• • تعداد میوفیبریل‌ها(رشته‌های باریک تار عضلانی) افزایش می‌یابد.

• • تراکم مویرگی هر تار عضلانی افزایش می‌یابد.

• • مقدار پروتئین عضله افزایش می‌یابد.

• • تعداد کلی تارهای عضله افزایش می‌یابد.

همه این عامل‌ها باعث افزایش عمومی سطح مقطع عضله می‌شود(۳۶، ۷۹). «زاتزیورسکی» اظهار می‌کند که بزرگی قدرت، حاصل عملکرد سه عامل هماهنگی بین عضلانی، هماهنگی درون عضلانی و نیروی واکنش عضله در برابر تحریک‌های عصبی است. توانایی ورزشکار برای به‌کارگیری نیرو به زاویه مفصل نیز بستگی دارد. تحقیقات در این زمینه نتایج متناقضی را نشان می‌دهند. بعضی یافته‌ها نشان می‌دهند، وقتی مفصل‌ها کاملاً در وضعیت باز یا نزدیک به این وضعیت قرار دارند، ورزشکار به حداکثر قدرت دست می‌یابد(الکینز، لیدن و ویکیم؛ هانسایکر، زاتزیورسکی)^[۲۳]. تحقیق دیگری گزارش داد که وقتی مفصل را ۹۰ تا ۱۰۰ درجه خم کنیم کارایی عضلانی بیشتر می‌شود(۴). مفاصل بدن در زاویه‌های مختلفی به حداکثر قدرت خود می‌رسند، اما حدوداً در زاویه مفصلی ۹۰ درجه، عضلات به بیشترین بازده مکانیکی خود می‌رسند(۶۵). استفاده از ظرفیت عضله به توانایی استفاده هم زمان از تعداد زیاد هر دو تارهای مرکزی و محیطی عضله اشاره می‌کند(۴).

قدرت در مردان تا ۲۵ سالگی و در زنان تا ۱۸ سالگی رشد فزاینده‌ای دارد و از این سنین به بعد افزایش قدرت متوقف شده و سپس با یک افت ملایم کاهش می‌یابد. بعد از ۲۵ سالگی شخص به طور متوسط در هر سال ۱ درصد از بیشینه قدرت باقی مانده از قدرت ۲۵ سالگی خود را از دست خواهد داد(۱۰).
ورزشکار می‌تواند با غلبه بر مقاومت خارجی یا داخلی(سعی می‌کند دست را خم کند در صورتی که با دست دیگر مقاومت می‌کند) قدرت را بهبود بخشد. منابع مهم مقاومت خارجی برای بهبود قدرت عبارتند از:

• • وزن بدن فرد(برای مثال شنای روی زمین)،

• • توپ مدیسین(بلند کردن، پرتاب کردن و غیره)،

• • باندها و طناب‌های قابل ارتجاع(چه به شیئی محکم بسته شده باشد چه یار کمکی آن را نگه دارد، وقتی باند کشیده شود مقاومت آن نیز افزایش می‌یابد)،

• • دمبل،

• • هالتر،

• • مقاومت ثابت(مقاومت ایزومتریک).

۲-۲-۷- سرعت
ظرفیت حرکت یا انتقال سریع، یکی از قابلیت‌های مهم زیست حرکتی لازم در بیشتر ورزش‌ها است. سرعت از نظر مکانیکی، نسبت بین مکان و زمان، بیان شده است. واژه سرعت در اصطلاح سه عامل را دربر می‌گیرد: زمان واکنش، فراوانی حرکت در واحد زمان و سرعت انتقال در طول مسافت معین(۴). سرعت، توانایی اجرای یک حرکت، مهارت یا فعالیت ویژه با حداکثر تندی ممکن است. مسافت جابجا شده و زمان دو عاملی هستند که سرعت را تعیین می‌کنند، این تعریف کلی است و انواع سرعت، شامل سرعت دویدن، سرعت دست و پا زدن و سرعت کنترل شده است. در تعریف دیگری میزان مسافت طی شده توسط یکی از اعضای بدن یا کل بدن را به ترتیب سرعت عضوی و عمومی می‌گویند.
عوامل مؤثر بر سرعت عبارتند از:
۱- برانگیختگی و انقباض‌پذیری دستگاه عصبی عضلانی: که به تأثیر این دستگاه در تحریک واحدهای حرکتی تند انقباض و کند انقباض مربوط می‌شود.
۲- درصد تارهای عضلانی تند انقباض: از آنجایی که درصد تارهای عضلانی تند انقباض به طور عمده از طریق وراثت تعیین می‌شود، بنابراین افزایش سرعت ورزشکار بسیار مشکل اما قابل توسعه است. داشتن تارهای تند انقباض یکی از عوامل مهم موفقیت در سرعت است. پس می‌توان گفت وراثت نقش مهمی در توانایی های سرعتی دارد.
۳- تمرین: تمرین تا حدودی باعث بهبود سرعت می‌شود.

1. 1. سن: مشخص شده است که زمان عکس‌العمل در کودکان نسبت به بزرگسالان کندتر است. و به تدریج با افزایش سن زمان عکس‌العمل سریع‌تر می‌شود؛ بطوری که افراد در سنین ۱۸ تا ۲۰ سالگی به سریع‌ترین زمان عکس‌العمل خود می‌رسند(۸).

افزایش سرعت شامل بهبود کارایى و فراخوانى واحدهای حرکتى مناسبى است که به نوبه‌ی خود افزایش نیرو در عضلات را ارتقاء مى‌بخشد. فراخوانى این الگوها و به کارگیرى هماهنگ عضلات، مستلزم یک فرایند یادگیرى حرکتى است که باید در سرعت‌هاى بالا کسب شود تا الگوهاى حرکتى مناسب را جایگزین کند. هر عضله از صدها واحد حرکتى تشکیل شده است که بسته به نوع، شدت و مدت کار مورد نظر، در فعال کردن فرایند انقباض عضلانى نقش دارند. با فعال شدن واحدهاى حرکتى نیروى بیشترى تولید شده و در نتیجه سرعت بالاترى حاصل مى‌شود. ایجاد یک ساختار قوى از طریق آموزش منظم و طولانى‌ مدت همراه با تمرینات خاص برای کسب مهارت، فراخوانى واحدهاى حرکتى مذکور را تسریع نموده و نیروى فرد را افزایش مى‌دهد.
آموزش فرد با فراگیرى مسائل خیلى ساده شروع شده و به تدریج پیچیده‌تر مى‌شود. این توانایى در طبقه‌بندی هر تمرین متناسب با سطح ورزشکار از اهمیت بسزایى برخوردار است. تمرینات مورد استفاده برای افزایش سرعت در ورزش شامل موارد ذیل می باشد، البته فقط به این تمرینات محدود نمی‌شود:

• • تکنیک دویدن،

• • تمرینات سرعت پا،

• • مکانیک حرکت پا،

• • دوهای مارپیچ یا داخل و خارج،

• • دوی سرعت در مسافت‌هاى کوتاه،

• • طناب مقاومتى سرعت یا جلیقه و… .

۲-۲-۸- شاخص توده بدن
یکی از روش‌های ساده برای تعیین اضافه وزن، محاسبه BMI است. شاخص توده بدن، نسبت وزن برحسب کیلوگرم به مجذور قد(بر حسب متر) است. به هر حال باید توجه کرد که شاخص توده بدن، تنها یک شاخص خام برای اضافه وزن است و نباید ازآن برای برآورد میزان چربی بدن استفاده کرد(۸). اغلب پزشکان و محققان، BMI را که از جرم بدن و قد مشتق شده است، برای بهنجار کردن وزن بدن مورد استفاده قرار داده‌اند. BMI نسبت به تخمین‌های ساده مبتنی بر قد و وزن ارتباط تقریباً بیشتری با چربی بدن دارد(۲۶).
نتایج یک پژوهش نشان داده که والیبالیست های موفق لازم است ویژگی های زیر را دارا باشند: درصد چربی بدنی پائین، BMI پائین، توان انفجاری بالا و آمادگی هوازی بالا در طول بازی(۲). احتمالاً برای رشته تکواندو که از نظر سیستم انرژی و اجرای تکنیک ها خیلی نزدیک به والیبال است این مشخصات مهم هستند.
۲-۳- پیشینه تحقیق
«جاکوبسن» و «ساندرس»^[۲۴](۲۰۰۸)، اثر یک تمرین مقاومتی الاستیکی(ERT) و تبدیل ضربه سرعتی خاص را بررسی کردند. در این تحقیق۲۰ تکواندوکار نوجوان به صورت تصادفی به مدت ۸ هفته به تمرینات مقاومتی الاستیکی(۱۰نفر) و گروه دیگر به تمرینات معمولی تکواندو(۱۰نفر) پرداختند. در این مقاله چنین نتیجه‌گیری شد که گروهی که در تمرینات الاستیک مقاومتی شرکت کرده بودند در مقایسه با کسانی که تمرینات معمولی انجام می دادند ۷ درصد بیشتر بهبود عملکرد داشتند(۵۴).
«دیپاک کومار ساین»^[۲۵](۲۰۱۲)، درمطالعه‌ای اثر یک برنامه‌ی ترکیبی(تمرین با وزنه و پلایومتریک) در توسعه توان انفجاری تکواندو کاران نوجوان را مورد بررسی قرار داد. در تحقیق مذکور ۳۰ تکواندوکار(۱۵ نفر کنترل و ۱۵ نفر تجربی) ۱۴ تا ۱۵ ساله به طور داوطلبانه شرکت نمودند. گروه تجربی سه روز در هفته به مدت ۶ هفته تحت برنامه‌ی تمرینی مقاومتی و پلایومتریک قرار گرفتند. قبل و پس از ۶ هفته تمرینات برای اندام فوقانی و تحتانی، توان انفجاری مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصله از این تحقیق استفاده از تمرینات پیچیده به منظور بهبود سطح توان انفجاری بالاتنه و پایین تنه نوجوانان را نشان داد(۷۴).
«ساندرا وبر»^[۲۶] و همکاران(۲۰۰۹)، تأثیر تمرینات مقاومتی در زمان حرکت پای زنان مسن را مورد بررسی قرار دادند. در این تحقیق۵۰ نفر زن که دارای اختلال حرکتی بودند به مدت ۱۲ هفته در سه گروه تمرینی(مقاومتی با وزن بدن، باند الاستیکی و گروه کنترل) فعالیت نمودند. تمرینات مقاومتی مچ پا توسط وزن و باند کشی به همان سرعتی که در ورزش ممکن است انجام شد. انعطاف پذیری بدن، کنترل واکنش پا، زمان رفت و برگشت مچ پا با حداکثر گشتاور نیرو و اوج قدرت قبل و بعد از تمرین اندازه گیری شد. شرکت‌کنندگان که با باندهای الاستیکی تمرین کرده بودند در زمان حرکت بهبود معنی‌داری(۰۵/۰≥p) داشتند. البته در همه‌ی گروه‌ها بهبود دیده شد(۹۲).
طبق تحقیق «کریستوفر جی. مک دونالد»^[۲۷] و همکاران(۲۰۱۳)، اثر تمرینات مقاومتی، پلایومتریک و ترکیبی قدرت به مدت ۶ هفته بر روی ۳۴ نفر از افراد یک کالج بررسی شد. در آن تحقیق ۱۳ نفر تمرینات مقاومتی، ۱۱ نفر تمرینات پلایومتریک و ۱۰نفر تمرینات ترکیبی انجام دادند. تمرینات ۲ بار در هفته انجام گرفت. قبل و پس از انجام تمرینات، اوج قدرت، توده بدون چربی و درصد چربی اندازه‌گیری شد. نتایج به این صورت بیان شد که افزایش قابل توجهی در اوج نیروی عکس‌العمل و اوج قدرت در کسانی که تمرینات پلایومتریک و تمرینات ترکیبی انجام دادند، ملاحظه شد. تولید قدرت در توده عضلانی اندام تحتانی این افراد نیز افزایش قابل توجهی داشت. همچنین درصد چربی طبق مطالعه انجام شده کاهش معنی‌داری(۰۵/۰≥p) داشت(۶۲).
در تحقیقی، ۴۴ نفر از دانشجویان رشته تربیت بدنی دانشگاه گیلان با میانگین سنی ۸۰/۱ ±۳۹/۲۱ سال، قد۴۶/۵±۱۶۲ سانتیمتر و وزن ۳۷/۷±۱۸/۵۷ کیلوگرم، بدون سابقه آسیب در اندام تحتانی و با شرط نداشتن برنامه تمرینی منظم پلایومتریک و مقاومتی با وزنه در ۶ ماه گذشته به صورت داوطلبانه شرکت کردند و به صورت تصادفی به چهار گروه پلایومتریک(۱۰= n)، مقاومتی با وزنه(۱۱= n)، ترکیبی پلایومتریک- با وزنه(۱۱=n) و کنترل(۱۲=n) تقسیم شدند. توان انفجاری پا با بهره گرفتن از تست سارجنت، قدرت عضلانی با بهره گرفتن از ۱RM پرس پا و چابکی با آزمون ۹×۴ متر، پیش و پس از دوره تمرینی اندازه‌گیری شد. آزمودنی‌های گروه تجربی به مدت ۶ هفته، ۲ روز در هفته به انجام تمرینات منتخب پرداختند؛ در حالی که آزمودنی‌های گروه کنترل تنها در کلاس‌های عملی مربوط به دروس خود شرکت می‌کردند. بعد از پایان دوره تمرینی، از آزمودنی‌ها پس آزمون به عمل آمد. اطلاعات به دست آمده مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان داد که هر سه گروه تمرینی منتخب پلایومتریک، مقاومتی با وزنه و ترکیبی پلایومتریک- با وزنه بر توان انفجاری پا، قدرت عضلانی و چابکی دختران تمرین کرده تأثیر معناداری دارد(۰۵/۰≥p)؛ با این وجود بین سه شیوه تمرینی اختلاف معنی‌داری مشاهده نشد(۱).

