل آن جایگزینی وابستگی دو سویه به جای استقلال عمل و همکاری به جای رقابت و درگیری است.
امروز ما شاهد یک دگرگونی اساسی در نحوه سازماندهی شرکتهای برتر هستیم و آن تغییر ساختارهای سازمانی از محصول گرایی به سوی مشتری گرایی است و عامل اصلی و محرک این تغییر، ظهور پدیده ای به نام مدیریت ارتباط با مشتری است. ریشه مدیریت ارتباط با مشتری را می توان در بازاریابی رابطه مند جستجو کرد.
ریچهلد به دلایل زیر، نگهداری مشتریان را برای سازمانها سودآور می داند:
هزینه های جذب مشتریان ممکن است بالا باشد، بنابراین مشتریان سودآور نخواهند بود، مگر اینکه آنها برای مدت بیشتری حفظ شوند و از شرکت خرید کنند.
جریان حاصل از سودهای کسب شده از مشتریان حفظ شده و وفادار، شرکت را در پوشش هزینه های خود یاری می رساند.
با خرید های بیشتر مشتریان از شرکت، درآمدها افزایش یافته و شرکت از کارایی بیشتری در ارائه خدمات به مشتریان برخوردار می شود، بنابراین هزینه ها کاهش می یابد.
مشتریان خشنود و حفظ شده (وفادار) موجب جذب دیگر مشتریان بالقوه برای شرکت خواهند بود.
برقراری روابط با مشتریان برای آنها ارزشمند است و در نتیجه مشتریان وفادار حساسیت کمتری به قیمت خواهند داشت(ریچهلد و ساسر[۱۲۳]،۱۹۹۰: ۱۷۶-۱۸۰).
۲-۲-۱۲- فرایند بازاریابی رابطه مند
بر اساس دیدگاه گرونروس فرایند بازاریابی رابطه مند شامل مراحل ذیل می باشد:
تحقیقات بازاربا هدف شناسایی مشتریان سودآور و برقراری ارتباط با آنها.
ایجاد تماس اولیه با یک مشتری و شکل گیری ارتباط.
. آنها ایرانیانی بودند که پس از شکست در نبرد قادسیه، اسلام آورده، به اعراب پیوستند. آنان همراه با سعد در فتح مدائن و جلولاء شرکت کردند و سپس در کوفه ساکن شدند. به گفتهی جرجی زیدان، بنی امیه مسلمانان غیرعرب را سرخ پوست(احمر) میگفتند و در فرهنگ عرب، هر عجمی ” احمر” لقب دارد. نام فرمانده آنها “دیلم بود و از این رو، آنها را« حمراء» دیلم مینامیدند.( زیدان، جرجی، تاریخ تمدن اسلام، ترجمه علی جواهر کلام، چ ششم، تهران: امیر کبیر، ج۴، ۱۳۶۹، ص۶۸۶، ۶۸۹؛ بلاذری، احمد بن یحیی، فتوح البلدان، ترجمه دکتر محمد توکل، بیجا: نقره، ۱۳۶۶، ص۳۹۹) این گروه بسیاری از حرفهها و صنایع کوفه را اداره میکردند.( جنابی، کاظم، تخطیط مدینه الکوفه عن المصادر التاریخیه و الاثریه، مقدمه احمد فکری، بغداد: مجمع العلمی العراقی، ۱۳۸۶، ص۴۲ به بعد) در بعضی از نوشتهها، تعداد این گروه در زمان مختار سال ۶۶ هجری قریب بیست هزار نفر ذکر شده است.( دینوری، احمد بن داود، الاخبار الطوال، قم: شریف رضی، ۱۴۱۲، ص۲۸۸) ↑
. آنها جزو سپاه یزدگرد بودند که در جریان محاصرهی شوش، به ابوموسی پیوسته، و با بنی تمیم هم پیمان شدند.( بلاذری، احمد بن یحیی، پیشین، ص ۵۲۰-۵۲۱). ↑
