۳-۶-آزمون یادگیری احترازی غیر فعال
بعد از اتمام آزمون Open field، از دستگاه شاتل باکس[۵۲] به منظور انجام آزمون یادگیری احترازی غیر فعال[۵۳] استفاده شد. دستگاه شاتل باکس از دو بخش، دستگاه استیمولاتور و جعبه آموزش تشکیل شده است. جعبه آموزش از دو اتاقک روشن و تاریک هم اندازه با ابعاد تقریبی ۲۰ ۲۰ ۳۰ سانتیمتر تشکیل شده که توسط یک درب گیوتینی با هم در ارتباط هستند. کف دو اتاقک از یک صفحه مشبک فلزی ضد زنگ تشکیل شده که به دستگاه استیمولاتور جهت اعمال شوک متصل است. روشنایی محفظه روشن به وسیله لامپ ۱۰۰ وات از فاصله ۳۰ تا ۵۰ سانتیمتر تامین می شود.
۳-۶-۱ روش انجام کار
موشهای صحرایی در ابتدا برای ۲ جلسه با دستگاه شاتل باکس تطابق پیدا کردند به اینصورت که جانور در اتاقک روشن و پشت به درب گیوتینی قرار داده میشد. بعد از ۳۰ ثانیه درب گیوتینی باز میشد و بعد از ورود موش به اتاقک تاریک درب گیوتینی بلافاصله بسته شده و ۳۰ ثانیه بعد حیوان به قفس خود انتقال داده میشد. این فرایند ۳۰ دقیقه بعد دوباره تکرار میشد. پس از گذشت مدت مشابه مرحله فراگیری فرا میرسید. در این مرحله موش در اتاقک روشن قرار داده میشد و درب گیوتینی بعد از گذشت ۱۰ ثانیه باز شده و مدت زمان تاخیر در ورود به اتاقک تاریک بر حسب ثانیه ثبت میشد و اگر این مدت زمان بیشتر از ۱۰۰تا ۱۲۰ ثانیه میشد حیوان از آزمون حذف میشد. پس از ورود موش به اتاقک تاریک بلافاصله از طریق میله های فلزی شوک الکتریکی (۶/۰ میلیآمپر، ۵۰ هرتز، ۵/۲ ثانیه) به پای حیوان اعمال شده و ۳۰ ثانیه بعد حیوان به قفس نگهداری منتقل میشد. آزمون یادگیری۱۲۰ ثانیه بعد انجام میشد. در این مرحله مجدداً حیوان در اتاقک روشن قرار داده میشد و بعد از ۱۰ ثانیه درب گیوتینی باز شده
و زمان تاخیر در ورود به اتاقک تاریک ثبت میشد . اگر موش صحرایی به مدت ۱۲۰ثانیه در اتاقک روشن میماند و وارد اتاقک تاریک نمیشد موید بروز یادگیری بود. در صورت ورود موش به اتاقک تاریک دوباره شوک را اعمال کرده تا زمانی که یادگیری به صورت کامل شکل میگرفت و حیوان وارد اتاقک تاریک نمیشد. ( لازم به ذکر است که تعداد دفعات اعمال شوک نبایستی بیشتر از ۳ دفعه شود).
۲۴ ساعت پس از مرحله فراگیری به منظور سنجش حافظه، موش در اتاقک روشن قرار داده شده و تأخیر در زمان ورود به اتاقک تاریک، تعداد دفعات حضور در اتاقک تاریک و مجموع زمانی که موش در اتاقک تاریک بود به عنوان شاخص هایی از حافظه ثبت میشد. در این مرحله چنانچه موش صحرایی به مدت ۳۰۰ ثانیه در اتاقک روشن باقی میماند و وارد اتاقک تاریک نمیشد حافظه صورت گرفته بود.
۳–۷ تزریق حاد (Acute) پنتیلنتترازول:
برای بررسی میزان کارایی برخی از داروهای ضد تشنج در مهار اثر تشنجزایی پنتیلن تترازول، تأثیر پیش تیمار این داروهها در بروز تأخیر یا مهار علایم تشنج در هر یک از گروه ها مورد بررسی قرار گرفت.
تعداد نمونهها در این آزمون ۶۲ سر بود. گروه کنترل شامل ۱۵ سر نر و ۸ سر ماده و گروه شاهد شامل ۸ سر نر و ۵ سر ماده و گروه تیمار شامل ۱۴ سر نر و ۱۲ سر ماده بود.
برای انجام آزمون تشنج حاد موشهای صحرایی ۶۰ روزه در هر گروه مطالعه شد. تزریق حاد با تزریق داخل صفاقی[۵۴][۵۵] داروهای اتوسوکسیماید با غلظت ۹۰ میلیگرم برکیلوگرم، فنوباربیتال ۲۰ میلیگرم بر کیلوگرم و پنتلین تترازول ۴۰ میلیگرم بر کیلوگرم صورت گرفت. این تزریقات با فاصله ۷۲ ساعت و در مدت ۳ روز صورت گرفت. دریافت پیشتیمار به صورت Counter balance درهر گروه تغییر داده شد تا تأثیر توالی دریافت داروها حذف شود. بصورتی که همه گروه ها در پایان جلسه سوم، داروهای مورد نظر را دریافت کردند. در این بین فقط ترتیب تزریق داروها بین گروه ها با هم متفاوت است.
۳-۷-۱روش کار
داروی اتوسوکسیماید ۴۵ دقیقه قبل از تزریق پنتلین تترازول و داروی فنوباربیتال ۶۰ دقیقه قبل از تزریق پنتلین تترازول، تزریق میشد. در یک جلسه موشها پنتلین تترازول را به تنهایی دریافت میکردند. بعد از تزریق داروهای اتوسوکسیماید و فنوباربیتال و سپری شدن زمان تعیین شده، نوبت به تزریق پنتلین تترازول رسیده که در ابتدا غلظت ۴۰ میلیگرم بر کیلوگرم را دریافت میکردند. بعد از تزریق، حیوان را داخل یونولیتی با کف و دیواره های نسبتاً نرم قرار میدادیم. علائم اولیه از زمان تزریق ثبت می شود.