یکی از این نمایندگان به نام سید حسن تقی زاده وکیل تبریز که از جمله نمایندگان تندرو مجلس بود در این باره سخنانی گفت. که برای آن روز شگفت انگیز مینماید: «هیچ ایراد شرعی از برای اجتماع نیست و زنهای اسلام همیشه و در همه جا دور یکدیگر جمع میشدند و میشوند و به موجب قانون اساسی هم هیچ ایرادی وارد نیست وقتی میگوید ایرانی، این لفظ شامل مرد و زن هر دو است مادامی که اجتماعات مُخل دینی و دنیوی نباشد ضرری ندارد ممنوع نیست.^[۱۵۴]»

در شهر تبریز نهضت مشروطه بسیار قدرتمند بود و آزادی خواهان در نخستین هفته ها بعد از اعلان مشروطیت عملاً قدرت حاکم را به دست گرفتند. مقاومت مردم تبریز در برابر کودتای محمد علی شاه که در تهران و تمامی نقاط کشور موفق به سرکوب مشروطه طلبان و آزادی خواهان شده بود، نقشی اساسی در سقوط «استبداد صغیر» و بر پا داشتن نظام مشروطه ایفا نمود.
روزنامه انجمن در شماره ۴۱ سال سوم (۱۷ صفر ۱۳۲۷) در مقالهای تحت عنوان «انقلاب و نسوان تبریز» مینویسد: «شیرزنان تبریز را در این دوره انقلاب موقع مخصوصی است که تاکنون در اوراق ملی موضوع بحث نگردیده … به موجب استخبارات صحیحه و اطلاعات موثقه که در دست داریم هستند زنان شیرافکنی در یک نقطه مهمه شهر که به گاه جنگ با تغییر قیافت به یک مهارت خصوصی که در کار تیراندازی دارند سینه دشمن را میشکافند و آتش به فرق نامردانه سپاه یزید میبارند.^[۱۵۵]»
در دنباله مقاله مذکور نامهای به امضای «عموم نسوان تبریز» خطاب به عین الدوله (والی) منصوب شده محمد علی شاه و فرمانده نیروهای مستبدین به چاپ رسیده است.
زنان تبریز خطاب به وی که با بستن راه ورود مواد غذایی به شهر قصد از پای در آوردن مشروطه طلبان را داشت، میگویند: «ما تا چند ماه آذوقه داریم، بعد از آن برگ درختان و گیاه را میخوریم، با میوه سد جوع مینماییم، حتی گوشت گربه و سایر حیوانات را میخوریم، بالاخره در خون خود میغلتیم و تابع هوای نفس محمد علی میرزا نمیشویم.^[۱۵۶]»
در سالهای بعد، تعدادی از زنان روشنفکر ایرانی اقدام به تأسیس روزنامه نمودند. روزنامههای «دانش» به مدیریت و صاحب امتیازی خانم دکتر کمال، «شکوفه» به مدیریت خانم مزین السلطنه «زبان زنان» به مدیریت خانم صدیقه دولت آبادی و «نامه بانوان» به مدیریت خانم شهناز آزاد دختر میرزا حسن رشدیه نقش مهمی در طرح و بیان مسائل مربوط به جامعه زنان ایرانی ایفا نموده و در بیداری زنان ایرانی مؤثر واقع گردیدهاند.
۲-۴-۳- تصویر زن در شعر شاعران مشروطه
در میان شاعران عصر مشروطه پیش از همه سید اشرف الدین حسینی است که به وضع زنان توجه خاص مبذول داشته است. حمایت وی از زنان و دلسوزی او برای آنان در آن دوران حیرت انگیز است او سعی در بیداری دختران داشته و با نقل فرمایشاتی از حضرت رسول اکرم (ص)، دختران را تشویق به آموختن علم و دانش مینماید:
«… فرمود ختم المرسلین، تحصیل علم و خط و دین
از بهر نسوان الزم است، ای دخترک بیدار شو^[۱۵۷]»
او به ویژه مشوق ملکات اخلاقی در دختران است
«یک چادری از عفت و ناموس به سر کن و آن گاه برو مدرسه، تحصیل هنر کن^[۱۵۸]»
وی با تشریح وضعیت زنان عصر جاهلیت و حمایت حضرت رسول اکرم (ص) از حقوق زنان قرینههایی از زندگی اجتماعی زنان ایران را به تصویر کشیده است.
ابراهیم پور داود مسئله تعدد زوجات را موضوع شعر بلندی قرار داده و در تشریح مضرات آن راه اغراق را پیموده و خواری و عقب ماندگی کشور را پیامد این پدیده عنوان میکند.
بهار نیز؛ شعر بلندی با عنوان «زن شعر خداست» تعدد زوجات را مورد نکوهش قرار داده است.
«… زن یکی بیش مبرزان که بود فتنه و شر فتنه آن به که در اطراف تو کمتر باشد
کی توان داد میان دو زن انصاف درست کاین چنین مرتبه مخصوص پیمبر باشد^[۱۵۹]»
نسیم شمال نیز با ملاحظه وضعیت نابسامان خانواده های چند همسری تک همسری را توصیه میکند.
میرزاده عشقی در شعری به توصیف حال دختری فرهیخته میپردازد که در اثر فقر مالی و جهل مادر مجبور به ازدواجی ناخواسته با مرد سالمندی شده است.
عارف قزوینی اعتقاد دارد اگر زنان بتوانند حقوق خود را از مردان بگیرند همفکران او بی شمار خواهند بود. در اشعار ایرج نیز قطعاتی زیبا در وصف مادر و مقام و جایگاه وی یافت میشود که بسیار جالب توجه است.
ابوالقاسم لاهوتی متاثر از تحولات مغرب زمین و حقوقی که زنان در آنجا به دست آوردهاند در شعری که در سال ۱۹۱۸ در تبعید استانبول سروده خطاب به زنان مشرق زمین گوید:
«زنهای غرب در سر کار حکومتند
در دست مرد شرق تو چون بردهای هنوز
البته هم اسیری و هم بردهای از آنک
ایمان به انقلاب نیاوردهای هنوز^[۱۶۰]»
از عبدالحسین حسابی شعر بلندی تحت عنوان «ترقی نسوان» در شماره ۱۱ سال ۱۳۳۸ ﻫ .ق روزنامه گل زرد به چاپ رسیده است. او در این شعر به شرح نظرات خود درباره این موضوع پرداخته و ضمن طرح یک رشته مطالب مانند الزام آموزش دختران و عدم تبعیض میان آنها و پسران، رعایت حال آنها و شرح عقب ماندگی زنان ایرانی و ترقی زنان اروپایی، شرط آبادانی کشور را تربیت زنان میداند.
شاعر دیگری به نام جودی در شعری تحت عنوان «پرده دار حقیقت» پس از تأکید روی نقش زن در حیات انسانی، مژده آزادی آنان را میدهد.
اسمعیل دهقان در شعری در روزنامه طلوع از فلاکت «زنان رنجبر» سخن میگوید.
تصاویری که در شعرها از زنان متصور است با دورانهای قبل فرق دارد اینک به ذکر نمونههایی از آن میپردازیم.
تصویر غم و اندوه و ناامیدی، بیشترین و برجستهترین جنبهی سیمای زن در شعر معاصر را تشکیل میدهد. این تصاویر در اشعار فروغ فرخزاد، فراوان یافت میشود. زن در شعر او بی رحمانه مورد ستم واقع میشود و به خاطر اندیشه های پوچ و بی اساس خُرد میشود.
توجه به زن هر جایی و بی بند و بار و به اصطلاح «روسپی» در شعر شاعران نشانگر حضور چنین زنانی در جامعه است با اینکه این تصاویر خوشایند نیست و این زنان به دلایل مختلف تن به این کار میدهند و ارزش حقیقی خود را نادیده میگیرند. اکثر شاعران با بیان این موضوع قصد نکوهش آنان را ندارند. در نظر طاهره صفار زاده اگر چنین زنی بخواهد به شهر نجابت پا بگذارد با مشکل روبرو میشود نیما نیز این عمل را وسیله گذران زندگی زنان دانسته است.
در شعر شاعران معاصر دل نگرانی زن مقولهای جدا ناشدنی است زن در این انتظار تصویر زیبایی از خود به نمایش میگذارد.
فداکاری و صبر زن در شعر امروز جایگاه ویژهای دارد و یکی از زنان عرصه صبر حضرت زینب (س) است. سکوت زن و عدم حضور او در اجتماع، برگرفته شده از نظام مرد سالاری است و ریشه در تاریخ گذشته دارد. که در شعرها انعکاس یافته است در شعر فروغ به نام «حلقه» از دختری میگوید که زندگیش را در بندگی و اسارت مرد خلاصه نموده است و حلقهی ازدواج برای او، مثل حلقهی بردگی است.
زن و تنهایی یکی از جنبه های مهم و درخور توجه به حساب میآید.
در شعر معاصر وصف و تمجید از زنان بسیار دیده میشود، اما این زن، زن شرعی و قانونی شاعر یعنی همسر شاعر محسوب میشود و در حقیقت، معشوقه همان همسر شاعر است که در مشکلات و شادیهای زندگی پا به پای او پیش رفته است. شاعر در این گونه اشعار، در مقام قدردانی از همسرش بر آمده است مثل شعرهای شاملو برای همسرش (آیدا در آینه) و شعر اخوان ثالث و نیما.
تصویر زنانی که در حال دعا و عبادت هستند یکی از جنبه های زیبا در شعر معاصر است مثلاً در شعر مهدی اخوان ثالث شاعر از دعای بی اندازهی زن مطمئن گشته حتماً خواستهاش اجابت میشود.
زن گاهی در شعر به شب و خورشید و ماه مانند شده است و گاهی به فرشته و پری.
گاهی فقط به جنبهی جسمی و مادی زن توجه شده است سپهری در شعر خود از زن به عنوان «چراغ لذت» نام میبرد و معتقد است برای رسیدن به تنهایی باید از چراغ لذت گذشت.
بی عدالتی نسبت به زن خمیر مایه اصلی این مبحث است که از طرف جامعه به زن تحمیل میشود و گاهی در قوانین رسمی جامعه رخنه میکند و شکل قانونی به خود میگیرد. و زن گاهی برای اثبات خود و رهایی از بی عدالتیهای رایج در جامعه، دست به هر کاری میزند و گاهی از زندگی خود دست بر میدارد، تا در مسلخ بی عدالتی خود را تبرئه کند همین قانون باعث شده است فروغ از دیدار تنها فرزندش محروم شود.
در جای دیگر زن را به آیینه سبزی، آسمان نور، پرنده مانند کردهاند که نشان از پاکی و قداست است. پیوند زن با این واژهها، بیان کنندهی اهمیّت و مقام زن در نزد شاعر است.
اعتقاد همگان بر این است که زنان در برابر مشکلات، کاری جز گریستن نمیدانند حتی گاهی، برای نرم کردن دل مردان، گریه آخرین حربهی زنان به حساب میآید. اگرچه این تصور، نشأت گرفته از اجتماع است، اما دور از حقیقت و زن به خاطر عاطفی بودنش، هر رفتار خشونت آمیزی را تحمل نمیکند. و گریه هم یکی از پاک ترین و طبیعی ترین کار زن در اعتراض به این خشونتها است. بنابراین گریستن از ناتوانی و ضعف زنان خبر نمیدهد، بلکه از جنبهی عمیق عاطفی زن سرچشمه میگیرد.
شکایت زن به جامعه و اجتماع از آگاهی او خبر میدهد او به کسانی که ناقص العقل، کم خرد، شیطان صفت و حیلهگر معرفیاش میکنند اعتراض میکند و میگوید این نسبتهای ناروا نشان از قلمی است که در دست نااهلان روزگار قرار گرفته است این تصاویر در شعرهای فروغ فرخزاد دیده میشود.
در شعر امروز شاعر برای نشان دادن حالات مختلفی چون عشق، وفاداری، استواری و … از تلمیح استفاده میکند و این تلمیحات به زنانی زبانزد و معروف چون شیرین، لیلی، منیژه … بر میگردد.
به همان اندازه که زنان در دوره های قبل در پشت پردهها از امکانات زندگی محروم ماندند، به همان میزان در سبز فایل و با پیشرفت صنعت و ماشین، از او به عنوان کالای تبلیغاتی استفاده گردید.
در مجلات، روزنامهها، رادیو و تلویزیون زن مؤثرترین جنبهی تبلیغاتی به حساب میآمد بعدها جنبه تبلیغاتی زن از حدود اقتصادی فراتر رفته و از زن در مسایل سیاسی نیز بهره گرفته شد. شاعران این حقیقت تلخ را در شعرهایشان بیان نمودهاند و به انتقاد از آن پرداختهاند.