. آنها اصالتا از اهالی سوماترا بودند که به هند و عراق و سواحل خلیج فارس کوچ کرده بودند و پس از اسلام نیز در این ناحیه حضور داشتند. ساسانیان برای دفاع در مقابل دزدان دریایی از آنها استفاده میکرد. بعدها برخی از ایرانیان نیز بدانها پیوستند، به گونه ای که دیگر مسئله نژاد آنان مطرح نبود بنابر روایت بلاذری، سیابجه تنها در بصره ساکن بودند.( بلاذری، احمد بن یحیی، فتوح البلدان، همان، ص۵۲۴) وقتی طلحه و زبیر به قصد جنگ جمل وارد بصره شدند، سیابجه از تسلیم بیت المال به آنها تا قبل از آمدن حضرت علی(ع) خودداری کردند. افراد طلحه و زبیر به فرماندهی عبدالله بن زبیر به آنها شبیخون زدند و همه آنها را کشتند.( بلاذری، همان، ص ۵۲۴) با اینکه سیابجه و زُط ها هم پیمان بنی تمیم( دشمنان امیر المؤمنین(ع)) بودند، اما جزو سربازان امام علی(ع) باقی ماندند.( طبری، محمد بن جریر، تاریخ الرسل و الملوک، تهران: جهان، ۱۸۸۱، ج۳، ص۵۱۷). ↑
. بلاذری، احمد بن یحیی، پیشین، ص۳۳۹ ↑
. رجبی، محمد حسین،« بررسی انتخاب کوفه به عنوان مرکز خلافت اسلامی»، مصباح، ش۳و۴، ۱۳۶۵، ص۱۳۷٫ ↑
. ابن عساکر، علی بن حسین بن هبه الله، تاریخ دمشق، تحقیق محمد احمد، دمشق، ۱۹۵۱-۱۹۵۴م، ج۱۰، ص۱۰۲٫ ↑
.عسقلانی، ابن حجر احمد بن علی بن محمد، اصابه فی تمییز الصحابه، قاهره: بینا ، ،۱۹۲۸م، ج۲، ص۲۴۲٫ ↑
. اصبهانی، ابونعیم احمد بن عبدالله، حلیهالاولیاء و طبقات الاصفیاء، بیروت، ۱۹۶۷م،چ دوم، ج۳، ص۲۵٫ ↑
. طبری، محمد بن جریر، تاریخ الرسل و الملوک، تحقیق، محمد ابوالفضل ابراهیم، قاهره، ۱۹۶۶-۱۹۷۰م، ج۵، ص۲۸۶٫ ↑
. بلاذری، احمد بن یحیی بن جابر، فتوح البلدان، لیدن، ۱۸۶۶م، ص۱۱۷٫ ↑
. عسقلانی، ابن حجر احمد بن علی بن محمد، اصابه فی تمییز الصحابه، قاهره: بینا ،۱۹۲۸م، ج ۴، ص۷۴٫ ↑
. ابن سعد، محمد، کتاب الطبقات الکبیر، لیدن، ۱۹۰۹م، ج۷، ق۲، ص۲۱٫ ↑
. همان، ج ۷، ق۱، ص ۸۶٫ ↑
. بخاری، محمد بن اسماعیل، التاریخ الکبیر، حیدرآباد، ۱۳۶۰ه ، ج۴، ق۲، ص۱۳۱. ↑
. مسعودی، علی بن حسن، مروج الذهب و معادن الجوهر، پاریس، ۱۸۶۱-۱۸۷۷م، ج۴، ص۲۷۹،۲۸۰. ↑
. اصفهانی، ابوالفرج علی بن حسین، الاغانی ج۲، ص۳۰۴٫ ↑
. کلینی رازی، ابو جعفر محمد بن یعقوب بن اسحاق، الروضَهُ مِنَ الکافی، با شرح و تصحیح سید هاشم رسولی محلاتی، تهران: انتشارات علمیه اسلامیه، ج اول، بیتا، ص۳۰ ↑
. حتی، فیلیپ، کی، تاریخ عرب، ترجمه ابوالقاسم پاینده، تبریز: کتابفروشی حاج محمد باقر کتابچی حقیقت، ج۱، ۱۳۴۴، ص۳۰۲، ممتحن، حسینعلی، تاریخ سیاسی اسلام در عصر امویان، تهران: دانشگاه شهید، مرکز چاپ و انتشارات، ۱۳۸۱، ص۳۱۵٫ ↑
. بخاری، محمد بن اسماعیل، التاریخ الکبیر، حیدرآباد، ۱۳۶۰ه، ج۱، ق۲، ص۳۸۸٫ ↑
. بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، پیشین، ق۲، ص۸۹۴٫ ↑
. مبرد، محمد بن یزید، الکامل فی الادب، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم و سید شحاته، قاهره، ج۱، ص۵۴٫ ↑