ثبت علائم بر اساس قانون Backer” “صورت میگرفت.
مرحله صفر بدون پاسخ، مرحله ۱: شامل انقباض عضلات صورت و گوشها، مرحله ۲: پرشهای میوکلونیک بدون بلند شدن بر روی دو پا، مرحله ۳: پرشهای میوکلونیک و بلند شدن روی دو پا، مرحله ۴: حملات تونیک – کلونیک و افتادن به پهلو، مرحله ۵: افتادن به پشت و حملات تونیک – کلونیک عمومی
۱۲-۱۴ دقیقه بعد از تزریق اگر در حیوان علائم ۴ یا ۵ بروز نکرد، غلظت ۱۰ پنتلین تترازول را دریافت کرده و این تزریق تا بروز تشنج کلونیک و تا حداکثر غلظت ۸۰ میلیگرم بر کیلو گرم تکرار میشد.
۳-۸ آنالیز آماری
به منظور تعیین برابری واریانسها بین سه گروه از تست Leven استفاده شد. از تست Shapiro wilk به منظور ارزیابی نرمال بودن داده ها استفاده شد. در صورت برابر بودن واریانسها و نرمال بودن داده ها از آزمون آنالیز واریانس یک طرفه ANOVA و تست Tukey و یا T-test جفت نشده استفاده شد. در صورت برابر نبودن واریانسها و نرمال بودن داده ها از تستTamhane برای مقایسه میانگینها استفاده شد. در صورت نرمال نبودن داده ها از تست غیر پارامتریک Mann-whitney برای مقایسه میانگین ها استفاده شد. اختلافهای با ۰۵ /۰ > P معنی دار در نظر گرفته شدند.
فصل چهارم
۴-نتایج
۴-۱) مطالعه فعالیت حرکتی
آنالیز داده های بدست آمده از تعداد دفعات عبور موشهای نر و ماده از خطوط در آزمون open field بین گروه دریافت کننده اتوسوکسیماید، گروه دریافت کننده ساخارین و گروه کنترل، تفاوت معنیداری را از نظر آماری بین این سه گروه نشان نداد. (نمودار۴-۱ و ۴-۲).
نمودار ۴-۱) مقایسه میانگین تعداد دفعات عبور از خطوط موشهای نر گروه های دریافت کننده اتوسوکسیماید، ساخارین و کنترل با بهره گرفتن از آزمون .Open field
نمودار ۴-۲) مقایسه میانگین تعداد دفعات عبور از خطوط موشهای ماده گروه های دریافت کننده اتوسوکسیماید، ساخارین و کنترل با بهره گرفتن از آزمون .Open field
۴-۲) یادگیری و حافظه احترازی غیر فعال
در این مطالعه، پارامترهای مربوط به میزان سنجش یادگیری و حافظه احترازی غیر فعال در گروه های دریافت کننده اتوسوکسیماید، ساخارین و کنترل مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. آنالیز داده های به دست آمده مقایسه میانگین تعداد شوک لازم جهت انجام یادگیری ، بین موشهای نر گروه های دریافت کننده اتوسوکسیماید، ساخارین و کنترل از نظر آماری تفاوت معنیداری بین گروه ها مشاهده نشد. (نمودار۴-۳).
نمودار۴-۳) مقایسه میانگین تعداد شوک لازم جهت انجام یادگیری بین نرهای گروه های دریافت کننده اتوسوکسیماید، ساخارین و کنترل با بهره گرفتن از آزمون یادگیری احترازی غیر فعال
مقایسه میانگین تعداد شوک لازم جهت انجام یادگیری، بین موشهای ماده گروه دریافت کننده اتوسوکسیماید از نظر آماری افزایش معنیداری نسبت به گروه دریافت کننده ساخارین داد (P<0.05). (نمودار۴-۴).
نمودار۴-۴) مقایسه میانگین تعداد شوک لازم جهت انجام یادگیری بین مادههای گروه های دریافت کننده اتوسوکسیماید، ساخارین و کنترل با بهره گرفتن از آزمون یادگیری احترازی غیر فعال. P<0.05# درمقایسه با گروه دریافت کننده ساخارین
مقایسه میانگین مدت زمان تأخیر در ورود به اتاقک تاریک بین موشهای نر گروه دریافت کننده اتوسوکسیماید از نظر آماری کاهش معنیداری نسبت به گروه های کنترل و ساخارین نشان داد (P<0.05) (نمودار۴-۵).
نمودار۴-۵) مقایسه میانگین مدت زمان تأخیر در ورود به اتاقک تاریک بین موشهای نر گروه های دریافت کننده اتوسوکسیماید، ساخارین و کنترل با بهره گرفتن از آزمون یادگیری احترازی غیر فعال. P<0.05# در مقایسه با گروه دریافت کننده ساخارین. P<0.05* در مقایسه با گروه کنترل
مقایسه میانگین مدت زمان تأخیر در ورود به اتاقک تاریک در موشهای ماده گروه دریافت کننده اتوسوکسیماید از نظر آماری کاهش معنیداری نسبت به گروه کنترل نشان داد (P<0.05) (نمودار۴-۶).
نمودار۴-۶) مقایسه میانگین مدت زمان تأخیر در ورود به اتاقک تاریک بین موشهای ماده گروه های دریافت کننده اتوسوکسیماید، ساخارین و کنترل با بهره گرفتن از آزمون یادگیری احترازی غیر فعال. . P<0.05* در مقایسه با گروه کنترل.
مقایسه میانگین مدت زمان حضور در اتاقک تاریک بین موشهای نر گروه دریافت کننده اتوسوکسیماید از نظر آماری نسبت به گروه دریافت کننده ساخارین و گروه کنترل افزایش معنیداری داد (P<0.05) (نمودار۴-۷).
