“
این حق مالکیت شامل اختراعات و طراحی های صنعتی است.
اختراعات شامل راه حل های جدید و مسائل فنی و طراحی های صنعتی به خلاقیت های زیبا شناختی که تعیین کننده ی ظاهر محصولات صنعتی است مرتبط می شود.
۲-۳-۲-۱ انواع مالکیت های تجاری و صنعتی
۱٫ اسم تجارتی
۲٫ علامت تجارتی
۳٫ اسرار تجارتی یا حفاظت از اطلاعات افشا شده
۴٫ حق اختراع
۵٫ نشانه های جغرافیایی
۶٫ طراحی های صنعتی
۷٫ حق سرقفلی و حق کسب و پیشه و تجارت
۱٫ اسم تجارتی :
عنوانی است حاکی از شهرت تاجر که او را تحت آن عنوان معرفی و مشهور می‌کند. این عنوان ممکن است نام خانوادگی خود تاجر و یا یک اسم فانتزی باشد. برای مثال : محمدی، ایران خودرو، سامسونگ و… تفاوتی که اسم تجارتی با ثبت تجارتی دارد این است که اسم تجارتی فقط مربوط به شهرت تاجر است که تحت آن عنوان خود را معرفی می‌کند اما ثبت تجارتی مربوط به شناسایی تاجر و همچنین وضع تجاری اوست. (ستوده تهرانی، ۱۳۸۸، ص۱۲۳)
طبق ماده ۵۷۶ قانون تجارت ثبت اسم تجارتی اختیاری است مگر مواردی که قوه قضاییه ثبت آن را الزامی کند. اسم تجارتی ثبت شده را شخص دیگری نمی تواند در همان محل اتخاذ کند هر چند که نام خانوادگی فرد همان اسم تجارتی ثبت شده باشد[۳۳]. همچنین اسم تجارتی قابل انتقال بوده و مدت اعتبار آن از تاریخ ثبت ۵ سال و قابل تمدید می‌باشد[۳۴].
۲٫ علامت تجارتی
مطابق ماده ۱۴ قانون علایم تجارتی اختراعات مصوب ۱ تیر ۱۳۱۰ علامت تجاری عبارت است از هر نوع علامت، حرف، عبارت، تصویر، مهر و … که تاجر یا تولید کننده از این وسیله برای معرفی اجناس خود و تمییز آن با اجناس سایر تجار استفاده می‌کند. علامت تجارتی باید تازگی داشته و تکراری نباشد و همچنین نباید گمراه کننده باشد برای مثال برای پارچه ی نخی نمی توان علامتی به عنوان ابریشم بافت انتخاب نمود زیرا ممکن است مشتری تصور کند که پارچه مذبور ابریشمی است. علامت تجارتی همچون اسم تجارتی قابل انتقال بوده اما مدت اعتبار آن از تاریخ ثبت در اداره ثبت شرکت ها ۱۰ ساله و قابل تمدید می‌باشد. (همان، ص ۱۶۳)
۳٫ اسرار تجارتی
اسرار تجارتی هر فرمول یا رویه، طرح، ابزار و یا مجموعه اطلاعاتی است که در یک کسب و کار برای به دست آوردن مزیتی نسبت به رقبا (تحت عنوان اسرار تجارتی و یا اطلاعات افشا نشده) مورد استفاده قرار می‌گیرد. هر شرکتی می‌تواند از اطلاعات محرمانه خود از طریق قرار داد های عدم افشا با کارکنان خود حمایت به عمل آورد. قوانین مربوط به حفاظت از اطلاعات محرمانه عملاً اجازه حق انحصار دائمی به دارنده ی آن در بهره برداری از اطلاعات مذکور را می‌دهد به همین دلیل در کشورهایی که این اطلاعات افشا نشده یا اسرار تجاری به رسمیت شناخته می‌شوند، پدید آورنده اطلاعات مذبور حق دارد از آن به عنوان یک دانش خاص و به عنوان یک مالکیت فکری، تحت عنوان اسرار تجاری یا اطلاعات افشا نشده حمایت به عمل آورد. (قمی، ص۳)
۴. حق اختراع
مجموعه حقوق انحصاری است که یک دولت به ثبت کننده اختراع در قبال افشای اختراع او به وی اعطا می‌کند. رویه های اعطای ورقه ثبت اختراع، الزامات متقاضی ثبت اختراع و دامنه حقوق انحصاری ناشی از اختراع ثبت شده در کشورهای مختلف متفاوت است در ایران برای آنکه یک اثر اختراع تلقی شده و قابل ثبت در ورقه ثبت اختراع باشد باید توامان دارای سه ویژگی جدید بودن[۳۵]، دارای جنبه ی ابداعی بودن[۳۶] و کاربرد صنعتی[۳۷] داشتن باشد.