. ابن عبد ربه، احمد بن محمد، العقد الفرید، تحقیق احمد امین و احمد الزین و ابراهیم الابیاری، قاهره: بینا، ۱۹۴۰م ج۶، ص۱۲۹٫ ↑
. همان، ص۱۳۱٫ ↑
. صنعانی، اسماعیل بن یحیی، المصنف، پیشین، ج۹، ص۵۲. ↑
. بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، ق۲، ص ۴۸و ۵۲؛ ابن عساکر، تاریخ دمشق، پیشین، ج۱۰، ص۴۹۵٫؛ ↑
. مبرد، محمد بن یزید، الکامل فی الادب، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم و السید شحاته، قاهره، ج۲، ص۱۰۲٫ ↑
. یعقوبی، تاریخ، ج۲، ص۱۲۴ ↑
. فسوی، یعقوب بن سفیان، کتاب المعرفه و التاریخ، تحقیق اکرم ضیاء عمری، بغداد، ۱۹۷۴-۱۹۷۶م، ج۲، ص۶۳٫ ↑
.ابن سعد، محمد، کتاب الطبقات الکبیر، پیشین، ج۷، ق۱، ص۸۷٫ ↑
. اصفهانی، ابوالفرج علی بن الحسین، الاغانی، پیشین، ج۱۳، ص۶۴، ص۱۰۶، ۱۰۷٫ ↑
. ابن سعد، محمد، کتاب الطبقات الکبیر، لیدن ، ج۷، ق۱، ۱۹۰۹م، ص۱۲۵٫ ↑
. بلاذری، انساب، ق۲، ص۱۲۵۸ ↑
. ابن ابی الحدید، عزالدین أبو حامد هبه الله بن محمد، شرح نهج البلاغه، قاهره: بینا، چ دوم، ج۴،۱۹۶۵-۱۹۶۷م، ص۱۴۸،۱۴۶٫ ↑
. ابن عساکر، علی بن حسین بن هبه الله، تهذیب التاریخ الکبیر، تهذیب عبدالقادر بدران و أحمد عبید، دمشق: بینا، ج۷، بیچا، ۱۳۳۲ه، ص۱۶۷،. ↑
. عسقلانی، ابن حجرشهاب الدین احمد بن علی بن محمد بن محمد بن علی ، الاصابه فی تمییز الصّحابه، بیروت: دارالکتاب العربی ، ج۴، ۱۹۲۸م، ص ۷۴، ۱۱۵،۱۰۲٫ ↑
. جوده، جمال، اوضاع اجتماعی- اقتصادی موالی در صدر اسلام، ترجمه مصطفی جبّاری و مسلم زمانی، تهران: نشر نی، چ دوم، ۱۳۸۳، ص۱۱۵-۱۱۷٫ ↑
. همایی، جلال الدین، شعوبیه، اصفهان: کتابفروشی صائب، ۱۳۶۳، ص۲۶٫ ↑
. پرایس، کریستین، تاریخ هنر اسلامی، ترجمه مسعود رجب نیا، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، چ دوم، ۱۳۶۴، ص۱۶٫ ↑
. زرین کوب، عبدالحسین، تاریخ مردم ایران( کشمکش با قدرتها)، تهران: مؤسسه انتشارات امیر کبیر، چ اوّل، ۱۳۶۷، ص ۵۵٫ ↑
. همان، ص ۵۶٫ ↑
. طبری، ابوجعفر محمد بن جریر، تاریخ طبری، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت- لبنان: بینا ، ج۶ ، ۱۳۸۴-۱۹۶۴، ص ۳۲۰٫ ↑
.زرین کوب، عبدالحسین، پیشین، ص ۵۲٫ ↑
. دینوری، ابن قتیبه ابو محمد عبدالله بن مسلم، عیون الاخبار، پیشین، ج۲۵، ص ۲۵۲٫ ↑
. طبری، ابوجعفر محمد بن جریر طبری، تاریخ طبری، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت- لبنان ، ج۶، ۱۳۸۴-۱۹۶۴م ، ص۲۵٫ ↑
. جوده، جمال، پیشین، ص۱۱۸٫ ↑
. همان، ص۱۱۹ ↑
. همان، ص۱۲۰ ↑
. ابن قتیبه، المعارف، تحقیق ثروت عکاشه، قاهره: بینا، ۱۹۶۰م، ص۱۷۷٫ ↑
. جهشیاری، محمد بن عبدوس، کتاب الوزراء و الکتاب، پیشین، ص۴۴و ۴۵٫ ↑
. بلاذری، أحمد بن یحیی بن جابر، انساب الاشراف، ج۵، ص۱۴۲٫ ↑
-
- استراتژیهای تقلیدی[۵۵]: کپیبرداری سریع از محصولات سایرین.
