۲-۲-۲ ابزارها و نرم‌افزارهای تلفن همراه:
۲-۲-۲-۱ جنبه‌های مختلف تلفن همراه به عنوان یک ابزار ارتباطی
هدف فن‌آوری تلفن همراه به عنوان یک رسانه جمعی، برقراری ارتباط با اشکال مختلف است. این رسانه به عنوان یک مفهوم ارتباطی در اشکال مختلف به عینیت می‌رسد. این اشکال مختلف شامل جنبه های کلامی، نوشتاری و تصویری تلفن همراه می‌باشد که به قرار زیر به توضیح هر کدام می‌پردازیم.
۲-۲-۲-۱-۱ جنبه‌ی کلامی
ابتدائی‌ترین و اصلی‌ترین هدف کاربرد تلفن همراه امکان برقراری کلامی و صوتی از طریق این رسانه است. ارتباط کلامی از طریق تلفن همراه این امر را ممکن ساخته است که با هر کس و در هر کجا و در هر زمان به سهولت ارتباط برقرار کرد. هر چند این سهولت در ارتباط، موجب بروز مشکلات و ناهنجاری‌های در سایر مسائل اجتماعی شده است. به عنوان مثال، از عواقب مضر این آسانی در ارتباط، کاهش قدرت حافظه‌ی جمعی جامعه است. به دلیل سهولت در ارتباط، افراد برای تماس با هم تنها یک کلید را فشار می‌دهند و شماره در حافظه گرفته می‌شود. بنابراین افراد دیگر این زحمت یا این فعالیت را به مغز خود نمی‌دهند که شماره‌ای را حفظ کنند. بنابراین اگر زمانی، از تلفن همراه خود دور باشند، قادر به برقراری تماس نخواهند بود.
از دیگر معضلات مرتبط با جنبه‌ی کلامی تلفن همراه همانگونه که قبلاً ذکر شد شناور‌شدن حوزه‌ی خصوصی و عمومی است. امروزه در مکان‌های عمومی مختلف از قبیل ایستگاه اتوبوس، فروشگاه‌ها و حتی دانشگاه‌ها و مدارس، شاهد افراد بی‌شماری هستیم که با تلفن‌های همراه خود در حضور دیگران مشغول صحبت هستند. بنابراین سایر افراد حاضر در این مکان‌های عمومی ناخواسته به مکالمه آنها گوش می‌دهند. بعضی وقت‌ها آنقدر صدای صحبت این افراد بلند است که گویی می‌خواهند برای جمعی سخنرانی کنند. برخی افراد آنقدر در مورد خود جزئیات می‌دهند که می‌توانید بیوگرافی شان را بنویسید. در گذشته اگر می‌خواستید مکالمه کسی را گوش دهید باید تلاش بسیاری می‌کردید، و اساساً عمل خوبی محسوب نمی‌شد. اما اینک ما براحتی کارهای روزانه، برنامه‌هایمان برای پایان هفته و خلاصه همه موارد شخصی‌مان را با دیگران در معابر عمومی شریک می‌شویم. به عبارت دیگر بخشی از جهان شخصی‌مان را خیلی عمومی‌کرده‌ایم. این عمومی‌کردن بیش از حد در واقع نوعی نابهنجاری به حساب می‌آید. زیرا موجب بروز اختلالاتی در سطح جامعه می‌شود. اصلاح این نابهنجاری مستلزم فرهنگ‌سازی در رابطه با استفاده صحیح از تلفن همراه است. به عنوان مثال از طریق سایر رسانه‌های جمعی از قبیل سینما و تلویزیون می‌توان شیوه‌های درست استفاده از تلفن همراه و مکان و زمان مناسب مکالمه با این رسانه را تلویحاً رواج داد.(صادقی، ۱۳۹۲، ۲۰)