۱۸

۲۸/۱۵۶

جدول ۴-۲۴ نتایج آزمون کروسکال والیس جهت مقایسه کیفیت خدمات کتابخانه های مورد بررسی از دیدگاه کاربران آنها را به تصویر می کشد. همان گونه که مشاهده می گردد مقدار مجذور خی برابر ۶۳/۱۲، با درجه آزادی ۷، پی مقدار ۰۸/۰ را نشان داد. بنابراین می توان گفت تفاوت معناداری بین سطح کیفیت خدمات کتابخانه های مورد بررسی وجود ندارد.

فصل پنجم
بحث و نتیجه گیری

• مقدمه

در این فصل با تکیه بر یافته‌های پژوهش به پرسش‌های مطرح شده پاسخ داده می‌شود. در انتها خلاصه نتایج حاصل از پژوهش، پیشنهادهایی برآمده از پژوهش و پیشنهادهایی برای پژوهش‌های آینده ارائه می‌گردد. لازم به ذکر است که تحلیل پرسش های یک تا سه پژوهش با توجه به وجه شباهت آنها، یک جا و در پایان پرسش سوم ذکر خواهد شد.

• پاسخ به پرسش های پژوهش

• پرسش اول: وضعیت سطح حداقل انتظارات کاربران در هر یک از ابعاد لیب کوال چگونه است؟

برای پاسخ به این پرسش، سطح حداقل انتظارات کاربران، براساس میانگین نمراتی که پاسخ گویان به پرسش ها داده بودند، محاسبه شد. میانگین کل به دست آمده برای سطح حداقل انتظارات، با توجه به این که طیف نمره گذاری مورد استفاده در پرسشنامه از یک تا نه انتخاب شده و نیز حد متوسط نمره گذاری نمره پنج بوده است، نشان داد که سطح حداقل انتظارات کاربران کمی بیشتر از حد متوسط نمره گذاری است. همچنین باید ذکر کرد که در هر یک از ابعاد نیز وضعیت نمره گذاری به همین گونه بوده است.
در مقایسه با یافته های دیگر بررسی ها، پژوهش های غفاری و کرانی(۱۳۹۰) در کتابخانه های دانشگاه علوم پژشکی کرمانشاه، نجفقلی نژاد و حسن زاده (۱۳۸۸) در کتابخانه دانشگاه تربیت مدرس، امیدی فر و موسوی زاده (۱۳۸۸) درکتابخانه دانشگاه علامه طباطبائی و هاشمیان و همکاران (۱۳۹۱) در کتابخانه های دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، نمره گذاری تقریباً مشابهی با پژوهش حاضر به دست آوردند که دامنه آن از ۱۶/۵(امیدی فر و موسوی زاده، ۱۳۸۸) تا ۲۸/۶ (هاشمیان و همکاران، ۱۳۹۱) برای کل ابعاد کیفیت خدمات متغیر بود و نشان داد میانگین سطح حداقل انتظارات در پژوهش حاضر، بیش از همه به یافته های پژوهش هاشمیان و همکاران در کتابخانه های دانشگاه علوم پزشکی اصفهان نزدیک بوده است. گفتنی است میانگین های کتابخانه های داخلی پیشگفته همگی از میانگین پژوهش حاضر کمتر است و تنها میانگین کتابخانه های دانشگاه علوم پزشکی اصفهان از این میانگین بیشتر شده است که بررسی های تطبیقی بیشتر جهت روشن شدن نوع و سطح خدمات ارائه شده در این دو گروه کتابخانه و سطح کیفیت آنها ضروری است. همچنین دامنه میانگین های به دست آمده در پژوهش های خارجی در کتابخانه های دانشگاه پاکستان(۲۰۱۳)، لاند سوئد (۲۰۰۶)، دانشگاه پنسیلوانیا (۲۰۰۸)، کتابخانه های دانشگاه آلاباما (۲۰۰۵)، از میانگین ۷۵/۵ (پاکستان) تا ۷۰/۶ (پنسیلوانیا) متغیر بود و نشان داد میانگین سطح حداقل انتظارات پژوهش حاضر از میانگین های محاسبه شده در کتابخانه های ذکر شده به جز کتابخانه های دانشگاه لاند سوئد و پاکستان کمتر است.

• پرسش دوم: وضعیت سطح موجود خدمات در هر یک از ابعاد لیب کوال چگونه است؟

برای پاسخ به این پرسش سطح موجود خدمات، براساس میانگین نمراتی که پاسخ گویان به پرسش ها داده بودند، محاسبه شد. میانگین کل به دست آمده برای سطح موجود خدمات، ۷۲/۵ به دست آمد و نشان داد که این میانگین در حد متوسط نمره گذاری است و به عبارتی بالا نیست. همچنین می توان گفت در تک تک ابعاد نیز وضعیت نمره گذاری به همین گونه بوده است.
این یافته پژوهش با یافته های غفاری و کرانی(۱۳۹۰)، نجفقلی نژاد و حسن زاده(۱۳۸۸)، امیدی فر و موسوی زاده (۱۳۸۸) و هاشمیان و همکاران(۱۳۹۱) همسوست. دامنه نمره گذاری این پژوهش ها بین ۲۹/۴(امیدی فر و موسوی زاده ،۱۳۸۸) تا ۷۱/۵ (غفاری و کرانی، ۱۳۹۰) برای کل ابعاد کیفیت خدمات متغیر بود که سطح موجود خدمات در کتابخانه های دانشگاه شیراز نزدیک به یافته ی پژوهش غفاری و کرانی در کتابحانه های دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه گردید. همچنین میانگین کسب شده سطح موجود خدمات کتابخانه های دانشگاه شیراز از میانگین سطح موجود خدمات کتابخانه های دانشگاه علامه طباطبایی، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان و دانشگاه تربیت مدرس بالاتر گردید.