-
- دوم اما بهتر[۵۶]: این استراتژی، شبیه به استراتژی تقلیدی است اما در این حالت، یک نمونه و کپی بهتر از محصولات سایرین ساخته میشود.
-
- استراتژی واکنشی[۵۷]: واکنش هدفمند به تقاضا و خواستههای مشتریان.
استراتژیهای فعال توسعه محصول جدید نیز عبارتاند از:
-
- تحقیق و توسعه:سرمایهگذاری بر فعالیتهای تحقیقاتی آینده محور.
-
- بازاریابی:یافتن نیاز و خواسته مشتری و سپس توسعه محصولی برای تأمین نیاز و خواسته وی.
-
- کارآفرینی: اقدام مخاطرهآمیز برای توسعه محصولات جدید.
-
- تحصیل یا خرید: خرید شرکتهای تکنولوژی، محصول یا بازار جدیدی دارند.
لازم به ذکر است که در استراتژیهای فعال شرکت باید به کنترل ریسک اقدام نموده و خلاقیت و توسعه خلاقانه را تشویق نماید؛ اما در استراتژیها منفعلانه شرکت به یکزمان تأخیر برای کپیبرداری احتیاج دارد. (کاتلر و آرمسترانگ، ۱۹۹۷، ترجمه فروزنده، ۱۳۹۱)
در بسیاری از صنایع، توانایی توسعه سریع، کارآمد و اثربخش محصول جدید مهمترین عاملی است که موفقیت آن را رقم میزند. برای آنکه توسعه محصول جدید با موفقیت قرین شود، باید همزمان به سه هدف گاه متعارض دست یابد:
۱ به حداکثر رساندن تناسب محصول با احتیاجات مشتری،
۲ به حداقل رساندن زمان سیکل توسعه
۳ تحت کنترل درآوردن هزینههای توسعه (آلدریچ و اپینجر، ۲۰۰۳)[۵۸]
۲-۲-۱-۱۲ نتایج حاصل از اجرای موفق فرایند توسعه محصولات جدید
چنانچه فرایند توسعه محصولات جدید بهخوبی و با دقت انجام شود میتواند نتایج زیر را انتظار داشت (آلدریچ و اپینجر، ۲۰۰۳):
-
- اطمینان از کیفیت:
فرایند توسعه محصول، مراحل و نقاط کنترلی را مشخص میکند که یک پروژه توسعه محصول باید آنها را طی کند. وقتی این مراحل و نقاط بررسی بهدقت انتخاب شوند و تکمیل گردند، انجام فرایند توسعه راهی برای اطمینان یافتن از کیفیت مورد انتظار محصول است.
-
- هماهنگی:
یک فرایند بهخوبی تعریفشده توسعه محصولات جدید همانند یک طرح جامع عمل میکند که نقش هر یک از افراد درگیر در گروه توسعه را تعریف کرده و مشخص میکند. این برنامه اعضای تیم را در صورت نیاز به همکاری، آگاه میسازد و همچنین کسانی را که بایستی اطلاعات و سایر منابع را با یکدیگر مبادله کنند، مشخص میسازد.
-
- برنامهریزی:
فرایند توسعه محصولات جدید، عوامل و عناصر گوناگونی را شامل میشود که برای تکمیل هر مرحله از فرایند، لازم هستند. زمانبندی مناسب برای این عوامل و مراحل سبب میشود تا طبق برنامه و چارچوب زمانی کل پروژه توسعه محصول پیش برویم.