از دیگر معایب گسترش مکالمات کلامی‌تلفن همراه، رواج نوعی بی‌نزاکتی پنهان در سطح جامعه است. همه ما شاهد صحنه‌های بسیاری هستیم که در آن دو فرد با هم مشغول صحبت هستند و ناگهان تلفن همراه یکی از این افراد زنگ می‌خورد. این فرد مکالمه قبلی خود را قطع و به یک مکالمه جدید می‌پردازد. این‌گونه مکالمه‌های گاه‌به‌گاه قطع شده، تمرکز دقت را نسبت به موضوع مورد بحث کم می‌کند و گاه در صورت نخوردن زنگ هم افراد حواسشان متوجه این امر است که آیا تلفن‌شان به صدا در خواهد آمد یا نه. در بیشتر کلاس‌های دانشگاهی هم گاه و بی‌گاه تلفن همراه دانشجویان و حتی اساتید به صدا در می‌آید که این مخالف مقررات آموزشی و آکادمیک است. اما از آنجا که این نابهنجاری به عنوان نوعی هنجار به شکل قراردادی در بین افراد پذیرفته شده است، به ظاهر کمتر کسی توجه خود را متوجه این بی‌نزاکتی پنهان می‌کند و راه مبارزه با این ترویج پنهانی چیزی نیست جز ترویج فرهنگ صحیح استفاده از تلفن همراه. تلاشهایی کم و بیش محسوس در این زمینه شکل گرفته است. اما بیشتر این تلاشها به شکل اجبار به کار می‌رود. به عنوان مثال مدیر مدرسه یا استاد دانشگاه آوردن موبایل به کلاس را ممنوع می‌کنند. بنابراین هدف هنجارسازی آنها به شکل بی‌پایداری منجر به نوعی اجبار ظاهری می‌شود به طوریکه دانشجویان به ظاهر این قانون را رعایت می‌کنند اما در واقع از آنجایی که با فرهنگ قائم به ذات استفاده از این رسانه آشنا نیستند، شیوه غلط خود را به شکل پنهانی ادامه می‌دهند. بنابراین، اجبار می‌تواند در مراحل اولیه و ابتدایی موثر واقع شود اما برای داشتن جامعه‌ای بهنجار باید فرهنگ‌سازی پیشینه‌ای را ترویج داد به طوریکه فرد فرد جامعه، نه از روی اجبار، بلکه از روی درک این فرهنگ، از تلفن همراه خود در زمان و مکان مناسب استفاده کنند. (همان)
از دیگر مضرات عادت به مکالمات تلفنی از طریق تلفن همراه، بروز نوعی افسردگی در صورت عدم حضور تلفن همراه است زنگ خوردن تلفن همراه برای افراد این معنی ضمنی را دارد که کسانی به یاد فرد هستند یا اینکه وی فرد مهمی است. بنابراین وقتی موبایل فرد زنگ نخورد یا از موبایل اش دور باشد، احساس گم‌کردگی و افسردگی می‌کند. زیرا این تصور غلط برای فرد تثبیت شده که به صدا در آمدن تلفن همراه به معنی عزیز بودن و مورد محبت قرار گرفته شدن اوست. این نوع طرز فکر سبب افزایش مکالمات تلفنی بین افراد می‌شود که گاه هیچ ضرورتی ندارد و تنها موجب صرف هزینه‌های بسیار و گاه حتی انرژی‌های بسیار می‌شود که می‌توانست صرف امور سازنده‌تری شود. آن روی سکه‌ی این تصور که زنگ خوردن تلفن به معنی دوست دانسته شدن است، تصور دیگری هم است. این زنگ خوردن مداوم و امکان تماس در هر زمان و در هر مکان موجب بروز استرس همیشه در دسترس بودن می‌شود. امروزه انتظار عمومی از فرد این است که قابل دسترس باشد. اگر نباشد باید بتواند دلیل و برهان بیاورد و یا در بدترین حالت توجیهی سرهم کند. بنابراین این استرس مضمن و پنهانی در طول زمان به بدنه‌ی جامعه صدمه وارد می‌کند. (صادقی، ۱۳۹۲، ۲۲)
۲-۲-۲-۱-۲ جنبه نوشتاری