نمودار۴-۷) مقایسه میانگین مدت زمان حضور در اتاقک تاریک بین موشهای نر گروه های دریافت کننده اتوسوکسیماید، ساخارین و کنترل با بهره گرفتن از آزمون یادگیری احترازی غیر فعال. P<0.05* در مقایسه با گروه کنترل. P<0.05# در مقایسه با گروه دریافت کننده ساخارین.
مقایسه میانگین مدت زمان حضور در اتاقک تاریک بین موشهای ماده گروه های مختلف تفاوت معنیداری مشاهده نشد. (نمودار۴-۸).
نمودار۴-۸) مقایسه میانگین مدت زمان حضور در اتاقک تاریک بین موشهای ماده گروه های دریافت کننده اتوسوکسیماید، ساخارین و کنترل با بهره گرفتن از آزمون یادگیری احترازی غیر فعال.
مقایسه میانگین تعداد دفعات حضور در اتاقک تاریک بین موشهای نر گروه دریافت کننده اتوسوکسیماید از نظر آماری نسبت به گروه کنترل افزایش معنیداری نشان داد (P<0.05) (نمودار۴-۹).
نمودار۴-۹) مقایسه میانگین تعداد دفعات حضور در اتاقک تاریک بین موشهای نر گروه های دریافت کننده اتوسوکسیماید، ساخارین و کنترل با بهره گرفتن از آزمون یادگیری احترازی غیر فعال. *P<0.05در مقایسه با گروه کنترل.
مقایسه میانگین تعداد دفعات حضور در اتاقک تاریک بین موشهای ماده گروه دریافت کننده اتوسوکسیماید از نظر آماری نسبت به گروه کنترل افزایش معنیداری نشان داد (P<0.05) (نمودار۴-۱۰).
نمودار۴-۱۰) مقایسه میانگین تعداد دفعات حضور در اتاقک تاریک بین موشهای ماده گروه های دریافت کننده اتوسوکسیماید، ساخارین و کنترل با بهره گرفتن از آزمون یادگیری احترازی غیر فعال P<0.05* در مقایسه با گروه کنترل.
۴-۳-) آزمون یادگیری فضایی
روز دوم آزمون ماز شعاعی، میانگین تعداد خطای حافظه کاری در نرهای گروه اتوسوکسیماید افزایش معنیداری را از نظر آماری در مقایسه با گروه کنترل نشان داد (P<0.05). روز هفتم آزمون، میانگین تعداد خطای حافظه کاری در نرهای گروه اتوسوکسیماید افزایش معنیداری را از نظر آماری در مقایسه با گروه ساخارین نشان داد (P<0.05). روز هشتم، میانگین تعداد خطای حافظه کاری در نرهای گروه اتوسوکسیماید افزایش معنیداری را از نظر آماری در مقایسه با گروه ساخارین نشان داد (P<0.05). روز نهم، میانگین تعداد خطای حافظه کاری در نرهای گروه اتوسوکسیماید افزایش معنیداری را از نظر آماری در مقایسه با گروه ساخارین و کنترل نشان داد (P<0.05) (نمودار ۴-۱۱).
نمودار ۴-۱۱) مقایسه میانگین تعداد خطاهای حافظه کاری موشهای صحرایی نر در روزهای مختلف آزمون ماز شعاعی بین گروه های اتوسوکسیماید، ساخارین و کنترل. P<0.05* در مقایسه با گروه کنترلP<0.05 # در مقایسه با گروه دریافت کننده ساخارین.
روز دهم آزمون ماز شعاعی، میانگین تعداد خطای حافظه کاری در مادههای گروه اتوسوکسیماید افزایش معنیداری را از نظر آماری در مقایسه با گروه کنترل نشان داد (P<0.05). روز یازدهم، میانگین تعداد خطای حافظه کاری در مادههای گروه اتوسوکسیماید افزایش معنیداری را از نظر آماری در مقایسه با گروه کنترل و ساخارین نشان داد (P<0.05). روز دوازدهم آزمون، میانگین تعداد خطای حافظه کاری در مادههای گروه اتوسوکسیماید افزایش معنیداری را از نظر آماری در مقایسه با گروه ساخارین نشان داد (P<0.05) (نمودار۴-۱۲).
نمودار ۴-۱۲) مقایسه میانگین تعداد خطاهای حافظه کاری موشهای صحرایی ماده در روزهای مختلف آزمون ماز شعاعی بین گروه های اتوسوکسیماید، ساخارین و کنترل. P<0.05* در مقایسه با گروه کنترلP<0.05# در مقایسه با گروه دریافت کننده ساخارین.
روز ششم آزمون ماز شعاعی، میانگین تعداد خطای حافظه مرجع در نرهای گروه ساخارین افزایش معنیداری را از نظر آماری در مقایسه با گروه کنترل نشان داد (P<0.05). روز هشتم، میانگین تعداد خطای حافظه مرجع در نرهای گروه اتوسوکسیماید افزایش معنیداری را از نظر آماری در مقایسه با گروه ساخارین نشان داد (P<0.05). روز دوازدهم آزمون ماز شعاعی، میانگین تعداد خطای حافظه مرجع در نرهای گروه اتوسوکسیماید افزایش معنیداری را از نظر آماری در مقایسه با گروه کنترل نشان داد (P<0.05) (نمودار۴-۱۳).
نمودار ۴-۱۳) مقایسه میانگین تعداد خطاهای حافظه مرجع موشهای صحرایی نر در روزهای مختلف آزمون ماز شعاعی بین گروه های اتوسوکسیماید، ساخارین و کنترل. P<0.05* در مقایسه با گروه کنترل. P<0.05# در مقایسه با گروه دریافت کننده ساخارین.
روز هشتم آزمون ماز شعاعی، میانگین تعداد خطای حافظه مرجع در مادههای گروه کنترل کاهش معنیداری را از نظر آماری در مقایسه با گروه ساخارین نشان داد (P<0.05) (نمودار۴-۱۴).