-
- مدیریت:
فرایند توسعه، معیار و محکی برای ارزیابی عملکرد یک تلاش و فعالیت مداوم و مستمر است. یک مدیر با مقایسه نتایج واقعشده و نتایج مورد انتظار از برنامه توسعه محصول، میتواند قسمتهایی را شناسایی کند که احتمالاً موجب بروز مسائل و مشکلات میشوند.
-
- بهبود:
چنانچه مستندسازی فرایند توسعه محصولات جدید در یک سازمان، بهدقت و باکیفیت انجام شود، به شناسایی فرصتهایی برای بهبود و اصلاح محصول کمک میکند.
۲-۲-۱-۱۳ مشکلات توسعه محصولات جدید
چرا بسیاری از محصولات جدید شکست میخورند به دلایل مختلفی ممکن است موفقیت توسعه محصولات جدید در آینده را با مشکل مواجه نماید، برخی از این دلایل عبارتاند از: (روستا و همکاران، ۱۳۸۳, صص ۱۹۲-۱۹۳).
-
- کم بودن ایدههای مهم در مورد محصول جدید: برخی از دانشمندان معتقدند که در تکنولوژی های عظیم جدید مثل اتومبیل، تلویزیون، کامپیوتر و فتوکپی کمبود بسیاری وجود دارد.
-
- بازارهای خردشده: رقابت شدید باعث شده است که بازارها بهطور فزایندهای تقسیم شوند، ازاینرو شرکتها باید محصولات جدید را بیشتر برای بازارهای کوچک تولید کنند نه بازارهای بزرگ و این به معنای فروش کمتر و سود کمتر است.
-
- رشد سریع محدودیتهای قانونی و اجتماعی: در تولید محصولات جدید باید استانداردهای عمومی مانند سلامتی مشتریان یا سازگاری زیستمحیطی بسیار موردتوجه قرار گیرد، برای مثال مقررات دولتی، ابداع و نوآوری را در صنعت پوشاک کاهش داده و طراحی محصول و تصمیمات تبلیغاتی را در صنایعی مختلف پیچیده کرده است.
-
- گرانی فرایند تولید محصول جدید: یافتن توسعه و ساخت محصول جدید معمولاً هزینه زا است. این هزینهها زمانی که محصول به مرحله تولید انبوه، تبلیغ و توزیع میرسد بازهم افزایش خواهد یافت.
-
- کمبود سرمایه: بسیاری از شرکتها نمیتوانند مبالغ هنگفتی را که باید برای به وجود آوردن محصول جدید سرمایهگذاری شود تأمین کنند ازاینرو بر اصلاح و کپیسازی محصولات بیشتر از ابداع و نوآوری تأکیددارند.
-
- کوتاه بودن عمر محصولات موفق: هنگامیکه عرضه محصولات جدیدی با موفقیت صورت میگیرند رقبا طوری بهسرعت وارد بازار میروند که تولیدکننده اصلی مدت کمی بازار را در اختیار دارد.
با توجه به مطالب مذکور شرکتها با مشکلی اساسی روبرو هستند. آنها میتوانند با برنامهریزی دقیق و منظم این مشکل را کاهش دهند.
۲-۲-۱-۱۴ راهبردهای توسعه محصولات جدید
هدف هر راهبرد کلی محصول جدید، تعیین نقش راهبردی آن در کمک به تحقق اهداف بازاریابی و اهداف کلی شرکت میباشد برای مثال معرفی یک محصول جدید ممکن است به جهت حفظ سهم بازار و یا حفظ جایگاه شرکت بهعنوان نوآور در ارائه محصولات باشد. (رنجبریان، ۱۳۷۸، ص ۲۰۱).
d
-۵۵۴۰/۱۵(<0001/0)
۶۴۳۳/۰(<0001/0)
اگرچه، هیچیک از مدلها تأثیر ترکیبی دما و SFA را بر SFC بیان نمیکنند. به منظور گنجاندن هر دو متغیر در این مدل، ضرایب مدل تک متغیره گمپرتز را باید به عنوان تابعی از متغیر دیگر بیان کرد. سپس با جایگزینی ضرایب با تابع متناظر، مدل دومتغیری گمپرتز به دست خواهد آمد. بنابراین، رابطه بین ضرایب مدلهای SFCf(T) و مقدار SFA یا ضرایب مدلهای SFCf(SFA) و دما مورد ارزیابی قرار گرفتند.