جنبه نوشتاری تلفن همراه یا پیام کوتاه، ابزاری نسبتاً جدیدی برای برقراری ارتباط است. این مجرای ارتباطی موجب گسترش کلمه‌های اختصاری و علامت‌های قرار دادی بسیار شده است که این خود موجب صرفه‌جویی در زمان می‌شود. بیشتر این علامت‌های اختصاری نیز در میان کاربران پیامهای کوتاه شناخته شده و پذیرفته است. امروزه استفاده از پیامهای کوتاه در میان عموم مردم به ویژه جوانان رواج بسیار دارد. به طوریکه پیام کوتاه به عنوان یک صنعت وسیع شناخته می‌شود. استفاده از پیام‌کوتاه در مقایسه با مکالمه تلفنی از فوائد بسیاری برخوردار است و موجب کاهش هزینه و صرفه‌جویی در وقت می‌شود. اما عدم وجود فرهنگ مناسب در استفاده از این رسانه موجب بروز ناهنجاری‌هایی در سطح جامعه و مختوش کردن زبان ملی می‌شود. به عنوان مثال از طریق این رسانه می‌توان مطالبی را به سرعت بین همگان ترویج کرد که مخالف عرف و عفت عمومی جامعه است. این نوع همه‌گیری، گاه از کنترل خارج است و اگر فردی نخواهد هم در معرض این گونه پیامهای کوتاه قرار می‌گیرد. پیام کوتاه همچنین موجب گسترش اخبار پنهانی در رابطه با اوضاع کشور چه کذب و چه صحیح می‌شود. و این مسئله منجر به تشویش اذهان عمومی و یا افزایش بی‌اعتمادی جمعی به حکومت و نظام سیاسی کشور می‌شود. بنابراین تمامی این موارد و موارد مشابه لزوم فرهنگ‌سازی را در رابطه با پیام کوتاه به تصویر می‌کشد.
از دیگر مضرات ارتباط نوشتاری از طریق تلفن همراه الزام اختصارنویسی و کوتاه کردن هر چه بیشتر عناصر زبانی بواسطه محدودیت مکانی(تعداد کارکتر)و زمانی می‌باشد. این امر از بارزترین نمونه‌های آسیب‌رسانی به زبان فارسی محسوب می‌شود. بسیار شاهد هستیم که افراد بخصوص جوانان از رسم الخط لاتین جهت نگارش به زبان فارسی استفاده می‌کنند که این در درجه اول خنثی کردن قبح استفاده از رسم‌الخط لاتین در نگارش فارسی را در پی خواهد داشت. پس اگر مجازم و عادت کرده‌ام که در ارتباطات خود از حروف لاتین استفاده کنم پس می‌توانم در شرایط دیگر هم چنین کنم.
نکته دیگر، استفاده از واژه‌ها و عبارات غیر دستوری و رواج اصلاحات انگلیسی در ارتباطات می‌باشد. شاید شما هم اصطلاحات غریبی چون اس‌ام‌اس به معنی پیام کوتاه ارسال کن یا دی‌سی شدم(disconnected) به معنی ارتباطم قطع شد را شنیده باشید. رواج این اصطلاحات به همراه ده‌ها عبارات مشابه صدمات جدی به فرهنگ زبانی جامع ما خواهد زد. از دیگر مشکلات رواج عبارات انگلیسی همانند ok،bye و cu به امید دیدار می‌باشد که در ارتباطات پیام کوتاه به کرات استفاده می‌شود. (صادقی، ۱۳۹۲، ۲۷)
۲-۲-۲-۱-۳ جنبه تصویری
عکاسی و عکس‌برداری معانی مختلفی برای افراد مختلف دارد. اما نقطه‌ای مشترک تمامی این تعابیر و معانی، هدف برقراری ارتباط است. استفاده از عکس موجب برقراری نوعی ارتباط تصویری بین افراد می‌شود که گاه بسیار گویاتر و مؤثرتر از کلام یا نوشتار تلقی می‌شود. امروزه افراد در سراسر جهان، بدون به همراه داشتن تلفن‌های همراهشان که نوعی دوربین عکاسی سیار هم محسوب می‌شود، خانه‌هایشان را ترک نمی‌کنند. حتی عکاس‌های حرفه‌ای که همیشه با دوربین‌های عکاسی‌شان به سفر می‌روند گاهی پیش می‌آید که به علت همراه داشتن تلفن همراه مجهز به دوربین عکاسی، دوربین‌شان را با خود نمی‌برند. اما با وجود تلفن‌های همراه مجهز به دوربین‌های