نمودار ۴-۱۴) مقایسه میانگین تعداد خطاهای حافظه مرجع موشهای صحرایی ماده در روزهای مختلف آزمون ماز شعاعی بین گروه های اتوسوکسیماید، ساخارین و کنترل. P<0.05* در مقایسه با گروه کنترل.
۲-۱۵ مدیریت فرهنگ سازمانی
مدیریت فرهنگ سازمانی فرایندی است که به طور مداوم به شناسایی فرهنگ موجود و مطلوب سازمانی پرداخته، با مقایسه وضع موجود با وضعیت مطلوب در جهت تغییر فرهنگ موجود و توسعه و پرورش ارزشها و الگوهای رفتار مطلوب اقدام می کند ودر نهایت فرهنگ مطلوب را تثبیت می کند شکل زیر فرایند مدیریت فرهنگ سازمانی را که دارای مراحل چند گانه ای است نشان می دهد (زارعی متین، ۱۳۷۴)
شکل ۲- ۶: فرایند مدیریت فرهنگ سازمانی
بر اساس این الگو باید برای بهسازی مراحل زیر را پشت سر گذاشت:
۱- شناسایی فرهنگ موجود سازمانی
۲- شناسایی فرهنگ سازمانی مطلوب
۳- مقایسه فرهنگ موجود با فرهنگ مطلوب سازمان
۴- تغییر و پروش فرهنگ سازمانی: هنگامی که تعارض و ناهماهنگی های موجود در فرهنگ سازمانی موجب توقف و کند شدن اجرای استراتژیهای اهداف سازمان شود نیاز به تغییر فرهنگ سازمانی مطرح می شود (میر سپاسی و همکاران، ۱۳۷۶)
۵- روش های تغییر و پروش فرهنگ سازمانی:
به طور کلی روشها را می توان به ۲ دسته تقسیم کرد:
اول روش های ایجاد تغییر از درون که عمدتاً تأکید آن به افزایش آگاهی، دانش و معرفت افرادی است که در نظر است باورها و نگرششان تغییر یابد در این راه می توان از انواع شیوه های آموزش و یادگیری استفاده کرد.
دوم روش های ایجاد تغییر از برون، که تأکید این روش بر ایجاد محیط و شرایط کار جدید از طریق تغییر ساختاری زمانی ، تکنولوژی و روش کار، قوانین و مقررات حاکم بر انجام وظایف روزمره ، تغییر معیارهای گزینش و استخدام و… است .
۶- ارزشیابی برنامه های تغییر و فرهنگ سازمانی: مدیریت فرهنگ سازمانی یک فرایند مداوم است و پیوسته نیاز به ارزیابی و برنامه ریزی تغییر و پرورش فرهنگ دارد.
۷- تثبیت فرهنگ سازمانی:
در فرایند تثبیت سازمانی ۳ عامل نقش اساسی ایفا می کند. اول شیوه گزینش، دوم اقدامات مدیریت عالی سازمان و سوم جامعه پذیری (پارسائیان و اعرابی، ۱۳۷۴)
در شکل۲-۷ شیوه شکل گیری و حفظ و نگهداری فرهنگ سازمانی ارائه شده است. منشأ فرهنگ سازمانی، نمی تواند چیزی جز فلسفه بنیانگذار آن باشد. این فلسفه به نوبه خود بر شاخصهایی که در فرایند استخدام مورد استفاده قرار می گیرند اثرات شدیدی می گذارد .
اقدامات یا کارهای کنونی مدیریت عالی سازمان، موجب می شود تا جو کلی شکل می گیرد این که تا چه اندازه افراد بتوانند با فرهنگ سازمان آشنا گردند به این مسأله بستگی دارد که در فرایند گزینش افراد، سازمان تا چه اندازه بتواند ارزشهایی را که افراد باآنچه مورد نظر مدیریت سازمان است ، تطبیق دهد (رابینز، ۱۳۷۶)
مدیریت عالی سازمان
فرهنگ سازمان
پذیرفتن فرد در سازمان
شاخصهای گزینش
فلسفه بنیانگذاران
شکل ۲-۷ : شیوه شکل گیری و نگهداری فرهنگ سازمان
(ابزری و دلوی ، ۱۳۸۵)
در بیانی دیگر می توان گفت مدیریت فرهنگ سازمان عبارتست از: شناخت و استفاده بهینه از فرهنگ موجود، تغییر و یا تضعیف باورها و هنجارهای ناخواسته، تقویت باورها و ارزشها و هنجارهای خواسته و تثبیت فرهنگ مطلوب . بنابراین در مدیریت فرهنگ سازمان، رایزن بالندگی باید ارزشها و باورهای ناسازگار در سازمان را تشخیص دهد، تلاش کند که در صورت بروز تعارض در باورهای راهنما و باورهای عملیاتی که اجرای راهبرد سازمان را بعضاً یا به طور کلی متوقف می کند ، سازمان را به سمت (همسوئی باورهای عملیاتی و راهنما) هدایت نماید.
۲-۱۶ شرایط لازم برای تغییر فرهنگ سازمانی
برای پاسخ با این پرسش که آیا شرایطی وجود دارد که تحت تأثیرآن شرایط فرهنگ بتواند مدیریت شود؟ باید به تجزیه و تحلیل وضعی از شرایطی که برای تغییر فرهنگ ضروری است یا اینکه تغییر آن را تسهیل می کند ، بپردازیم (الوانی و دانایی فرد، ۱۳۷۶).
بحران مهم:
وضعیتی که عموماً قبل از اینکه فرهنگ بتواند تغییر داده شود، باید حادث شود، یک بحران مهم است که به طور وسیعی به وسیله اعضا سازمان درک می شود. این بحران ضربه ای است که وضعیت کنونی را دگرگون می کند، مانند ورشکستگی ناگهانی.