۱-۱- مقدمه
باکتری­ های تحت نام انتروباکتریاسه ارگانیسم­هایی هستند که عامل بیش از ۷۰ درصد عفونت­های مجاری ادراری هستند. پروتئوس­ها از باکتری­ های گرم منفی شایع در عفونت های ادراری بوده و همواره از اهمیت ویژه ای بعدازاشریشیا کلای برخوردار هستند. عفونت های مجاری ادراری ناشی از پروتئوس میرابیلیس شایع ترین بیماری ایجاد شده توسط این جنس می باشد .این ارگانیسم مقادیر زیادی اوره آز تولید می کند که اوره را به دی اکسیدکربن وآمونیاک تجزیه می کند. این روند سبب افزایش pH ادرار ، رسوب منیزیم وکلسیم شده و به ترتیب موجب تشکیل کریستال­های استرووایت و آپاتیت شده و منجر به پیدایش سنگهای کلیوی می گردد. افزایش خاصیت قلیایی ادرار برای اپی تلیوم مجرای ادراری نیز سمیت دارد، پروتئوس تعداد زیادی فیمبریه تولید می کند که برخی از آنها در اتصال به اپی تلیوم دستگاه ادراری اهمیت دارند [۱]. درمان عفونت ادراری باتجویز آنتی بیوتیک مناسب وبه موقع، بویژه باتوجه به عوارض آن اهمیت خاصی دارد. میکروارگانیسم ها با روش های مختلفی می توانند با ناملایمات محیطی سازگاری حاصل کنند،که یکی ازاین سازگاری ها مقاومت دارویی است.باتوجه به افزایش مقاومت دارویی در بین میکروارگانیسم ها،آنتی بیوتیک هایی که زمانی موثربودند.درحال حاضر تاثیر بسیارکمی برباکتری های مولد عفونت ادراری دارند که این امربه علت ویژگیهای ژنتیک باکتری، مصرف غیر استاندارد آنتی بیوتیک وغیره است. براساس نوع باکتری و نوع آنتی بیوتیک مورد استفاده مکانیسم های متفاوتی برای ایجاد مقاومت دارویی وجوددارد ازاین روتعیین الگوی مقاومت آنتی بیوتیکی باکتری­ های بیماریزای شایع برای هدایت درمان تجربی و اختصاصی علیه یک پاتوژن حائزاهمیت است [۲].