شکل ۴-۳ نمودار پراکندگی ضرایب مدلهای SFCf(T) را در برابر مقدار SFA متناظر نشان میدهد. روابط خطی مناسبی با R2 بالا بین ضرایب α و c مدلهای SFCf(T) و مقدار SFA یافت شد.
رابطه بین ضرایب و c مدلهای SFCf(T) و مقدار SFA را میتوان به صورت ریاضی اینگونه بیان کرد:
(معادله ۴-۳)
(معادله ۴-۴)
که در آن:
۰β و محلهای تقاطع و ۱β و شیب خطوط رگرسیون میباشند.
با جایگزینی ضرایب و c معادله ۴-۱ به ترتیب با معادلات ۴-۳ و ۴-۴، مدل نهایی که نشان دهنده SFC به عنوان تابعی از دما و SFC میباشد، بهدست خواهد آمد:
SFC =
(معادله ۴-۵)
ضرایب مدل از طریق آنالیز رگرسیون غیرخطی و با بهره گرفتن از نرم افزار Sigmaplot بهدست آمد و در معادله ۴-۶ نشان داده شد.
SFC =
(معادله ۴-۶)
کل ضرایب از نظر آماری در سطح اطمینان ۰۰۰۱/۰p˂ معنیدار بودهاند و R2 و خطای استاندارد مدل به ترتیب ۹۹/۰ و ۲۳/۲ بوده است. این موارد نشان دهنده توان خوب مدل در پیش بینی SFC چربیهای اینتراستریفیه شده است. سپس میزان انطباق مدل با مقایسه مقادیر آزمایش و پیش بینی شده مورد ارزیابی قرار گرفتند که نتایج در شکل ۴-۳ نشان داده شده است.
شکل ۴-۳- مقادیر SFC آزمایشی و پیش بینی چربیهای اینتراستریفیه شده مخلوط روغن سویا و پالم اولئین کاملاً هیدروژنه. علامتها و خطوط پررنگ به ترتیب نشان دهنده مقدار SFC آزمایش (exp) و پیش بینی شده (prd) میباشند.
ضریب همبستگی بین SFC آزمایش و پیش بینی شده بیش از ۹۹/۰ و متوسط خطای مطلق مقادیر پیش بینی شده برابر ۷۲/۱% بوده است. این موارد شاخصهای دقت مدلی هستند که در معادله ۴-۶ بسیار درست بودهاند. به بیان سادهتر، مدلی که در اینجا بیان شده میتواند SFC مخلوط چربیهای اینتراستریفیه شده را در SFC و دمای مشخص به عنوان «۷۲/۱% ± مقدار آزمایش» پیش بینی کند.
اوسپینا و همکاران (۲۰۱۰) یک مدل درجه دوم را با بهره گرفتن از دما و مقدار اسید استئاریک به عنوان متغیرهای مستقل برای بیان SFC چربی پشت خوک ارائه کردند. هرچند، همانطور که در بالا و توسط آگوستو و همکارانش (۲۰۱۲) بیان شد، مدلهای درجه دومی که قادر به توصیف صحیح منحنی SFC نمیباشند، منحنی سیگموئیدی هستند.
تلس و همکاران (۲۰۱۳) منحنیهای ذوب و اینتراستریفیکاسیون شیمیایی مخلوط دوتایی روغنهای گیاهی را با بهره گرفتن از مدل تعادل جامد-مایع به همراه الگوریتم کمینهسازی مستقیم تابع انرژی آزاد گیبس[۸۷]، مدلسازی کردند. مدل آنها قادر به محاسبه منحنی SFC مخلوط چربیهای مختلف از جمله چربیهای اینتراستریفیه شده بود. هرچند، نیاز به دادههای ورودی بسیار از قبیل نقطه ذوب و آنتالپی ذوب تری آسیل گلیسرولها میتواند کاربرد آنها را محدود سازد. از طرف دیگر، متوسط خطای مطلق مدل نشان داده شده بیش از مدل بهدست آمده در این تحقیق بوده است (۱۳/۴ در برابر ۵/۲).