جابجایی رهبری:
چون مدیریت عالی، عامل مهمی در انتقال فرهنگ سازمان است، لذا تغییر در پستهای کلیدی رهبری سازمان ، تحمیل ارزشهای جدید را تسهیل می کند.
مراحل چرخه حیات:
تغییر فرهنگی، زمانی که سازمان در حال انتقال از مرحله شکل گیری به مرحله رشد است تا اینکه از مرحله بلوغ به افول در حال دگرگونی و تحول است، ساده تر است.
عمر سازمان:
در یک سازمان تازه تاسیس و جوان ارزشهای حاکم از ثبات کمی برخوردار هستند.
اندازه سازمان:
اجرای یک تغییر فرهنگی دریک سازمان کوچک آسانتر است؛ چرا که در چنین سازمانی تحت تأثیر قرار گرفتن کارکنان به وسیله مدیریت ساده تر است، ارتباطات واضح است والگوهای نقش افراد عینی ترند. بنابراین فرصت اشاعه ارزشهای جدید افزایش می یابد.
نقاط قوت فرهنگ فعلی:
تغییر فرهنگی فرهنگ قوی نسبت به فرهنگ ضعیف مشکل تر است.
فقدان خرده فرهنگها:
عدم تجانس، علاقه اعضاء در حفظ منافع شخصی خود را افزایش می دهد؛ از این رو باید انتظار داشت که وجود خرده فرهنگهای بیشتر، مقاومت بیشتر در برابر تغییر فرهنگ غالب را در پی خواهد داشت.
۲-۱۷ تفاوت فرهنگ سازمانی و جو سازمانی
جو سازمانی به طور نسبی یک خصوصیت احاطه کننده و در بردارنده برای یک سازمان است ، برعکس فرهنگ یک خصوصیتی است که به طور کامل سازمان را احاطه می کند. فرهنگ به آهستگی بروز می کند، فرهنگ یک مفهوم و ثبت تفسیر واحد اجتماعی از دوران گذشته است. بنابراین، موجودیت فرهنگ وابستگی به اطلاعات و دانسته های قابل توجه دوران گذشته دارد . جو، از بعضی عناصر فرهنگ بیرون می آید، جو، بر حسب واقعیات سازمانی است که سطحی تر است، جو، اشکال و فرم ها را تغییر پذیرتر می کنند، جو، در سطح طرز تلقی ها، نگرشها و ارزشها عمل می کند، در صورت که فرهنگ در دو سطح طرز تلقی ها و فرضیات عمل می کند.
فرهنگ سازمانی موضوعی است که در قلمرو علوم اجتماعی و مردم شناسی قرار دارد و جو سازمانی مفهومی است که در قلمرو دانش روان شناسی طبقه بندی می شود.
جو سازمان به تمام محیط داخلی سازمان اشاره دارد . به عبارت دیگر جو سازمان شامل مجموعه ای از ویژگیهاست که:
۱) سازمان را شرح می دهد.
۲) یک سازمان را از سایر سازمانها مجزا می کند.
۳) در طول زمان نسبتاً با دوام است.
۴) افراد از آن اثر می پذیرند و هدایت می شوند.
جو سازمانی بیشتر جنبه فردی داشته و به محیط روانی سازمان بر می گردد و غالباً بر اساس آخرین و تازه ترین تجارب اعضا مورد بررسی قرار می گیرد مطالعات مربوط به جو سازمان، میزان برآورده شدن خواسته های افراد در سازمان را می سنجد، حال آنکه فرهنگ سازمان به ماهیت باورها و انتظارات افراد در مورد زندگی سازمانی توجه دارد. جو سازمان از طریق تحقیقات پیمایشی اندازه گیری می شود و مانند یک معرف باورها و انتظارات جاری افراد را نشان می دهد، حال آنکه فرهنگ سازمان به وسیله ارزش ها و انتظاراتی شناخته می شود که عمیق تر بوده و یک برهه زمانی طولانی تر را در بر می گیرد.
. رک: سید ابوالقاسم خوئی، البیان فی تفسیر القرآن (بیجا: منشورات انوار الهدی، ۱۴۰۱ ق)، ص ۳۹۸؛ فاضل لنکرانی، محمد، مدخل التفسیر، (قم: دفتر تبلیغات اسلامی، ۱۴۱۳ ق. ص ۱۷۴- ۱۷۵ )؛ سبحانی، جعفر، کلیات فی علم الرجال، (قم: مرکز مدیریت حوزه علمیه، ۱۴۱۰ ق)، ص ۴۹۰٫ ↑
. شیعه در اسلام، ص ۱۲۹؛ قرآن در اسلام، ص ۶۷٫ ↑
. طباطبایی ، قرآن در اسلام، ص ۱۰۱٫ ↑
. طباطبایی، المیزان ، ج ۶، ص ۵۷٫ ↑
.همان، ج ۱۴، ص ۱۳۳٫ ↑
. همان، ج ۱۴، ص ۲۰۵٫ ↑
. حجرات: ۶٫ ↑
. رک: علی احمد ناصح، کاربرد احادیث در تفسیر قرآن، (قم: پژوهشنامه قرآن و حدیث، ۱۳۸۲ ش)، ص ۷٫ ↑
. ابن جریر طبری، جامع البیان فی تفسیر القرآن، (بیروت: دارالکتب العلمیه، ۱۴۱۲ ق)، ج ۱، ص ۱۱۹٫ ↑
. محمد هادی معرفت، تفسیر و مفسرون، (قم: موسسه فرهنگی التمهید، ۱۳۸۴ش)، ج ۲، ص ۱۹۷٫ ↑
. محمد رشیدرضا، تفسیر المنار، (بیروت: دارالمعرفه، بیتا)، ج ۳، ص ۲۹۸- ۲۹۹٫ ↑