۱-۲- اهمیت و ضرورت تحقیق
یکی از شایع­ترین عفونت­های مشاهده شده در اجتماعات و بیمارستان­ها عفونت­های مجاری ادراری است. عامل اصلی ایجاد عفونت ادراری، باکتری­ های طبیعی روده هستند. عوامل دیگر از جمله ناهنجاری­های موجود در ساختمان دستگاه ادراری و سایر عوامل عفونت­زا ، از قبیل باکتری­ ها، قارچ­ها و ویروس­ها نیز می­توانند در تولید بیماری دخالت داشته باشند. شیوع عفونت ادراری به دلایل آناتومیک و فیزیولوژیک در زنان به ویژه زنان باردار بیشتر است. علی­رغم اینکه بیماری جریان تهاجمی ندارد ولی در صورت درمان نامناسب، عوارض بیماری به­ ویژه در خانم­های باردار می ­تواند بسیار شدید باشد و ساده­ترین راه درمان عفونت­های ادراری استفاده از آنتی بیوتیک­ها است. امروزه با استفاده نابجا از آنتی­بیوتیک­ها و ایجاد باکتری­ های مقاوم، ریشه­کنی کامل این بیماری دشوار شده است. بدین ترتیب ممکن است مشکلات زیادی را برای بیمار، به­ ویژه کودکان
وخانم­های باردار ایجاد کند از طرفی با توجه به آنکه پروتئوس­ها از جمله باکتری­ های رایج عفونت­های مجاری ادراری هستند و این بیماری از جمله بیماری­هایی است که در اکثر نقاط دنیا دیده می­ شود لذا در این تحقیق سعی می­گردد با بررسی شیوع و الگوی مقاومت دارویی و بررسی ژن مقاوم به آنتی­بیوتیک سویه­های پروتئوس ایجاد کننده عفونت­های ادراری گامی هرچند کوتاه برای سلامت جامعه برداشته شود.
۱-۳- اهداف تحقیق
۱-۳-۱- هدف کلی
۱-بررسی الگوی مقاومت دارویی سویه های پروتئوس جداشده از بیماران مبتلا به عفونت های ادراری
۲-بررسی الگوی پلاسمیدی مقاومت به کلیندامایسین ،آمپی سیلین،آموکسی سیلین
۳-بررسی الگوی پلاسمیدی مقاومت به سیپروفلوکساسین،سفوتاکسیم،سفتازیدیم
۴-بررسی الگوی پلاسمیدی مقاومت به تتراسایکلین،نالیدیکسیک اسید،جنتامایسین
۱-۳-۲- اهداف جزیی
بررسی مقاومت پروتئوس­ها به کلیندامایسین، آمپی­سیلین، تتراسایکلین، آموکسی­سیلین، سیپروفلوکساسین، سفوتاکسیم نالیدیکسیک اسید،سفتازیدیم،جنتامایسین
۱-۴- عفونت ادراری چیست؟
دستگاه ادراری به طورطبیعی فاقد هرگونه میکروارگانیسم است و زمانی عفونت ایجاد می شودکه هریک ازانواع باکتری­ ها، ویروس­ها، قارچ­ها و انگل­ها، دستگاه ادراری رامورد تهاجم قرارداده و باعث عفونت شوند [۳].گاهی اوقات علت بیماری­، باکتری­هایی هستند که از حیوان به انسان منتقل شده اند، اما مدرک روشنی از فراوانی آن وجود ندارد [۴].
عفونت مجاری ادراری^[۱]UTI درنتیجه حضوراین عوامل در مجاری ادراری پدید می ­آید [۵] و شایع ترین علت عفونت مجاری ادراری ابتلای باکتریایی است [۴] .همچنین عوامل متنوعی از قبیل شرایط فیزیولوژیکی و آناتومیکی غیرطبیعی دستگاه ادراری، عدم رعایت بهداشت یا برخی از بیماری ها نیز می توانند مستعد کننده این عفونت­ها باشند. [۶].
عفونت­های دستگاه ادراری از مشکلاتی است که سالانه میلیون ها انسان با آن روبرو هستند. از نظر اپیدمیولوژی تخمین زده می شود به طور کلی سالیانه حدود۱۵۰ میلیون بیمار مبتلا به UTI تشخیص داده می­ شود و هزینه های مراقبت های بهداشتی در مورد عفونت مجاری ادراری از بالاترین هزینه های بیماری های مختلف حتی بیماران کلیوی مزمن می باشد و حداقل ۶ میلیون دلار هزینه مراقبتی دارد [۷].
عفونت دستگاه ادراری از نظر شیوع، یکی از شایع ترین عفونت ها و رتبه دوم پس از عفونتهای دستگاه تنفس را تشکیل میدهد [۸]،و شایع ترین عفونت در میان تمام بیمارستانهای جهان می باشد [۹] ازنظرمراجعات های بیماری به پزشک، بزرگسالان مرتبه اول را دارا است [۱۰]. شیوع این عفونت بر اساس سن وجنس متفاوت است و در زنان و مردان و تمامی گروه های سنی می تواند رخ دهد [۱۱]، درواقع احتمالا این عفونت دردختران بیش از۵۰ برابربیش تراست وعودمجددآن نیزدرپسران حدود۳۰% است [۱۲]. در این عفونت­ها محل درگیری درکلیه­ها، حالبها، مثانه و پیشابراه (اورترا)^[۲] است و بیشتر علایم موضعی ایجاد می­ کنند؛ ولی تظاهرات بالینی همواره محل دقیق عفونت را نشان می­ دهند.
افزایش خطرعفونت ادراری در اطفال [۱۳] و [۱۴]، زنان حامله [۶]، بیماران با نخاع صدمه دیده ، دیابتی، اسکروزیس، بخش مراقبت های ویژه متعاقب استفاده ازکاتتر ادراری، جانبازان سوند گذاری شده، ایدز و بیماران بستری دارای سوند ادراری داخلی اتفاق می افتد [۱۵].
در حدود ۴۰ % از زنان لااقل یک باردر زندگی دچار عفونت ادراری می گردند [۱۵].عدم تشخیص یا درمان نامناسب عفونتهای ادراری باعث مزمن شدن و به جای ماندن آسیب شدید کلیوی و عوارض وخیمی مانند هیپرتانسیون، عفونت مکرر، نارسایی کلیه اختلات دستگاه ادراری، فشارخون، اورمی در زنان حامله، زایمان زودرس و حتی سقط جنین شود [۱۶].
اما درمان درست و به موقع با آنتیبیوتیک مناسب و به میزان کافی ،گام مهمی در بهبود بیمار میباشد و برای جلوگیری از تهدید جدی شرایط مرگ و میر به علت عفونت دستگاه ادراری ،در زنان باردار بسیار حیاتی می باشد [۱۷].
امروزه مقاومت باکتری ها نسبت به داروها موجب مشکل تر شدن درمان بیماری شده است. این مسئله به ویژه در کشورهایی که مصرف آنتی بیوتیک نابجا وزیاد است بیش تر قابل توجه می‌باشد. مقاومت نسبت به آنتی بیوتیک به عوامل مختلفی بستگی دارد و در نواحی جغرافیایی مختلف الگوی حساسیت میکروبی نسبت به آنتی بیوتیک ها متفاوت است [۱۰].
مطالعات نشان می دهد که افزایش مقاومت در پاتوژن های ادراری به داروهای متعارف وجود دارد. در دهه‌ های اخیراستفاده گسترده از آنتی بیوتیکها در افزایش بروز مقاومت آنتی بیوتیکی میان پاتوژن های ادراری در سرتاسر جهان حتی در کشور های توسعه یافته منجر شده است [۷].
۱-۵- انتروباکتریاسه^[۳]
خانواده انترباکتریاسه شامل گروه بزرگی از باکتری‌ها می‌باشند که به طور وسیع در طبیعت پراکنده بوده و باسیل‌های گرم منفی، متحرک یا غیرمتحرک و بی‌هوازی اختیاری هستند که در روده انسان، حیوانات، خاک، آب و غیره وجود دارند. ارگانیسم های خانواده انتروباکتریاسه به همراه جنس ویبریو^[۴] و جنس پسودوموناس^[۵] تحت عنوان باسیل های رودهای^[۶] شناخته می شوند. باسیل های گرم منفی نسبتاً پلی مورف با اندازه تقریبی µ ۳ × ۵/۰ هستند. فیمبریه یا پیلی در اغلب ارگانیسم های این خانواده وجود دارد که مسئول اتصال آنها به سلول های میزبان و باکتریوفاژ می باشد. در بعضی اعضای خانواده پوشش نازکی تحت عنوان لایه لعابی یا لایه شبه کپسولی^[۷] وجود دارد که در کلبسیلا^[۸] به شکل یک کپسول واضح و ضخیم است.
در حدود ۱۱ دسته^[۹] و ۸۶ گونه^[۱۰] در این خانواده شناسایی شده است که فقط ۲۵ گونه از آنها در بیماری زائی انسان اهمیت دارند [۱۸]. بی هوازی اختیاری هستند و روی اگار خوندار و یا آگار غذائی رشد می کنند. از محیطهای انتخابی که حاوی نمک های صفراوی و یا رنگ هائی مثل ائوزین، متیلن بلو و بریلیانت گرین می باشند و مانع رشد گرم مثبت ها می شوند نیز می توان برای جداسازی آنها استفاده نمود [۱۸].
این باکتری ها روی محیط های کشت آزمایشگاهی و محیط های اختصاصی مانند محیط کشت مک کانکی که حاوی املاح صفروای و لاکتوز است رشد می‌کنند. اکسیداز منفی هستند و نیترات را به نیتریت تبدیل می‌کنند. قند لاکتوز را تخمیر کرده و اسید یا اسید و گاز تولید می‌کنند. این باکتری‌ها گلوکز را در شرایط بی‌هوازی تخمیر کرده و در شرایط هوازی اکسید می‌کنند. اعضای خانواده انتروباکتریاسه را از روی خصوصیات بیو‌شیمیایی از هم تفکیک می کنند. بعضی از اعضای خانواده انترویاکتریاسه مانند سالمونلا و شیگلا و گونه‌های­ بیماری‌زای
اشریشیا کلی برای انسان بیماری‌زا هستند و تشخیص دقیق آنها از نظر کلینیکی و اپیدمیولوژی اهمیت بسیار دارد. سایر اعضای خانواده انتروباکتریاسه اصولاً کومنسال یا ساپروفیت هستند، اما گاهی به صورت عوامل بیماری‌زا در مجاری ادراری، زخم‌ها، کیسه صفرا و غیره یافت می شوند. این باکتری‌ها گاهی به عنوان عوامل بیماری‌زای فرصت طلب در افرادی که دفاع بدنشان ضعیف است باعث ایجاد بیماری می‌شوند.
جداسازی و شناسایی باکتری‌های روده‌ای از مدفوع، ادرار، خون و مواد آلوده به مدفوع در تشخیص عفونت‌ روده‌ای بسیار بااهمیت است. اگر چه خانواده انتروباکتریاسه از نظر مرفولوژیک شبیه به هم هستند، اما خیلی از راه‌های متابولیکی آنها متفاوت از هم است. روش کار و آزمایشگاهی برای شناسایی این باکتری‌ها براساس تفاوت‌های موجود در فعالیت‌های بیوشیمیایی آنها استوار است.
کوشش‌های زیادی برای شناسایی باکتری‌های گرم منفی که در محیط‌های مختلف کشت قادر به رشد هستند، انجام گرفته است. برخی از باکتری‌ها نظیر پروتئوس به سهولت تشخیص داده می شوند، اما شناسایی سایر باکتری‌ها عملاً مشکل است. روش‌های اختصاصی برای شناسایی باکتری‌های بیماری‌زا نظیر سالمونلا، شیگلا و گونه‌های بیماری‌زای اشریشیا کلی مورد نیاز است. از طرفی، فقط تعداد کمی از آزمایشگاه‌ها قادرند که تمام محیط‌های مورد نیاز برای انجام آزمایش‌های بیوشیمایی را فراهم کنند [۱۹].
برای سهولت کار می توان این باسیل‌ها را براساس تخمیر قند لاکتوز تا حدی شناسایی کرد. بعضی از آنها، لاکتوز را به سرعت تخمیر کرده و پس از ۲۴ ساعت، لاکتیک و گاز کربنیک تولید می‌کنند، در حالی که برخی دیگر قادر به تخمیر لاکتوز نیستند. البته گروهی هم ، لاکتوز را به آهستگی تخمیر می کنند. با توجه به این مسئله می‌توان خانواده انتروباکتریاسه را به دو گروه عمده تقسیم کرد:
۱- باکتری هایی که قادر به تخمیر لاکتوز هستند و شامل اشریشیاکلی، کلبسیلا، انتروباکتر، سیتروباکتر می‌باشند. این دسته معروف به کلی فرم‌ها هستند.
۲- باکتری هایی که قادر به تخمیر لاکتوز نیستند نظیر سالمونلا، شیگلا، آریزونا، پروتئوس و غیره. باسیل‌های کلی فرم در اغلب محیط‌های کشت معمولی به خوبی رشد کرده و کلنی‌های بزرگی را تشکیل می دهند. برای تشخیص باسیل‌های گرم منفی و به ویژه انتروباکتریاسه، نمونه‌ها را باید روی محیط‌های اختصاصی نظیر محیط مک کانکی، E.M.B یا SS کشت داد. این محیط‌ها حاوی موادی مانند املاح صفراوی و برخی رنگ‌ها مانند کریستال ویوله، ائوزین متیلن بلو و غیره هستند که از رشد باکتری‌های گرم مثبت جلوگیری می‌کننند. در این محیط‌های کشت فقط باسیل‌های گرم منفی، به ویژه خانواده انتروباکتریاسه به خوبی رشد می‌کنند. در این محیط‌های کشت، همچنین قند لاکتوز وجود دارد. در صورتی که باکتری قادر به تخمیر لاکتوز و تولید اسید باشد، اسید با معرف موجود در این محیط‌ها (که معمولاً معرف قرمز خنثی است) تولید رنگ قرمز می کند، در نتیجه کلنی‌ها به رنگ قرمز در می‌آیند. بنابراین، کلنی باکتری‌هایی که قادر به تخمیر لاکتوز هستند (مانند اشریشیاکلی، کلبسیلا و انتروباکتر) به رنگ قرمز و آنهایی که قادر به تخمیر لاکتوز نیستند (نظیر سالمونلا و شیگلا) بی‌رنگ می شوند [۱۸].
در محیط مک کانکی، علاوه بر آن که باکتری‌های تخمیر کننده لاکتوز و آنهایی که قادر به تخمیر لاکتوز نیستند، به وسیله رنگ کلنی از یکدیگر متمایز می شوند، همچنین خاصیت مخاطی بودن کلنی کلبسیلا افزایش می‌یابد و از انتشار پروتئوس در این محیط نیز جلوگیری می شود. علاوه بر محیط‌های اختصاصی فوق، محیط‌های دیگری نیز برای شناسایی باسیل‌های گرم منفی، به کار می رود. این محیط‌ها شامل محیط کشت TSI و محیط‌های افتراقی دیگری که مجموع آنها آزمایش IMVIC را تشکیل می‌دهند [۱۸].
هدف عمده از شناسایی باسیل‌های کلی فرم، در واقع یافتن اشریشیاکلی، کلبسیلا، پروتئوس و همچنین سودوموناس در نمونه­ها و تمایز آنها از یکدیگر و از سایر کلی فرم‌ها است. برای این منظور می توان کلی فرم ایزوله شده را روی محیط آگار نرم حاوی تریپتون برای نشان دادن حرکت و تولید اندول در محیط کشت پپتون و اتر گلوکز دار برای مشاهده اسید و گاز،روی سطح شیب‌دار محیط سیمون سیترات برای اثبات مصرف سیترات، کشت در محیط اوره مایع برای نشان دادن تولید اوره آز و روی پلیت مک کانکی برای اثبات خالص بودن کشت و سایر خصوصیات آن کشت داد. انجام آزمایش اکسیداز به سهولت سودوموناس را از سایر باکتری‌ها متمایز می سازد. تشخیص نهایی انواع بیماری‌زاها با آنتی سرم‌های اختصاصی هر باکتری انجام می‌گیرد فقط در شرایط استثنایی ضروری است که شناسایی کامل گونه باکتری صورت گیرد تا ارزش واقعی کلینیکی آن آشکار شود. در این مورد می‌توان از آزمایش‌های بیوشیمیایی مختلف برای این منظور استفاده کرد. البته کیت‌های چند آزمایشی نظیر API 20 E برای سهولت انجام ازمایش‌های بیوشیمیایی موجود است [۱۸].
۱-۵-۱- روش‌های تشخیصی برای ایجاد افتراق بین باکتری‌های خانواده انتروباکتریاسه
۱-۵-۱-۱- تخمیر لاکتوز
تخمیر لاکتوز یکی از موارد عمده‌ای است که برای جدا کردن اعضای خانواده انتروباکتریاسه از نمونه‌های آزمایشگاهی مورد توجه قرار می گیرد. مواردی مانند مدفوع معمولاً روی محیط کشت حاوی لاکتوز و مک کانکی یا دزاکسی کولات، سیترات آگار یا DCA کشت داده می‌شود. کلنی باکتری‌هایی که لاکتوز را تخمیر می کنند به رنگ صورتی و سایر باکتری‌ها که لاکتوز را تخمیر نمی‌کنند به رنگ زرد کم‌رنگ ظاهر می‌شوند. با این روش می‌توان باکتری‌هایی نظیر شیگلا و سالمونلا را که بیماری‌زا بوده و قدرت تخمیر ندارند از باکتری‌هایی نظیر اشریشیا و کلبسیلا که لاکتوز را تخمیر می کنند، متمایز نمود. کلنی‌های زرد کم رنگ را که مشکوک به سالمونلا و شیگلا هستند باید به وسیله آزمایش‌های بیشتری مورد تأیید قرار گیرد. چون برخی از خانواده انتروباکتریاسه کومنسال و ساپروفیت قادر به تخمیر لاکتوز نمی باشند مانند انواع پروتئوس، پروویدنسیا، آلکاکسنس دیسپار، بلرتاپ بتسدا و گروه فاهینا [۲۰].
۱-۵-۱-۲- محیط تریپل شوگر- آیرون آگار
آزمایش تریپل شوگر- آیرون آگار (TSI) برای تشخیص افتراقی اعضاء خانواده انتروباکتریاسه از یکدیگر و همچنین شناسایی و تفکیک آنها از سایر باسیل‌های گرم منفی روده‌ای به کار برد. تمامی باسیل‌های گرم منفی روده‌ای توانایی تخمیر گلوکز و تولید اسید را دارند. این تفاوت‌ها بر پایه الگوهای متفاوت تخمیر کربوهیدرات‌ها و تولید گاز سولفید هیدروژن به وسیله گروه‌های مختلف ارگانیسم‌های روده‌ای طراحی شده است.
برای بررسی راحت الگوی مصرف کربوهیدرات‌ها، آگار مورب TSI حاوی لاکتوز و ساکارز با غلظت ۱% و گلوکز با غلظتی به میزان ۱/۰% تهیه می شود. از معرف فنل رد برای نشان دادن تخمیر کربوهیدرات‌ها استفاده می شود. این معرف با تغییر رنگ محیط کشت به نارنجی متمایل به قرمز تا زرد در شرایط اسیدی عمل می‌کند.
برای تلقیح نمونه ابتدا باکتری را در عمق و سپس در سطح محیط کشت می دهند. برای این منظور با بهره گرفتن از آنس نوک تیز باکتری را به صورت عمیق کشت داده و سپس آنس را خارج کرده و سطح محیط را به صورت خطی کشت می دهند. بعد از انکوباسیون محیط شما خواهید توانست میزان فعالیت تخمیری ارگانیسم‌ها را براساس تعاریف زیر تعیین نمایید.
۱- سطح محیط قلیایی (قرمز) و عمق اسیدی (زردرنگ) همراه یا بدون ایجاد گاز (شکسته شدن آگار در قسمت عمق): فقط گلوکز تخمیر شده است. ارگانیسم‌ها ابتدا ترجیحاً گلوکز را تجزیه می‌نمایند. از آنجا که میزان گلوکز در محیط در حد پایینی می‌باشد در اثر تخمیر گلوکز مقدار کمی اسید تولید می‌شود. سطح مورب محیط به سرعت اکسید می‌شود.
پپتون موجود در محیط نیز مورد استفاده قرار گرفته و ترکیبات قلیایی تولید می‌شود. در عمق محیط واکنش‌ اسیدی باقی می ماند. به این دلیل که فشار اکسیژن در این قسمت کم است و باکتری‌ها در این ناحیه رشد کمتری دارند.
۲- سطح اسیدی (زردرنگ) عمق اسیدی (زرد رنگ) همراه یا بدون تولید گاز:
در این حالت دو قند لاکتوز و یا ساکارز تخمیر گردیده‌اند. نظر به اینکه قندها در غلظت بالایی در محیط وجود دارنداین سوبستراها در تمام محیط برای فعالیت تخمیری در سطح و در عمق با حفظ واکنش اسیدی مورد استفاده قرار می گیرند.
۳- سطح قلیایی (قرمز) و عمق قلیایی( قرمز) یا عدم تغییر (قرمز متمایل به نارجی) عمق:
این حالت زمانی دیده می‌شود که کربوهیدرات‌ها تخمیر نگردیده باشند. در عوض پپتون‌ها تحت شرایط هوازی و یا بی‌هوازی تجزیه شده که در نتیجه این عمل آمونیاک تولید می‌شود و ایجاد PH قلیایی در محیط می‌کنند. اگر پپتون‌ها تنها به صورت هوازی تجزیه شوند، واکنش قلیایی در سطح محیط کشت مشاهده شده و چنانچه مصرف پپتون‌ها به صورت هوازی و بی‌هوازی انجام شود. این واکنش را هم در سطح و هم در عمق می‌توان مشاهده کرد.
شما برای اینکه نتیجه صحیحی را به دست آورید باید در نظر داشته باشید که طی ۲۴-۱۸ ساعت بعد از انکوباسیون کشت‌ها را مورد بررسی قرار دهید. با این عمل تمام سوبسترای کربوهیدراتی موجود در محیط مصرف می شود و زمانی که کربوهیدرات موجود در محیط مصرف شد، باکتری‌ها برای تأمین انرژی به سمت تجزیه پپتونها می روند که باعث ایجاد محصول نهایی قلیایی شده و این امر باعث ایجاد تغییر رنگ در محیط کشت می گردد.