به منظور اعتبار بیشتر مدل دومتغیره (معادله ۴-۶) و بررسی پتانسیل این مدل در پیش بینی SFC مخلوط روغنها و چربیها، از مخلوطهای دوتایی روغن سویا کاملاً هیدروژنه و روغن کلزا و همچنین روغن پالم اولئین و کلزا که به روش شیمیایی اینتراستریفیه شده بودند (فرمانی و همکاران، ۲۰۰۹)، استفاده شد. ارزیابیها (شکل ۴-۴) نشان داد که این مدل قادر به پیشبینی SFC این مخلوطهای دوتایی با متوسط خطای مطلق ۸/۱% میباشد (شکل ۴-۴). لازم به ذکر است که روش کار فرایند اینتراستریفیکاسیون این ترکیبات کاملاً منطبق با روش کار در این تحقیق بوده است.
شکل ۴-۴- بررسی قابلیت مدل در پیش بینی مقدار SFC به عنوان تابعی از دما برای مخلوطهای دوتایی پالم اولئین و روغن کلزای اینتراستریفیه شده شیمیایی. علامتها و خطوط پررنگ به ترتیب نشان دهنده مقدار SFC آزمایشی و پیش بینی شده میباشند.
همچنین پتانسیل مدل در پیش بینی SFC ، مخلوطهای سه تایی روغن پالم اولئین و روغن کلزا و آفتابگردان به نسبتهای مختلف که به روش شیمیایی اینتراستریفیه شده بودند (فرمانی و همکاران، ۲۰۰۶)، استفاده شد. ارزیابیها نشان داد که این مدل قادر به پیشبینی SFC این مخلوطهای سهتایی با متوسط خطای مطلق ۵/۲% میباشد (شکل ۴-۵ ).
شکل ۴-۵- بررسی قابلیت مدل در پیش بینی مقدار SFC به عنوان تابعی از دما برای مخلوطهای سهتایی پالم اولئین و روغن کلزا و آفتابگردان اینتراستریفیه شده شیمیایی. علامتها و خطوط پررنگ به ترتیب نشان دهنده مقدار SFC آزمایشی و پیش بینی شده میباشند
د- مدل سازی نقطه ذوب چربیهای اینتراستریفیه به عنوان تابعی از اسیدهای چرب
نقطه ذوب به عنوان متغیر وابسته و اسیدهای چرب به عنوان متغیر مستقل در نظر گرفته شد. ضریب همبستگی هر کدام از اسیدهای چرب با نقطه ذوب در هر دما تعیین گردید. براساس ضریب
همبستگی به دست آمده، موثرترین اسیدهای چرب انتخاب شده و از آنها برای مدل سازی نقطه ذوب استفاده شد. منحنی نقطه ذوب در مقابل ترکیب اسیدهای چرب ترسیم شده و سپس با مدل تجربی گمپرتز برازش داده شد تا بهترین تابع انتخاب شود. برای برازش دادهها از نرم افزار Sigmaplot استفاده شد.
هرچقدر که نسبت روغن پالم اولئین کاملاً هیدروژنه در مخلوط دوتایی روغن پالم اولئین کاملاً هیدروژنه و روغن سویا افزایش مییابد، نقطه ذوب نیز افزایش پیدا میکند که به علت بالا بودن درجه اشباعیت اسیدهای چرب موجود در این مخلوطها میباشد (شکل شماره ۴-۶).
مدل سازی نقطه ذوب به عنوان تابعی از ترکیب اسید چرب بهصورت معادله گمپرتز (معادله ۴-۷) تعریف شد. α، b و c نیز مربوط به پارامترهای این مدل میباشند که با بهره گرفتن از نرمافزار Sigmaplot محاسبه و در جدول ۴-۱۱ نشان داده شده است.
SMP=
معادله (۴-۷)
ضرایب در سطح اطمینان ۰۵/۰p˂ معنیدار بوده است و ضریب تشخیص (۹۹/۰=R2) برای مدل بهدست آمد. مدل در حالت کلی مقدار p کمتر از ۰۰۰۱/۰ داشت (جدول ۴-۱۱). به این معنی که این مدل توان خوبی در پیشبینی SMP به عنوان تابعی از SFA دارد.
جدول ۴-۱۱- ضرایب مدل گمپرتز که بیان کننده SMP به عنوان تابعی از اسیدهای چرب اشباع (SMPf(SFA)) میباشد و ارزیابی قابلیت مدل
Goodness of fit
Coefficients of Gompertz model
Models