. معرفت، همان، ج ۲، ص ۱۶۲٫ ↑
. به عنوان مثال رک: طبری، همان، ج ۱، ص ۳۷ ؛ ج ۱، ص ۳۹؛ ج ۱۶، ص ۱۵٫ ↑
. به عنوان مثال رک: همان، ج ۱، ص ۱۱۹ ؛ برای آگاهی بیشتررک: مصطفی صاوی جوینی، شیوه های تفسیری قرآن کریم، (مشهد، آستان قدس رضوی، اول، ۱۳۸۵ ش)، ص ۴۳۶٫ ↑
. رک: ذهبی، تفسیر و المفسرون، ص ۲۴۴٫ ↑
. به عنوان مثال رک: اسماعیل ابن کثیر، تفسیر القرآن العظیم، (بیروت، دارالمعرفه، ۱۴۰۷ ق)، ج ۱، ص ۵۰٫ ↑
. زهرا شفاعی، فخر رازی و تفسیر کبیر، (تهران: خانه کتاب، ۱۳۸۹ش)، ص ۶۸٫ ↑
. برای دیدن مثال رک: فخرالدین ابوعبداله محمد بن عمر رازی، مفاتیح الغیب (بیروت: داراحیاء التراث العربی، ۱۴۲۰ ق)، ج ۳، ص ۴۷۰ ذیل آیه ۳۷ بقره. ↑
. برای دیدن مثال رک: همان، ج ۱۰، ص ۴۲ ذیل آیه ۲۴ سوره نساء. ↑
. همان، ج ۱۱، ص ۲۲۶، ذیل آیه ۱۲۳ سوره نساء به نقل از شفاعی، همان، ص ۷۸٫ ↑
. برای دیدن مثال رک: فخر رازی، همان، ج ۲، ص ۳۶۰٫ ↑
. همان، ج ۱۰، ص ۷۵- ۷۴ و ۷۹- ۷۸؛ به نقل از شفاعی، همان، ص ۷۹٫ ↑
. سید حسین هاشمی، اسباب نزول در تفسیر المنار، پژوهشهای قرآنی، ش۱، بهار ۷۴، ص ۱۴۶٫ ↑
. رک: رشید رضا، المنار، ج ۲، ص ۱۱٫ ↑
. هاشمی، همان، ص ۱۸۰٫ ↑
. رشید رضا، المنار، ج ۲، ص ۲۰۲٫ ↑
. رک: محمد علی ایازی، تفسیر پژوهی ابوالفتح رازی؛ گزارش کتاب ها و پایان نامه ها، (قم: دارالحدیث، ۱۳۸۴ش)، ص ۳۶۳٫ ↑
. رک: فصل اسرائیلیات ازهمین تحقیق. ↑
. رک: محمد فرجاد، داستان پیامبران در تفسیر ابوالفتح رازی؛ پژوهشهای قرآنی، ش ۴۱، بهار ۸۴٫ ص ۱۹۶؛ به عنوان مثال رک: همان، ج ۱۳ص ۲۷۶٫ ↑
. رازی، همان، ص ۷۳۱٫ ↑
. علی فصیحی، اسباب نزول در مجمعالبیان، پژوهشهای قرآنی، ش ۱، تابستان ۱۳۷۴، ص ۲۰۴٫ ↑
. برای مثال رک: طبرسی، مجمعالبیان، ج ۵- ۶، ص ۷۶٫ ↑
. سید حسین هاشمی، روش تفسیری مجمعالبیان، پژوهشهای قرآنی، ش ۲۹ و ۳۰، بهار و تابستان ۸۱٫ ص ۳۰، ↑
. طبرسی، مجمعالبیان، ص ۱۰٫ ↑
. رک: طباطبایی، المیزان، ج ۱، ص ۱۴۷؛ ج ۲، ص ۲۰۰ و ۲۲۰؛ ج ۳، ص ۲۶۷؛ ج ۴، ص ۲۴۱؛ ج ۵، ص ۳۴- ۳۳، ۱۲۵، ۳۳۲؛ ج ۱۶، ص ۲۳۹٫ ↑
.همان، ج ۲، ص ۲۹۸٫ ↑
. نفیسی، علامه طباطبایی و حدیث، ص ۹۴٫ ↑
.طباطبایی، همان، ج ۲، ص ۲۹۸٫ ↑
. همان، ج ۵، ص ۳۱۹٫ ↑
. رک: همان، ج ۷، ص ۲۰۶٫ ↑
. همان، ج ۶، ص ۲۰٫ ↑
. رک: همان، ج ۶، ص ۲۵٫ ↑
. بقره: ۲۵۹٫ ↑
. رک: طباطبایی، همان، ج ۲، ص ۳۷۸٫ ↑
. بقره: ۱۸۳٫ ↑
. طباطبایی، همان، ج ۲، ص ۲۶٫ ↑
. رک: صدوق، ابن بابویه، من لا یحضره الفقیه، با تصحیح و تعلیق علی اکبر غفاری، (قم: مؤسسه النشر الاسلامی، ۱۳۶۱ ش)، ج ۲، ص ۹۹٫ ↑
68/0
001/0
1
مقاومت به ضربه
00/0**
77/31
27/2494
1
جذب آب
00/0 **
39/55
50/170
1
واکشیدگی ضخامتی
** در سطح 1 درصد معنیدار، * در سطح 5 درصد معنیدار، n.s عدم معنی دار
4-3-1- خواص فیزیکی
4-3-1-1- جذب آب
بر اساس نتایج تجزیه واریانس جدول 4-5 اثر افزایش دما بر جذب آب نمونه های تخته فیبر سخت با اعتماد 99 درصد اثر معنی دار دارد. در شکل 4-7 چگونگی این اثر بعد از 2 ساعت غوطهوری در آب نشان داده شده است. همانطور که در این شکل مشاهده می گردد جذب آب در نمونه های شاهد 18/68% درصد و در نمونه های تیمار شده در دمای 80 درجه سانتی گراد 96/27 درصد و در نمونه های تیمارشده در دمای 25 درجه 88/53 درصد می باشد
مقدار استاندارد جذب آب تعریف شده در استاندارد ایران 7416
شاهد 80 درجه سانتی گراد 25 سانتی گراد
شکل4‑7: اثر دمای تیمار بر جذب آب نمونههای آزمونی
4-3-1-2- واکشیدگی ضخامت
اثر افزایش دما بر واکشیدگی ضخامت نمونههای آزمونی در جدول 4-5 ارائه شده است که اختلاف آنها از نظر آماری معنی دار است .در شکل 4-8 اثر افزایش دما روی واکشیدگی ضخامت دیده میشود. همانطور که ملاحظه می گردد واکشیدگی ضخامت بعد از دوساعت غوطه وری در نمونه های شاهد 14/18 درصد، در نمونه های تیمار شده در دمای 80 درجه سانتی گراد 12/8 درصد و در نمونههای تیمار شده در دمای 25 درجه 31/12 درصد میباشد.