باید اضافه نمود که روسیه بعد از فروپاشی شوروی با مشکلات مالی و اقتصادی متعددی روبرو بود دو بحران مالی در سالهای ۱۹۹۳ و ۱۹۹۸ که آثار تورمی فراوانی برجای گذارد و نابسامانیهای ناشی از نفوذ الیگارشی در کشور و تاراج اموال عمومی و صحنه گردانی کاخ کرملین توسط آنان و عدم برخورد یلتسین با الیگارشها ، موجبات تشدید مشکلات اقتصادی در روسیه را فراهم آورده بود که این مسائل ، نیاز مبرم روسیه به منابع مالی خارجی را گوشزد میکرد و چون ایران نیز در آن دوره زمانی که در حال حل و فصل مشکلات مالی خود بود نتوانست این خواست روسیه را برآورده سازد لذا روند همکاریهای دو کشور تحت تأثیر آن ، با رکود مواجه گشت.
هر چند پس از روی کار آمدن پوتین که با سیاست ممانعت از فعالیت لجام گسیخته الیگارشها، جلوگیری از تاراج اموال عمومی و سرقت درآمدهای سالیانه کشور و نیز افزایش قیمت جهانی نفت و گاز و بالطبع افزایش درآمد روسیه را به همراه داشت بنیه مالی و اقتصادی روسیه به شکل قابل توجهی تقویت گردیده است لکن مشکلات مالی پیمانکار پروژه نیروگاه اتمی بوشهر همچنان مانع مهمی بر سر راه احداث و راه‌اندازی نیروگاه می باشد.
۳- آقازاده رئیس سازمان انرژی اتمی می گوید: پیمانکار از نظر منابع مالی بسیار ضعیف است. بزرگترین مشکلی که من در مذاکره با روسها با آن مواجه هستم ورشکستگی این پیمانکار است و به قدری شرایطش بد است که بانکهای روسی حاضر نیستند به آنها وام بدهند و حداقل برای اینکه پروژه‌ را ادامه دهد ۲۵۰ میلیون دلار احساس کسری مالی می‌کند. (خبرگزاری فارس، ۷/۷/۱۳۸۵)