عکاسی، این امکان برای همه افراد است که چه بطور حرفه‌ای و چه بطور غیرحرفه‌ای و در هر زمان و در هر مکان مجهز به دوربین عکاسی بوده و قادر به ثبت وقایع اطراف خود باشند. صنعت عکاسی در گذشته به سهولت حال نبود و دوربین عکاسی هم در دست همه کس و در هر مکانی حاضر نبود. اما رشد سریع کابران تلفن همراه موجب شده است که هر فردی در جایگاه خود، یک عکاس، یک خبرنگار، یک کاریکاتوریست و یک منتقد اوضاع اجتماعی و فرهنگی محسوب شود. امروزه شاهد شکل‌گیری وب‌سایت‌ها و وب‌لاگ‌های مختلفی هستیم که حاوی عکس‌های گویا از وقایع اجتماعی یا معزل‌های اجتماعی فرهنگی است. بیشتر این عکس‌ها، از حیطه توانایی و مشروعیت عکاسان حرفه‌ای و خبرنگاران خارج است. اما افراد عادی می‌توانند این گونه عکس‌ها را به راحتی از طریق اینترنت گسترش دهند. بنابراین این امکان وجود دارد که هر واقعه‌ی نادری که در لحظه‌ای رخ می‌دهد توسط کسانی ثبت شده باشد. این امکان از جهات بسیاری مثبت است. به عنوان مثال، به هنگام بروز حادثه‌ای مثل تصادف، زلزله یا انفجار در اثر بمب‌گذاری‌ها و… این امکان که خبرنگار یا عکاس حرفه‌ای در مکان حادثه حاضر باشد کم است اما این احتمال که افراد حاضر در حادثه تلفن همراه داشته باشند بسیار زیاد است و از طریق دوربین‌های دیجیتالی تلفن همراه عکس‌های مفیدی در رابطه با آن حادثه، گرفته می‌شود که تمام این عکس‌ها می‌تواند در مراحل بعدی مفید واقع شود. حتی شبکه‌های معتبر اخبار بین‌المللی نظیر BBC و CNN نیز از این گونه تصاویر در اخبار خود استفاده می‌کنند.
این امکان همیشه در صحنه بودن دوربین‌های دیجیتالی تلفن‌های همراه علاوه بر فوائد ذکر شده، معایب زیادی هم دارند. از مهم‌ترین معایب این رسانه در هم شکستن حریم شخصی زندگی افراد است. به دلیل حضور همیشگی و غیرقابل کنترل تلفن‌های همراه این امکان وجود دارد که هر لحظه و هر جایی از افراد مختلف به ویژه اشخاص معروف عکس‌برداری و فیلم‌برداری شود و از این طریق حریم خصوصی زندگی این افراد در معرض خطر قرار گیرد. بنابراین فرهنگ‌سازی در استفاده از سیستم عکس برداری توسط تلفن‌های همراه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. زیرا عکس‌ها و تصاویر به نسبت نوشته‌ها و حتی کلام، تأثیرگذارتر و مستقیم‌تر است و همانطور که تأثیرگذاری آن مستقیم و بیشتر است، معایب و ضررهای آن نیز بیشتر و مستقیم‌تر متوجه افراد جامعه و در سطح بالاتر بدنه‌ی جامعه است. بدلیل این اهمیت ویژه، فرهنگ‌سازی مناسب می‌تواند موجب گسترش سیستم اطلاع‌رسانی و ارتباط مثبت در میان افراد جامعه شود و حس مسئولیت‌پذیری، ظرافت، تیزبینی و نکته‌سنجی را در افراد بیشتر کند. (www.hawzah.net)
۲-۲-۲-۲ نرم‌افزارهای ارتباطی تلفن همراه
نرم‌افزارهای ارتباطی عبارت از تلگرام، وایبر، واتس‌آپ، لاین، که همه نرم‌افزارهایی هستند که علی‌رغم داشتن تفاوت‌هایی با یکدیگر، همه در یک چیز مشترکند و آن هم تسهیل ارتباطات اجتماعی آنلاین است. در ادامه به معرفی چند نرم‌افزار مورد بررسی در پژوهش می‌پردازیم.