مقدار استاندارد واکشیدگی ضخامت، تعریف شده در استاندارد ایران 7416
شاهد 80 درجه سانتی گراد 25 سانتی گراد
شکل 4‑8 : اثر دمای اشباع بر واکشیدگی ضخامت نمونههای آزمونی بعد از 2 ساعت غوطهوری در آب
4-3-2- خواص مکانیکی
4-3-2-1- مدول الاستیسیته
براساس جدول 4-5 اثر افرایش دما بر مدول الاستیسیته نمونه های آزمونی معنی دار است . این اثر در شکل 4-9 مشخص شده است با افزایش دما از 25 به 80 درجه سانتیگراد مدول الاستیسیته به طور معنیداری کاهش مییابد. بیشترین مقدار مدول برای نمونه های شاهد با مقدار 26/16277 مگاپاسکال، در حالیکه کمترین مقدار آن برای نمونه های تیمار شده در دمای 80 درجه سانتی گراد با مقدار 38/13345 مگاپاسکال بود.
شاهد 80 درجه سانتی گراد 25 سانتی گراد
شکل 4-9: اثر دمای تیمار بر مدول الاستیسیته نمونههای آزمونی
4-3-2-2- مقاومت خمشی
با توجه به جدول 4-5 مشخص است که اثر دمای تیمار بر روی مقاومت خمشی نمونههای آزمونی معنیدار است. این اثر در شکل 4-10 مشخص شده است . بطوریکه مقاومت خمشی نمونههای تیمار شده در دمای 80 درجه سانتیگراد با 12/49 مگاپاسکال کمتر از دیگر نمونهها است. بیشترین مقدار مقاومت خمشی برای نمونه های شاهد به مقدار 06/57 و برای نمونههای تیمار شده در دمای 25 درجه برابر با98/49 مگاپاسکال است.
مقدار استاندارد مقاومت خمشی، تعریف شده در استاندارد ایران 7416
شاهد 80 درجه سانتی گراد 25 سانتی گراد
شکل 4-10: اثر دمای تیمار به خمش نمونههای آزمونی
4-3-2-3- مقاومت به ضربه
در بررسی اثر دمای تیمار، با توجه به جدول 4-5 این اثر معنیدار بود و با توجه به شکل 4-11 نمونههای تیمار شده در دمای 80 درجه سانتیگراد با مقدار 19/0 ژول کمترین مقاومت به ضربه را دارا بودند، در حالیکه بیشترین آن با مقدار 22/0 ژول برای نمونه های شاهد بود.
مقدار استاندارد مقاومت به ضربه تعریف شده در استاندارد ایران 7416
شاهد 80 درجه سانتی گراد 25 سانتی گراد
شکل 4-11: اثر دمای تیمار بر مقاومت به ضربه نمونههای آزمونی
4-4- اثر زمان تیمار بر ویژگیهای فیزیکی و مکانیکی نمونههای آزمونی
نتایج میانگین خواص بررسی شده نمونههای آزمونی در جدول 4-6 آورده شده است.
شــو بــها بــر نــه و شــکر بـــرکـــش
واژگان: بها بر نهادن: قیمت گذاشتن، بها تعیین کردن. (فرهنگ لغات)
معنی و مفهوم: من زر ندارم که به بهای بوسه به تو بپردازم؛ امّا جانم نقد و حاضر است، آن را به عوض بوسه میدهم، بیا و به اندازهی جان، به من بوسهی شیرین همچون شکر بده.
آرایههای ادبی: شکر استعاره از بوسه است.
۷۸ - گــر بــدان کفـــه، زر همــی سنــجی
جــان بــدیــن کفــه ی دگر بـــرکـــش
معنی و مفهوم: اگر در آن کفهی ترازویت زر میگذاری، جان من را نیز در کفهی دیگر قرار بده که جانم در ارزش با زر برابر است.
۷۹ - دامـــن دوســت گیــر، خــاقـــانــی
وز گــریبــان عشــق، ســر بــــرکــش
معنی و مفهوم: ای خاقانی، به دوست چنگ بزن و همراه او باش. عشق را مانند لباسی بر تن کن و سر از گریبان آن در بیاور.
آرایههای ادبی: دامن و گریبان با هم تناسب دارند. عشق به لباسی تشبیه شده است که خاقانی میخواهد آن را بپوشد. دامن گرفتن کنایه از به کسی چنگ زدن و پناه آوردن است.
۸۰ - رایــــت نطــــق را عــــرابــــیوار
بـــر در کعبـــه ی ظفـــر بــــرکـــش
معنی و مفهوم: همانگونه که اعراب بر در کعبه، اشعار خود(سبعهی معلقه) نصب میکنند تو نیز سخنان و اشعارت را بر در خانهی پیروزی و ظفر برافراز (در مورد پیروزی و ظفر سخن بگوی).
آرایههای ادبی: رایت نطق و کعبهی ظفر اضافهی تشبیهی است. رایت نطق بر کعبهی ظفر کشیدن کنایه از سخن گفتن و شعر سرودن در باره پیروزی است.