مطابق ماده ۲۶ قانون ثبت علایم و اختراعات ایران، هر قسم اکتشاف یا اختراع جدید در شعب مختلف صنعتی یا کشاورزی بر حسب تقاضای مخترع حداکثر (۲۰ سال ) به کاشف یا مخترع آن حق انحصاری می‌دهد که بر طبق شرایط و در مدت مقرر در این قانون از اکتشاف یا اختراع خود استفاده نماید مشروط به آنکه اکتشاف یا اختراع مذبور مطابق مقررات این قانون در اداره ی ثبت اسناد تهران به ثبت رسیده باشد. ثبت اختراع در ایران اختیاری است ولی اختراع در صورتی مورد حمایت قرار می‌گیرد که طبق شرایط مندرج در قانون از قبیل تسلیم اظهار نامه به اداره ثبت علایم تجارتی و اختراعات و ثبت شدن اختراع در دفتر مخصوص و سایر ضوابط مقرر در قانون ثبت علایم و اختراعات باشد.
۵. نشانه های جغرافیایی
ماده ۱ قانون حمایت از نشانه های جغرافیایی، نشانه جغرافیایی را این گونه تعریف می‌کند: «نشانه جغرافیایی نشانه ای است که مبدأ کالایی را به قلمرو، منطقه یا ناحیه ای از کشور منتسب می‌سازد، مشروط بر این که کیفیت و مرغوبیت، شهرت یا سایر خصوصیات کالا اساساً قابل انتساب به مبدأ جغرافیایی آن باشد.» اینکه علامتی به عنوان نشانه جغرافیایی به کار رود بستگی به ادراک مصرف‌کننده و قانون آن کشور دارد. استفاده از نشانه ها ی جغرافیایی در مورد محصولات کشاورزی کاربرد بسیاری دارد، البته این بدین معنا نیست که استفاده از نشانه های جغرافیایی محدود به محصولات کشاورزی است.
۶٫ طراحی های صنعتی
طرح صنعتی یک هنر کاربردی است که به وسیله آن جنبه‌های زیبایی شناختی و کاربردی محصول برای بازار پسندی و تولید، بهبود پیدا می‌کند. بنابرین نقش طراح صنعتی یافتن و اجرای راه حل های مبتنی بر طراحی در قبال مسائل مهندسی، بازاریابی، و فروش است. طرح های صنعتی در مورد انواع بسیار زیادی از محصولات صنعتی و دستی کاربرد دارد. از وسایل فنی پزشکی گرفته تا ساعت، جواهرات و سایر کالاهای لوکس یا وسایل خانگی، برقی یا منسوجات، طرح های صنعتی به نوعی وجود دارند.
برای ثبت طرح صنعتی، بایستی اظهارنامه ثبت طرح صنعتی تنظیم و به اداره مالکیت صنعتی تسلیم شود. این اظهارنامه، همراه با نقشه، عکس و سایر مشخصات گرافیکی کالا که تشکیل دهنده طرح صنعتی هستند و ذکر نوع فرآورده هایی که طرح صنعتی برای آن ها استفاده می شود، خواهد بود.
۷٫ حق سرقفلی، حق کسب و پیشه و تجارت
آخرین بحث در باب مالکیت صنعتی حق سر قفلی، کسب و پیشه و تجارت است. مفهوم سرقفلی اولین بار در عرف پدیدار شد و به نوعی این مفهوم زاده ی عرف است. درست است که سر قفلی اولین بار در عرف به وجود آمد و قانون گذار به دلیل استعمال کثیر در عرف به آن مشروعیت بخشید اما عرفی بودن سرقفلی موجب نمی شود تعریفی که مقنن از سر قفلی ارائه می‌دهد همان معنای عرفی آن باشد. ارائه تعریف واحد از سرقفلی به دلیل تغییر متعدد قوانین در باب موجر و مستاجر نه تنها دشوار بلکه غیر مممکن است و حتی با توجه به اینکه در قانون روابط مالک و مستاجر مصوب ۷۶ حق کسب و پیشه و تجارت و سرقفلی تحت عنوان سرقفلی (به معنای عام) استعمال می شود مرزبندی میان این دو مفهوم متفاوت، دشوار است.
در مورد اغلب این موضوعات علاوه بر حمایـت‌های داخلی که در قوانین بیشتر کشورها وجود دارد کنوانسیون‌های متعدد بین‌المللی درخصوص حمایت و ثبت بین‌المللی منعقد شده اند که غالباً تحت مدیریت سازمان جهانی مالکیـت فکری[۳۸] قرار دارند.
“