نرم‌افزارهای ارتباطی تلفن همراه مورد بررسی در پژوهش
-وایبر
وایبر در ۲ دسامبر ۲۰۱۰ ابتدا برای آیفون، برای رقابت مستقیم با اسکایپ ارائه شد. یک نگارش پیش از انتشار برای اندروید در مه ۲۰۱۱ ظاهر شد اما محدود به ۵۰۰۰۰ کاربر بود؛ در ۱۹ ژوئیه ۲۰۱۲ یک نگارش محدود نشده منتشر شد. وایبر برای دستگاه‌های ویندوز فون و بلک‌بری در ۸ مه ۲۰۱۲ ارائه شد. با رسیدن به ۵۰ میلیون کاربر در ۲۴ ژوئیه ۲۰۱۲، پیام‌رسانی گروهی و موتور کیفیت صدای بالا به هر دو نرم‌افزارهای اندروید و آیفون اضافه شدند. از این نرم‌افزار برای سری‌های ۴۰ نوکیا، سیمبیان و سیستم‌عامل بادا سامسونگ نیز در همان روز خبر دادند. در ابتدا، قابلیت تماس صوتی فقط برای نرم‌افزارهای آیفون و اندروید در دسترس بود، با این وعده که تماس صوتی به نگارش‌های رسیدنیِ نرم‌افزارهای بادا، سیمبیان و ویندوز فون اضافه خواهد شد، اما هیچ اشاره‌ای به سیستم‌عامل بلک‌بری و سری ۴۰ نوکیا نشد. این محدودیت بنظر می‌رسد به خاطر هسته بلک‌بری و سری ۴۰ نوکیا باشد که از نرم‌افزارهای صدا روی پروتکل اینترنت پشتیبانی آسانی نمی‌کند. همانطور که وعده داده شد، در۲۲ سپتامبر ۲۰۱۲، تماس صوتی با کیفیت بالا و پیام‌رسانی گروهی برای ویندوز‌فون‌هایی که روی دستگاه‌های نوکیا نصب هستند، به عنوان بخشی از همکاری منحصر به فرد با نوکیا در دسترس قرار گرفت. وایبر همراه تماس صوتی بطور رسمی برای همه دستگاه‌های ویندوز فون ۸ در ۲ آوریل ۲۰۱۳ منتشر شد. در اوت ۲۰۱۳، وایبر بعنوان یک نرم‌افزار آزمایشی عمومی برای لینوکس منتشر شد. در ابتدا، نگارش دودویی ۶۴ بیت برای دریافت در دسترس قرار گرفت. در ۱۳ فوریه ۲۰۱۳، راکوتن از خرید وایبر به قیمت ۹۰۰ میلیون دلار خبر داد.
قابلیت‌های اصلی این برنامه بر روی سیستم‌عامل اندروید و آی‌او‌اس مکالمه به وسیله اینترنت، ارسال عکس، شکلک و ارسال متن است. این برنامه کاملاً رایگان در اختیار کاربران قرار گرفته است. برای ثبت نام در این برنامه باید شماره تلفن همراه شخص به آن اعلام شود و توسط یک پیام کوتاه، کد ورود به برنامه به کاربر اعلام می‌شود. همچنین کاربران می‌توانند توسط همان تلفن همراه برنامه را بر روی کامپیوتر شخصی و یا تبلت خود نصب کنند و به صورت اشتراکی از این برنامه در همگی آنها استفاده کنند. وایبر با بهره گرفتن از دفترچه تلفن موجود در تلفن همراه سایر افرادی که نرم‌افزار فوق را نصب کرده و در دفترچه تلفن قرار دارند را شناسایی کرده و آنها را در لیست دوستان در نرم‌افزار فوق قرار می‌دهد. نسخه جدید این نرم‌افزار اجازه اضافه کردن شکلک‌های جدیدی را نیز به کاربرانش می‌دهد. برخی از این شکلک‌ها با پرداخت هزینه قابل دریافت و برخی نیز رایگان هستند.