۸۱ - از پـــی مُحــرمـــان کعــبهی شـــاه
آبـــی از زمـــزم هنــــر بـــرکـــــش
واژگان: مُحرم: کسی که در حج احرام میبندد. (معین) زمزم: چاهی است نزدیک خانهی کعبه شرفها الله. (دهخدا)
معنی و مفهوم: ای خاقانی، برای عاشقان شاه که همچون مُحرمان کعبه، به قصد زیارت او احرام بستهاند، سخنان ارزشمند و شافی مانند آب زمزم بیان کن.
آرایههای ادبی: کعبهی شاه و زمزم هنر اضافهی تشبیهی است. آب استعاره از سخنان با ارزش است. مُحرم کعبه و زمزم با هم مراعات نظیر دارند.
۸۲ - صلتـش بــزم هشــت خــوان بهشــت
صــولتــش رزم هفــت خــوان ملــوک
واژگان: صلت: بخشش، انعام. (معین) هفت خوان: هفت مرحله، هفت حادثه. (فرهنگ لغات) توضیحات. هشت خوان بهشت: هشت سفره و هشت جایگاه پذیرایی بهشت. (فرهنگ لغات)
معنی و مفهوم: صله و بخشش شاه اخستان، همچون باغ بهشت بزرگ است و شکوه و دلیری او به گونهای است که در جنگ با پادشاهان میتواند مانند رستم، هفت خوان را طی کند و همهی شاهان را شکست دهد.
آرایههای ادبی: صلت و صولت جناس زاید دارند. هفت و هشت با هم سیاقهالاعداد ساختهاند. بخشش شاه را به اندازهی هشت بهشت بزرگ دانسته است و او را در دلاوری مانند رستم دانسته که میتواند هفت خوان را طی کند.
توضیحات:
هفت خوان: هفت موضع یا هفت مرحله میان ایران و توران بود که رستم و اسفندیار در آن مواضع به مخاطرات بزرگ دچار شدند، هفت خان را در فارسی اغلب « هفت خوان » نویسند . وجه تسمیّهی این کلمه را آن دانستهاند که رستم و اسفندیار بعد از هر کامیابی، خوانی از اغذیهی لذیذ میگستردند که این وجه تسمیّه صحیح نمیباشد. هفت خوان اصلاً به سرنوشت رستم مربوط میشود، بدین شرح که هنگامی که جهان پهلوان ایرانی، برای نجات کیکاوس به مازندران میشتافت، وی را هفت آفت بزرگ پدید آمد که همه را به نیروی مردی و توکل بر یزدان از پیش پا برداشت … هفت خان رستم که صحنهی پیکارهای گوناگون او را نشان میدهد، با دوازده شاهکار هرکول که در میتولوژی یونان آمده برابر است. (یاحقی، ۱۳۷۵: ۴۵۰)
بند هشتم:
کلمات قافیه: دلستان، جان، گمان و …
حروف اصلی قافیه: ا ن
حرف روی: ن
حروف الحاقی: ندارد
ردیف: برگیر
۸۳ - جـو بــه جـو جـور دلســتان بــرگیــر
دلِ جـــو جــو شــده ز جـان بــرگیــــر
معنی و مفهوم: ذرّه ذرّهی جور و ستم دلبر خویش را پذیرا باش و دل پاره پاره شده را از جان بردار و به جان امیدی نداشته باش.
آرایههای ادبی: دل از جان برگرفتن کنایه از نا امید شدن از زندگی است. حرف « ج » در بیت واج آرایی دارد. جو و جور جناس زاید دارند.
۸۴ - بــه گمـان یـوسفیـت گــم شـده بــود
یـوسفــت گــرگ شــد، گمـان بــرگیـــر
معنی و مفهوم: تو گمان کردی که یوسفی (معشوق) در این جهان گم کردهای، یوسف تو به گرگ تبدیل شده است، این وهم و گمان خویش را کنار بگذار و به هوش باش.
آرایههای ادبی: تکرار گمان آرایهی صدر الی العجز ساخته است. یوسف و گرگ تلمیح به ماجرای حضرت یوسف دارد.
توضیحات:
یوسف و گرگ: برادران یوسف با خود گفتند: یوسف و برادرش بنیامین پیش پدر ما، بیش از برادران دیگر محبوبند و پدر ما گرفتار اشتباهی عجیب شده است، یکی از آنان گفت: یوسف را بکشید یا او را از این سرزمین دور سازید تا توجه پدر، به شما معطوف گردد … یکی از آنان گفت: یوسف را نکشید، او را به چاه افکنید تا کاروانیان او را بردارند و بردهی خود سازند. برادران یوسف پیش پدر آمدند و گفتند: چرا به ما سوءظن داری و چرا نمیگذاری یوسف با ما به گردش و بازی پردازد ؟ ما با او مهربان هستیم و او را از هر گزندی حفظ خواهیم کرد. فردا او را با ما جهت تفریح و بازی به صحرا بفرست. یعقوب گفت: میترسم او را همراه ببرید و در صحرا از او غافل مانید و او طعمهی گرگ شود … برادران گفتند: اگر وی طعمهی گرگ گردید همهی ما در برابر چنین حادثهای مسؤلیت مشترک خواهیم داشت … برادران یوسف را بردند و او را به چاه افکندند… شامگاهان پسران پیش پدر بازگشتند و پیراهن یوسف را که به خون آلوده بود در حضور پدر نهادند و گریان و نالان گفتند: ما برای بازی و مسابقه رفتیم، یوسف را برای حفظ امتعهی خود به جا گذاشتیم، چون بازگشتیم دیدیم که او را گرگ دریده است. این پیراهن اوست و ما میدانیم که سخن ما را هر چند راست باشد باور نخواهی کرد. (خزائلی، ۱۳۷۱: ۶۷۲)
۸۵ - بـر ســر خــوان زنـدگـی، خــورشــت
چـون جـگر گـوشـهای اسـت، خوان برگــیر