همچنین سعیدی معاون امور بین ‌الملل سازمان انرژی اتمی در تاریخ ۲۱/۹/۵۱۳۸ گفت: روسیه برای انجام دادن تعهد خود در قبال نیروگاه اتمی بوشهر مشکل مالی دارد و ایران قول داده ‌است خارج از تعهدات خود برای حل این مشکل تلاش کند. ایران قصد دارد سررسید پرداختهای خود را به روسیه جلوتر بیندازد و امیدوار است مشکل مالی روسیه برای تکمیل نیروگاه اتمی بوشهر ظرف چهار ماه آینده برطرف شود. به گفته وی، بسیاری از تجهیزات مربوط به نیروگاه بوشهر که در روسیه ساخته شده است نیز چون روسیه امکان مالی ندارد، به ایران ارسال نشده است. (سایت خبری بی بی سی، ۲۱/۹/۱۳۸۵)
در همین حال، یسیپووا سخنگوی شرکت «اتم استروی اکسپورت» در تاریخ ۳۰/۱۱/۵۱۳۸ اعلام کرد: از اواسط ژانویه ۲۰۰۷ هیچ پرداختی از سوی ایران انجام نشده و این شرکت به زودی وضعیت نیروگاه و پیشرفت آن را با طرف ایرانی مطرح خواهد کرد.
نوویکف، سخنگوی سازمان انرژی هسته ای روسیه نیز گفت: تأخیر در پرداخت ها، راه اندازی نیروگاه بوشهر را قطعأ تحت تأثیر قرار می دهد. همچنین یک منبع روسی، مشکلات مالی پیش آمده را ناشی از تغییر سیستم پرداخت های ارزی در ایران از دلار به یورو عنوان کرد. (خبرگزاری ریانووستی، ۱۹/۲/۲۰۰۷)
سعیدی معاون بین‌الملل سازمان انرژی اتمی در واکنش به این خبر گفت: ایران هیچ تأخیری در پرداخت های مالی خود به طرف روسی نداشته است. سعیدی، مشکلات مالی را مربوط به شرکت روسی پیمانکار نیروگاه دانسته و افزود: ما طی روزهای آینده راه حلی را برای این موضوع ارائه خواهیم کرد. ضمناً گفته شد یک هیأت ایرانی تا پایان فوریه برای بررسی وضعیت به مسکو سفر خواهد کرد. (خبرگزاری ایرنا، ۱/۱۲/۱۳۸۵)
یسیپووا، سخنگوی «اتم استروی اکسپورت» پیمانکار روسی ساخت نیروگاه بوشهر روز ۲۲/۱۲/۵۱۳۸ یک بار دیگر در تضاد آشکار با اظهارات مقام های جمهوری اسلامی گفت: ایران در پرداخت قسط های نیروگاه عقب است و آن را دلیل تأخیر در تکمیل نیروگاه دانست، چارچوب زمانی (تکمیل نیروگاه) جابجا شده است و بنابراین راه اندازی در ماه سپتامبر انجام نخواهد شد.
یک سخنگوی آژانس اتمی روسیه (روس اتم)، نیز گفت: راه اندازی نیروگاه حداقل دو ماه عقب خواهد افتاد زیرا ایرانی ها از روز ۱۷ ژوئن ۲۰۰۶ قسط ماهیانه ۲۵ میلیون دلاری خود را نپرداخته اند. (خبرگزاری آسوشیتدپرس، ۱۲/۳/۲۰۰۷)
این درحالی است که ایران اصرار دارد همه قسط ها را به موقع پرداخته و حتی می‌گوید حاضر است بابت تکمیل نیروگاه، بیش از قرار اولیه آن بپردازد. (سایت خبری بی بی سی، ۱۲/۳/۲۰۰۷)
نوویکوف، سخنگوی سازمان انرژی هسته‌ای روسیه در تاریخ ۶/۱/۱۳۸۶ گفت: این واقعیت که شرکای ایرانی ما بر مشکلات خود فائق آمده اند مثبت است، با این حال پرداخت تازه، فاصله زیادی تا رفع نیازمندی هایی که طی دوره عدم پرداخت ایجاد شده دارد. پیمانکار روسی نیروگاه اتمی بوشهر می گوید: ایران پس از توقفی چند ماهه، نخستین قسط هزینه ساخت نیروگاه را پرداخت کرده است.
وی گفت: مبلغ پرداختی تازه تنها برای تأمین عملیات عادی ساخت برای نصف ماه کفایت می کند. به گفته مقام های روسیه ، ایران در سه ماهه چهارم سال ۲۰۰۶ تنها ۶۰ درصد پرداخت های خود را سر موقع انجام داده و این دیرکرد، به همراه پرداخت های انجام نشده در ماه های ژانویه و فوریه ۲۰۰۷ ، میزان پرداخت های انجام نشده ایران را به بیش از ۷۳ میلیون دلار می‌رساند.
هرچند سخنگوی این شرکت رقم دریافت شده را فاش نکرد اما بار دیگر تکرار کرد که نیروگاه در ماه سپتامبر راه اندازی نخواهد شد. (سایت خبری بی بی سی، ۲۶/۳/۲۰۰۷)
آژانس انرژی اتمی روسیه موسوم به «روس اتم» نیز در بیانیه ای گفت: شرکت پیمانکار روسی ، نخستین پرداختی برای ساخت نیروگاه اتمی بوشهر را از زمان قطع تأمین مالی آن دریافت کرد.
مسئولین ایرانی برخلاف ادعای شرکت «اتم استروی اکسپورت» و آژانس اتمی روسیه در این مدت ، مکررا تأکید کرده اند که همه قسط ها را به موقع پرداخت کرده‌اند. (پیشین)
سازمان انرژی اتمی روسیه روز ۱۴/۱/۱۳۸۶ ابراز امیدواری کرد: تهران از این پس پرداختهای خود برای تکمیل و راه اندازی نیروگاه اتمی بوشهر را سر وقت انجام دهد. سرگی کرینکو، رئیس روس اتم گفت: از اینکه ایرانی ها توانسته اند بر مشکل پرداخت های خود به روسیه فائق آیند خشنود است. وی ابراز امیدواری کرد: ایران در آینده ، مطابق قرارداد میان دو کشور، پرداخت های خود را انجام دهد.
کرینکو گفت: روسیه در سه ماهه اول سال ۲۰۰۷ مبلغ ۱۵ میلیون دلار دریافت کرده که ۱۰ میلیون دلار آن در پایان ماه مارس پرداخت شده، وی افزود: طبق قراردادها، ایران موافقت کرده بود که هر ماه ۲۳ تا ۲۵ میلیون دلار به روسیه پرداخت کند. (پیشین، ۲/۴/۲۰۰۷)
سعیدی معاون بین ‌الملل سازمان انرژی اتمی با بیان اینکه دلیل طولانی شدن مدت این پروژه این است که شرکت پیمانکار روسی نیاز به یک نقدینگی بیشتر و پیش از موعد دارد که طرف ایرانی به آن پرداخت کند ، تأکید کرد: هیچ توافقی تا به امروز امضاء نشده است که ایران باید ماهیانه ۲۵ میلیون دلار به روسیه بدهد. ما یک پرداخت بر اساس قرارداد داریم که همیشه هم انجام گرفته است. وی افزود: درخواست شرکت پیمانکار پرداخت مبالغی پیش از موعد است و تیم مذاکره‌ای که به تهران آمده این مساله را دنبال می‌کند. معاون سازمان انرژی اتمی در خصوص زمان ارسال سوخت نیروگاه بوشهر نیز گفت: امیدواریم دولت روسیه زودتر تصمیم خودش را بگیرد و در آینده نزدیک ، سوخت را به کشور ارسال کند. (سایت خبری آفتاب، ۲۲/۱/۱۳۸۶)
ایران بارها ادعای روسیه مبنی بر تأخیر در پرداخت های خود را رد کرده و مشکلات مالی شرکت « اتم استروی اکسپورت » مجری نیروگاه بوشهر را دلیل بروز این مشکلات دانسته است.
روسیه ماه مارس ۲۰۰۷ به علت آنچه تأخیر ایران در پرداخت های خود به روسیه خواند، تحویل سوخت هسته ای و راه اندازی نیروگاه اتمی بوشهر را به تأخیر انداخت.
بهرحال سوء استفاده از حسن نیت یا بعبارتی احساس نیاز ایران و کشاکش در باره مسائل مالی دو کشور با توجه به شرایط بین المللی حاکم بر فعالیت‌های اتمی ایران را میتوان ناشی از زیاده خواهی طرف روس در این برهه از زمان دانست. البته این بدان معنا نخواهد بود که این موضوع در روابط آتی دو کشور ، تأثیرگذار نخواهد بود.
۳- مذاکرات صادرات اورانیوم طبیعی از روسیه به ایران پس از اینکه طرفین نتوانستند در مورد قیمت معامله به توافق برسند ، متوقف شد. (خلوپکوف، آنتون، ۲۰۰۱)
۳-۳-۵) دیپلماسی فشار آمریکا بر روسیه و دیگر کشورها در مورد عدم همکاری با ایران:
مسئله هسته‌ای ایران در حال حاضر در کانون مخاصمات ایران و آمریکا قرار دارد؛ ولی این بدان معنا نیست که این موضوعی مستقل و قائم به ذات است. در گذشته روابط متشنج و خصمانه ایران و آمریکا از لحاظ اهمیت و اولویت موضوعات کانونی مناقشه دو کشور، دوره های مختلفی را از سرگذرانده است. زمانی بحران ناشی از تسخیر لانه جاسوسی امریکا در تهران، زمانی حمایت آمریکا از صدام در جنگ تحمیلی به ملت ایران، زمانی دیگر ادعای آمریکا درباره حمایت ایران از تروریسم و زمانی دفاع ایران از حقوق مردم مظلوم فلسطین و لبنان. در هر زمان که موضوعی در کانون مناقشات قرار داشته است، موضوعات دیگر به حاشیه رانده شده اند؛ اگر چه هرگز از دستور کار سیاسی دو طرف در این مناقشه پایدار خارج نشده اند و به عنوان موضوعات جنبی و درجه دوم ایفای نقش کرده اند. بنابراین، دستور کار و محمل مخاصمه تغییر می کند، ولی خود مناقشه بر سر جای خود باقی است. امروز فعالیتهای هسته‌ای صلح آمیز ایران، محمل مناسبی برای پیشبرد سیاستهای ضد ایرانی ایالات متحده فراهم ساخته است و این کشور با متهم کردن جمهوری اسلامی ایران به تلاش برای دستیابی به بمب هسته‌ای، می‌کوشد تا بجبه های از دشمنان ایران را پشت سر خود بسیج نماید.
از زمان پایان جنگ سرد، مجازاتهای اقتصادی یک جانبه به بخش لاینفک دیپلماسی آمریکا تبدیل شده است. در اولین دوره ریاست جمهوری کلینتون ( از ۱۹۹۳ تا ۱۹۹۶ ) ، این مجازاتها حداقل علیه ۳۵ کشور اعمال شد که در آنها قریب به ۴۲ درصد جمعیت جهان سکونت داشت. در مجموع در اکتبر ۱۹۹۸ مجازاتهای یکجانبه ایالات متحده در مورد ۷۳ کشور در دست اجرا بود. (پیشین)
ایالات متحده که با شکل گرفتن برنامه اتمی ایران در دهه ۱۹۶۰ ارتباط مستقیم داشت، از زمان آغاز مذاکرات ایران با روسیه و دیگر کشورها در مورد عواقب محتمل صادرات فرآورده‌های پیشرفته تکنولوژیک بخصوص از روسیه به ایران ابراز نگرانی کرده و بدون هیچ سند و مدرکی ایران را متهم میکند که مخفیانه مشغول ساخت سلاح اتمی است. بهر شکل در همکاری هسته ای ایران با روسیه و دیگر کشورها بصورت جدی و مداخله جویانه مانع تراشی نموده است. همچنین قوانینی ملی و فراملی برای محدود کردن همکاری دولتها و شرکتهای خصوصی با ایران به تصویب رسانید.
۱- مجازاتهای اقتصادی مختلف بر علیه ایران از زمان پیروزی ”انقلاب اسلامی“ در سال ۱۹۷۹ وجود داشت. اوایل دهه ۱۹۹۰ مجازاتها ماهیت فراسرزمینی بدست آوردند. در سال ۱۹۹۲ قانون ”عدم اشاعه تسلیحات در خاک ایران و عراق“ و در سال ۱۹۹۶ قانون ”پیرامون مجازاتهای کمپانی‌های خارجی سرمایه گذاری کننده در بخش نفت و گاز ایران و لیبی“ و در سال ۲۰۰۰ قانون ”پیرامون عدم اشاعه در مورد ایران“ وارد کار شد که در صورت دریافت اطلاعات موثق درباره واگذاری فن‌آوریهای تولید تسلیحات کشتار جمعی از طرف اشخاص حقیقی و حقوقی به ایران، اعمال مجازاتهای اداری و مالی- اقتصادی آنها را مقرر می‌داشت. (پیشین)
قانون ”عدم اشاعه در مورد ایران“ که در اکتبر ۱۹۹۲ وارد مرحله قانونی و اجرایی شد، اعمال مجازات علیه کمپانی‌ها و کشورهایی را در برداشت که ”مقادیر بی‌ثبات کننده انواع متعارف تسلیحات“ را صادر کنند، لکن این مفهوم دقیقاً توصیف نشده بود و این امر به رئیس جمهور ایالات متحده امکان می‌داد آن را مطابق با میل خود تفسیر و در مورد ضرورت اعمال مجازاتها تصمیم‌گیری نماید. این امر باعث می‌شد قانون از بسیاری لحاظ به امری برای چانه زنی دولت ایالات متحده و اهرمی برای فشار وارد کردن بر دیگر کشورها و بخصوص روسیه تبدیل شود و به کمک آن می‌شد تعهدات محدود کردن همکاری با ایران را از دل آنها بیرون کشید.
بیل کلینتون در تاریخ ۲۸ ژوئن ۱۹۹۸ یک هفته پس از آزمایش موشک ایرانی ”شهاب۳ “ با برد ۱۲۰۰ کیلومتر، سند قانونی متمم قانون قبلی مورخ ۱۴ نوامبر ۱۹۹۴ را امضاء کرد. این سند قانونی، چارچوب همکاریهای مورد مجازات با ایران را توسعه می‌داد، در آن صادرات کالاها و فن‌آوریهای قابل استفاده در ساخت سلاح شیمیایی و بیولوژیکی، ”صادرات اتمی و موشکی“ افزوده شد. همچنین فهرست مجازاتهای اعمال شونده بطور ملموس وسیع تر شده بود: خودداری از واگذاری کمک دولتی ایالات متحده، ممنوعیت واردات کالاها، فن‌آوریها و خدمات شخص حقوقی خارجی مساعدت‌کننده به اشاعه تسلیحات اتمی ایران از جمله این فهرست بود. (پیشین)
در بندهای آتی به نکاتی در مورد فشار ایالات متحده به روسیه و دیگر کشورها، مجازات دولتها و اشخاص حقیقی و حقوقی در قالب قوانین تحریم ایران اشاره می شود.
۲- در روابط روسیه و آمریکا از اواسط دهه ۱۹۹۰ مسئله حادتری از همکاری روسیه و ایران و بطور اخص در زمینه انرژی اتمی وجود نداشت و همواره چون ”خاری“ در روابط روسیه و آمریکا باقی ماند. ظرف این مدت رؤسای جمهور روسیه و ایالات متحده تغییر یافتند. ولادیمیر پوتین و جورج بوش دوم جانشین بوریس یلتسین و بیل کلینتون شدند. در روسیه دو بار وزیر خارجه و پنج بار نخست وزیر و اما در ایالات متحده دو بار وزیر خارجه و یک بار معاون رئیس جمهور تغییر یافتند، لکن همکاری روسیه و ایران همچنان ”خاری“ در روابط روسیه و آمریکا باقی ماند. حتی برخی کارشناسان به بررسی همکاری روسیه و ایران به عنوان ”بهترین وسیله سنجش موقعیت روابط روسیه و آمریکا“ پرداختند. باید اذعان کرد که فشار آمریکا بر روسیه در مورد ”همکاری با ایران“ از بسیاری لحاظ باعث بی‌ثباتی در روابط مسکو و تهران بوده است. اولین نتایج این فشارها پس از آنکه کلینتون رئیس جمهور آمریکا و یلتسین رئیس جمهور روسیه در ماه می ۱۹۹۵ در مسکو ملاقات نمودند ظاهر شد. از جمله نتایج آن، خودداری یلتسین از سفر به ایران (در محدوده زمانی اواخر سال ۱۹۹۵ - اوایل ۱۹۹۶) و نیز به عهده گرفتن تعهدات محدود کننده همکاری با ایران در زمینه اتمی بود. در نتیجه اجلاس سران تصمیم گرفته شد تا روسیه از صادر کردن سانتریفیوژ به ایران خودداری نماید. (پیشین)
یلتسین رئیس جمهور روسیه در کنفرانس مطبوعاتی در پایان مذاکرات سران اعلام داشت: در مورد تفکیک بخشهای ”نظامی“ و ”مسالمت آمیز“ قرارداد روسیه و ایران توافق حاصل شده است. ”تصمیم گرفته شد مسائل مربوط با بخش نظامی، امکان تولید سوخت تسلیحاتی اتمی، سانتریفیوژ و ساخت معادن حذف شود. تنها نیروگاه اتمی مسالمت آمیز با آب سبک برای تأمین حرارت و انرژی باقی مانده است“.
بر اثر این محدودیتها در سال ۱۹۹۵ بطور ملموس برنامه تقریبی تعلیم کارشناسان ایرانی کاهش یافت. در پروتکل مذاکرات ایران و روسیه در سال ۱۹۹۵ تنها از تعلیم ۱۰ تا ۲۰ متخصص (مقطع دکترا و فوق دکترا) در سال سخن رفته بود. همچنین برخی دانشگاهها و مراکز علمی پژوهشی روسیه بطور داوطلبانه و از ترس مجازاتهای ایالات متحده از تعلیم کارشناسان ایرانی چشم پوشیدند.
یک ماه قبل از نشست نوبتی کمیسیون گور- چرنومردین در دسامبر ۱۹۹۵، روسیه موافقت کرد همکاری اتمی خود با ایران را به واگذاری یک راکتور برای نیروگاه بوشهر و سوخت آن و همچنین تعلیم کارکنان نیروگاه محدود کند، در دنباله این توافق عنوان ”ushehr Only “ اضافه شد. (پیشین)
در چارچوب ملاقاتهای دوجانبه و جلسات گور- چرنومردین و پس از آنکه روسیه متعهد شد مشارکت با ایران را محدود کند ، دولت بیل کلینتون هرگونه تلاش کنگره برای کاهش کمک اقتصادی به روسیه یا اعمال مجازات علیه آن بخاطر ادامه همکاری نظامی و فنی و همکاری در زمینه انرژی اتمی با ایران را وتو می‌کرد. در فوریه ۱۹۹۶ کنگره آمریکا سند قانونی را تصویب کرد که مطابق با آن میزان کمک اقتصادی به روسیه بسته به دریافت نظر رئیس جمهور در مورد متوقف شدن ”موافقتنامه‌های واگذاری مهارتهای فنی، خدمات مربوط با تعلیم کادرها، فن‌آوریها و تجهیزات لازم برای ایجاد راکتور یا دستگاه ها یا برنامه‌های مربوطه پژوهشی اتمی“، خواهد بود. در این سند حقوقی، حذف نیمی از کمک اقتصادی به روسیه (در صورت عدم ارائه نظر کتبی رئیس جمهور به کنگره) در نظر گرفته شده بود، لکن به رئیس جمهور حق وتو نیز می‌داد. مطابق با این بند در ماه های می و نوامبر ۱۹۹۶ و می و نوامبر ۱۹۹۷ رئیس جمهور تصمیم گرفت از کاهش سطح تأمین مالی برنامه کمک به روسیه خودداری کند. (پیشین)
بیل کلینتون ۲۸ ژوئن ۱۹۹۸، سند قانونی متمم قانون قبلی مورخ ۱۴ نوامبر ۱۹۹۴ را که چارچوب همکاریهای مورد مجازات با ایران را توسعه می‌داد امضاء کرد.
متعاقبا دولت آمریکا مطابق با این سند قانونی ، علیه ۷ انستیتو و کمپانی روسی مظنون به صادرات قطعات و فن‌آوریهای موشکی به ایران مجازاتهایی اعمال کرد. (پیشین)
آلبرت گور در نوامبر ۱۹۹۹ در ملاقات دوجانبه با یوگنی پریماکوف نخست وزیر روسیه در کوالالامپور(مالزی)، اسناد همکاری به اصطلاح غیرقانونی دو انستیتوی روسی شامل انستیتو علمی پژوهشی و طراحی انرگوتکنیک (ان.ای.ک.ای.ا.ت) و دانشگاه شیمیایی تکنولوژیک مندلیف مسکو (ار.خ.ت.او) با ایران در زمینه فن‌آوریهای اتمی را تحویل داد. اواسط دسامبر نمایندگان رسمی ایالات متحده اعلام داشتند در آینده نزدیک ممکن است این انستیتوها نیز مجازات شوند. به گفته آنها ”ان.ای.ک.ای.ت“ و ”ار.خ.ت.او“ در واگذاری فن‌آوریهای تولید آب سنگین و گرافیت دارای خلوص اتمی به ایران دست داشتند.
در تاریخ ۱۲ ژانویه ۱۹۹۹ سموئیل برگر مشاور امنیت ملی رئیس جمهور ایالات متحده از مجازات سه انستیتو، از جمله ”ان.ای.ک.ای.ا.ت“ و ”ار.خ.ت.او“ اطلاع داد. مطابق با مجازاتهای اعمال شده:

• • انعقاد قراردادهای وزارتخانه‌ها و بنگاههای آمریکایی در مورد واردات کالا، فن‌آوریها و خدمات تولیدی یا واگذاری شونده توسط سازمانهای تحت مجازات ممنوع شد؛

• • کمک وزارتخانه‌ها و بنگاههای آمریکایی به سازمانهای مذکور ممنوع است. همچنین این سازمانها نمی‌توانند در برنامه‌های مشترک با ایالات متحده شرکت کنند؛

• • وارد کردن کالاها، خدمات و فن‌آوریهای تولید شده یا ارائه شونده توسط سازمانهای مورد مجازات ممنوع است. (پیشین)

متعاقبا رابرت گالوچی نماینده رسمی کاخ سفید اعلام کرد علاوه بر مجازات کمپانی‌های خصوصی، دولت آمریکا قصد دارد از دیگر اهرمها برای فشار وارد کردن بر دولت روسیه استفاده کند. وی از جمله امکان تجدید نظر واشنگتن در مورد توافق با مسکو در زمینه سهمیه روسیه برای پرتاب ماهواره‌های تجاری به کمک موشکهای حامل روسی را نفی نکرد.
همراه با بحث روسیه و آمریکا در مورد خروج مسکو از موافقتنامه گور- چرنومردین، بحث شدیدی درباره صادرات تجهیزات لیزری از روسیه به ایران آغاز شد. ”مرکز علمی فنی میکروتکنولوژی“ (ان.ت.تس ام.ای.ت) که به لحاظ ساختاری وابسته به مؤسسه دولتی ”انستیتوی علمی پژوهشی دستگاه های الکتروفیزیکی یفرموف“ (گ.پ.ان.ای.ای.ا.اف.ا) است، قراردادهایی در مورد صادرات تجهیزات لیزری به آزمایشگاه دانشگاه تهران منعقد کرد. در این بین تجهیزاتی که مطابق با قرارداد باید به ایران صادر می‌شد در ”فهرست‌های ممنوعه“ گروه صادر کنندگان اتمی قرار نداشت. مطابق با این فهرستها، صادرات لیزرهایی مورد محدودیت است که توان آنها حداقل ۴۰ وات باشد، در حالی که توان لیزرهای صادر شونده به ایران ۱۵ تا ۲۰ وات بود. (پیشین)
بیل کلینتون رئیس جمهور آمریکا در جریان اجلاس سران گروه هشت (جی ۸) در ژوئن ۲۰۰۰ در ژاپن از ولادیمیر پوتین همتای روس خود درخواست کرد معامله صادرات تجهیزات لیزری به ایران را معلق کند. به گفته کلینتون، خطر استفاده از این تجهیزات برای غنی کردن اورانیوم تا ”کیفیت تسلیحاتی“ وجود دارد. طرف آمریکایی این مسئله را همچنین در جریان ملاقات بیل ریچاردسون وزیر انرژی آمریکا با یوگنی آداموف وزیر انرژی اتمی روسیه، ملاقات آلبرت گور معاون رئیس جمهور آمریکا با میخائیل کاسیانوف نخست وزیر روسیه و مجددا در دیدار کلینتون با پوتین در ”اجلاس هزاره‌ای سران“ مطرح کرد. در نتیجه روسیه با متوقف کردن صادرات این تجهیزات موافقت کرد. بسپالکو نماینده مطبوعاتی وزارت انرژی اتمی روسیه اعلام کرد: ”با توجه به حساس بودن مسئله، این صادرات در دو کمیسیون روسی و آمریکایی بررسی خواهد شد“. متعاقبا بازرسی انجام شده اثبات کرد که تجهیزات در نظر گرفته شده برای صادرات به ایران نمی‌تواند برای تولید سلاح اتمی بکار گرفته شود ولی همزمان برخی تخلفات از سوی موسسه ” ان.ای.ای.ا.اف.ا “ از قوانین روسیه در جریان صادرات تجهیزات لیزری کشف شد. لذا تصمیم به ممنوع ساختن صادرات تجهیزات لیزری به ایران گرفته شد. (پیشین)
آمریکا بارها از روسیه درخواست کرده که به قراردادهای تسلیحاتی خود با ایران عمل نکند. در ژوئن ۲۰۰۶ روزنامه آمریکایی نیویورک تایمز در گزارشی با عنوان آمریکا سایر کشورها را برای تحریم تسلیحاتی ایران تحت فشار قرار می دهد“ نوشته بود: ایالات متحده از روسیه و اروپا درخواست کرده که در صورت ناتوانی در ایجاد اجماع بین المللی برای تحریم اقتصادی ایران در شورای امنیت سازمان ملل متحد ، ایران را تحریم تسلیحاتی کنند. دولت آمریکا از سایر کشورهای جهان درخواست کرده تا با کنترل فعالیت های شرکت هایی که در زمینه‌های صنعتی و نظامی فعالیت می کنند اقدامات مناسبی را به منظور اطمینان از عدم انتقال قطعات حساس و تکنولوژیهایی که کاربردی دوگانه دارند را انجام دهند. (روزنامه نیویورک تایمز، ۱۰/۶/۲۰۰۶)
این در حالی است که ایران بارها اعلام کرده: فعالیت های هسته ای این کشور کاملا صلح آمیز بوده و حتی بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی تا کنون هیچ مدرکی دال بر نظامی بودن فعالیت های هسته ای ایران پیدا نکرده اند.