وایبر مدیا شرکتی قبرسی است که در بلاروس و اسرائیل مراکزی برای توسعه دارد. این شرکت را تلمن مارکو، کارافرین آمریکایی-اسرائیلی، دانش‌آموخته علوم کامپیوتر دانشگاه تل‌آویو و عضو سابق نیروهای دفاعی اسرائیل تاسیس کرده است. مدل چرخه سرمایه شرکت نامعلوم است؛ این شرکت هیچ درآمدی ندارد، اما در سال ۲۰۱۳ اعلام کرد اقدام به فروش شکلک در نرم‌افزار خود می‌کند. در این شرکت ۲۰ میلیون دلار سرمایه‌گذاری شده است.(http://fa.wikipedia.org)
-واتس‌اَپ
What’s App یک سرویس پیام‌رسانی (چت) برای تلفن‌های همراه است که در شرکت سهامی واتس‌اپ ساخته شده است. مؤسس شرکت و سازنده این برنامه جان‌کوم است. پیام‌رسان What’s App سامانه‌ای نرم‌افزاری برای گوشی‌های هوشمند آندروید، آیفون، نوکیا، و بلک‌بری است. این پیام‌رسان از ارتباط دیتا و یا WLAN (وای-فای) برای فرستادن پیام استفاده می‌کند. این سرویس پیام‌رسانی تنها سال اول رایگان است و پس از آن ۰۹۹ دلار در سال باید پرداخت شود. واتس‌آپ و نرم‌افزارهای شبیه به آن امروزه با گسترش اینترنت همراه، جایگزینی برای اس‌ام‌اس یا پیامهای متنی کلاسیک شده‌اند. واتس‌آپ در سال ۲۰۱۳ در سراسر جهان ۴۵۰ میلیون کاربر داشته که حداقل ماهی یک بار آنلاین بوده‌اند.
علاوه بر قابلیت فرستادن متن می‌توان فایل‌های عکس، صوتی، ویدیو و موقعیت جغرافیایی گوشی فرستنده را که بوسیله جی‌پی‌اس و آنتن‌های تلفن همراه پیدا می‌شود، نیز از طریق واتس‌اپ ارسال نمود. واتس‌اپ اطلاعات کاربر و مخاطبان را از آدرس‌بوک تلفن همراه می‌خواند و نیازی به وارد کردن لیست مخاطبان در نرم‌افزار نیست.
در تاریخ ۱ بهمن سال ۱۳۹۲ اعلام شد این برنامه ماهانه ۴۳۰ میلیون کاربری که حداقل در ماه یک بار استفاده می‌کند دارد و روزانه بیش از ۵۴ میلیارد پیام کوتاه جا‌به‌جا می‌کند که با توجه به این آمار رکورد ارسال پیام کوتاه در روز در جهان شکسته شد.
در تاریخ ۱۹ فوریه ۲۰۱۴ شرکت فیسبوک اعلام کرد که واتس‌اپ را به قیمت ۱۹ میلیارد دلار خریداری کرده است که از این مبلغ ۴ میلیارد دلار به صورت نقدی و ۱۵ میلیارد دلار به شکل سهام فیسبوک به مالکان آن پرداخت شده است. امسال(۲۰۱۴میلادی) مؤسس واتس‌اپ نیز به لطف تصاحب این شرکت توسط فیسبوک، به جمع میلیاردرها پیوسته است.
( http://fa.wikipedia.org)
-تلگرام
تلگرام(Telegram)، یک سرویس پیام‌رسانی رایگان از سوی روسیه است که همچون واتس‌اپ کاربران بی‌شماری دارد. این اپلیکیشن جدید با تمرکز بر امنیت و پیامهای خصوصی ارائه شده است. در میان انبوه اپلیکیشن‌های پیام‌رسانی که این روزها در موبایل‌ها می‌بینیم، شکی نیست که تلگرام یکی از محبوب‌ترین آنهاست. این اپلیکیشن که توسط دو برادر برنامه‌نویس روس طراحی شده، در سال ۲۰۱۳ به صورت مالتی پلتفرم در اختیار کاربران موبایل قرار گرفت و به خاطر امکاناتی منحصر به فرد، در مدت زمانی کوتاه توانست به یکی از محبوب‌ترین اپلیکیشن‌های پیام‌رسان در دنیا تبدیل شود.
اپلیکیشن ارتباطی Telegram با در نظر گرفتن دو اصل امنیت و سرعت توسعه یافته است. با بهره گرفتن از این اپلیکیشن می‌توان گروه‌های چت با حضور ۲۰۰ نفر را ایجاد کرد و در عین‌حال ویدئوهایی با حجم ۱ گیگابایت را نیز می‌توان ارسال نمود که از جمله‌ی قابلیت‌های اصلی این بستر ارتباطی است. همانطور که گفتیم تمامی پیامهای ارسالی از طریق سرویس ذخیره‌ی ابری ذخیره می‌شود و می‌توان با بهره گرفتن از وب، پلتفرم‌های موبایل یا انواع سیستم‌عامل‌ها به این سرویس دسترسی پیدا کرد.
نرم‌افزار تلگرام نرم‌افزاری ارتباطی است که اغلب کاربران با کاربرد و نحوه عملکرد آن آشنا هستند. نرم‌افزاری با قابلیت ارسال محتوایی بیش از آن چه در نرم‌افزارهای مشابه دیدید و همچنین با سرعتی بسیار بالاتر از هر نرم‌افزار ارتباطی دیگر.(https://cafebazaar.ir)
ویژگیها:
محیط شبیه به برنامه What’s App
محیط کاربری جذاب‌تر نسبت به What’s App
قابلیت ایجاد چت خصوصی
ایجاد گروه تا ۲۰۰ نفر
ارسال فایل تا حجم ۱ گیگابایت
کاملاً رایگان
نمایش افراد آنلاین
نسخه کامپیوتر و صفحه وب(www.softgozar.com)
-لاین
برنامه LINE که یک سرویس ارتباطی کاملاً رایگان است در کنار سایر برنامه‌های مذکور قرار گرفته است تا به شما امکان تماس و ارسال پیام رایگان را فراهم کند. LINE در واقع نسل جدیدی از برنامه‌های ارتباط جمعی است که هم اکنون در ۲۳۱ کشور فعال است و حدود ۱۷۰ میلیون کاربر دارد! خلاصه اینکه می‌توانید بدون هیچ محدودیتی در ۲۴ ساعت از تماس و ارسال پیام رایگان آن بهره‌مند شوید.
می‌توان گفت بیشترین کاربران این برنامه در کشورهای ژاپن، تایلند، تایوان، اسپانیا، چین، اندونزی، سنگاپور، هنگ‌کنگ، مالزی، سوییس، عربستان سعودی، مکزیک، روسیه، ماکائو، امارات متحده‌عربی وجود دارند. از نظر تماس صوتی نیز باید بگوییم که کیفیت این برنامه ظاهرا بهتر از سایر برنامه‌های مشابه است و این موجب جذب بسیاری از کاربران سایر سرویس‌ها به LINE شده است! با بهره گرفتن از آیکون‌هایی با رنگ‌های جذاب می‌توانید تمام محتوایی که دوست دارید در قالب عکس و متن و… با دوستانتان به اشتراک گذارید! در واقع می‌توانید در یک محیط بسیار کاربر پسند با دوستانتان ساعتها تعامل داشته باشید و متوجه گذر زمان نشوید.
از ویژگی‌های برتر این برنامه این است که پیام تحویل موارد ارسالی خود را به دوستانتان را می‌توانید مشاهده کنید و اینکه گاهشمار فعالیت‌هایتان نیز برایتان فراهم است تا بدانید چه کارهایی کرده‌اید و برای چه کسانی چه چیزهایی ارسال کرده‌اید (http://getandroid.ir).
۲-۲-۳حقوق شهروندی
پیش از ورود به بحث حقوق شهروندی جا دارد به تعاریف اصطلاحاتی همچون شهروند، شهروندی و فرهنگ و تکالیف شهروندی بپردازیم.
شهروند
شهروند کسی است که حقوق فردی و جمعی خود را می‌شناسد و از آنها دفاع می‌کند، قانون را می‌شناسد و به آن عمل می‌کند و از طریق آن مطالبه می‌کند، از حقوق معینی برخوردار است(کومبز، ۲۰۰۱،رضائی، زرافشان، ۹-۳)
مفهوم شهروندی
شهروندی معادل انگلیسی آن کلمه Citizenship بوده همانطور که روشن است از مشتقات کلمه City به معنای شهر است. شهروندی را قالب پیشرفته‌ی «شهرنشینی» می‌دانند. به باور برخی از کارشناسان، شهرنشینان هنگامی‌که به حقوق یکدیگر احترام گذارده و به مسئولیت‌های خویش در قبال شهر و اجتماع عمل نمایند به «شهروند» ارتقاء یافته‌اند.
