۳-۶-آزمون یادگیری احترازی غیر فعال
بعد از اتمام آزمون Open field، از دستگاه شاتل باکس[۵۲] به منظور انجام آزمون یادگیری احترازی غیر فعال[۵۳] استفاده شد. دستگاه شاتل باکس از دو بخش، دستگاه استیمولاتور و جعبه آموزش تشکیل شده است. جعبه آموزش از دو اتاقک روشن و تاریک هم اندازه با ابعاد تقریبی ۲۰ ۲۰ ۳۰ سانتیمتر تشکیل شده که توسط یک درب گیوتینی با هم در ارتباط هستند. کف دو اتاقک از یک صفحه مشبک فلزی ضد زنگ تشکیل شده که به دستگاه استیمولاتور جهت اعمال شوک متصل است. روشنایی محفظه روشن به وسیله لامپ ۱۰۰ وات از فاصله ۳۰ تا ۵۰ سانتیمتر تامین می شود.
۳-۶-۱ روش انجام کار
موشهای صحرایی در ابتدا برای ۲ جلسه با دستگاه شاتل باکس تطابق پیدا کردند به اینصورت که جانور در اتاقک روشن و پشت به درب گیوتینی قرار داده میشد. بعد از ۳۰ ثانیه درب گیوتینی باز میشد و بعد از ورود موش به اتاقک تاریک درب گیوتینی بلافاصله بسته شده و ۳۰ ثانیه بعد حیوان به قفس خود انتقال داده میشد. این فرایند ۳۰ دقیقه بعد دوباره تکرار میشد. پس از گذشت مدت مشابه مرحله فراگیری فرا میرسید. در این مرحله موش در اتاقک روشن قرار داده میشد و درب گیوتینی بعد از گذشت ۱۰ ثانیه باز شده و مدت زمان تاخیر در ورود به اتاقک تاریک بر حسب ثانیه ثبت میشد و اگر این مدت زمان بیشتر از ۱۰۰تا ۱۲۰ ثانیه میشد حیوان از آزمون حذف میشد. پس از ورود موش به اتاقک تاریک بلافاصله از طریق میله های فلزی شوک الکتریکی (۶/۰ میلیآمپر، ۵۰ هرتز، ۵/۲ ثانیه) به پای حیوان اعمال شده و ۳۰ ثانیه بعد حیوان به قفس نگهداری منتقل میشد. آزمون یادگیری۱۲۰ ثانیه بعد انجام میشد. در این مرحله مجدداً حیوان در اتاقک روشن قرار داده میشد و بعد از ۱۰ ثانیه درب گیوتینی باز شده
و زمان تاخیر در ورود به اتاقک تاریک ثبت میشد . اگر موش صحرایی به مدت ۱۲۰ثانیه در اتاقک روشن میماند و وارد اتاقک تاریک نمیشد موید بروز یادگیری بود. در صورت ورود موش به اتاقک تاریک دوباره شوک را اعمال کرده تا زمانی که یادگیری به صورت کامل شکل میگرفت و حیوان وارد اتاقک تاریک نمیشد. ( لازم به ذکر است که تعداد دفعات اعمال شوک نبایستی بیشتر از ۳ دفعه شود).
۲۴ ساعت پس از مرحله فراگیری به منظور سنجش حافظه، موش در اتاقک روشن قرار داده شده و تأخیر در زمان ورود به اتاقک تاریک، تعداد دفعات حضور در اتاقک تاریک و مجموع زمانی که موش در اتاقک تاریک بود به عنوان شاخص هایی از حافظه ثبت میشد. در این مرحله چنانچه موش صحرایی به مدت ۳۰۰ ثانیه در اتاقک روشن باقی میماند و وارد اتاقک تاریک نمیشد حافظه صورت گرفته بود.
۳–۷ تزریق حاد (Acute) پنتیلنتترازول:
برای بررسی میزان کارایی برخی از داروهای ضد تشنج در مهار اثر تشنجزایی پنتیلن تترازول، تأثیر پیش تیمار این داروهها در بروز تأخیر یا مهار علایم تشنج در هر یک از گروه ها مورد بررسی قرار گرفت.
تعداد نمونهها در این آزمون ۶۲ سر بود. گروه کنترل شامل ۱۵ سر نر و ۸ سر ماده و گروه شاهد شامل ۸ سر نر و ۵ سر ماده و گروه تیمار شامل ۱۴ سر نر و ۱۲ سر ماده بود.
برای انجام آزمون تشنج حاد موشهای صحرایی ۶۰ روزه در هر گروه مطالعه شد. تزریق حاد با تزریق داخل صفاقی[۵۴][۵۵] داروهای اتوسوکسیماید با غلظت ۹۰ میلیگرم برکیلوگرم، فنوباربیتال ۲۰ میلیگرم بر کیلوگرم و پنتلین تترازول ۴۰ میلیگرم بر کیلوگرم صورت گرفت. این تزریقات با فاصله ۷۲ ساعت و در مدت ۳ روز صورت گرفت. دریافت پیشتیمار به صورت Counter balance درهر گروه تغییر داده شد تا تأثیر توالی دریافت داروها حذف شود. بصورتی که همه گروه ها در پایان جلسه سوم، داروهای مورد نظر را دریافت کردند. در این بین فقط ترتیب تزریق داروها بین گروه ها با هم متفاوت است.
۳-۷-۱روش کار
داروی اتوسوکسیماید ۴۵ دقیقه قبل از تزریق پنتلین تترازول و داروی فنوباربیتال ۶۰ دقیقه قبل از تزریق پنتلین تترازول، تزریق میشد. در یک جلسه موشها پنتلین تترازول را به تنهایی دریافت میکردند. بعد از تزریق داروهای اتوسوکسیماید و فنوباربیتال و سپری شدن زمان تعیین شده، نوبت به تزریق پنتلین تترازول رسیده که در ابتدا غلظت ۴۰ میلیگرم بر کیلوگرم را دریافت میکردند. بعد از تزریق، حیوان را داخل یونولیتی با کف و دیواره های نسبتاً نرم قرار میدادیم. علائم اولیه از زمان تزریق ثبت می شود.
ثبت علائم بر اساس قانون Backer” “صورت میگرفت.
مرحله صفر بدون پاسخ، مرحله ۱: شامل انقباض عضلات صورت و گوشها، مرحله ۲: پرشهای میوکلونیک بدون بلند شدن بر روی دو پا، مرحله ۳: پرشهای میوکلونیک و بلند شدن روی دو پا، مرحله ۴: حملات تونیک – کلونیک و افتادن به پهلو، مرحله ۵: افتادن به پشت و حملات تونیک – کلونیک عمومی
۱۲-۱۴ دقیقه بعد از تزریق اگر در حیوان علائم ۴ یا ۵ بروز نکرد، غلظت ۱۰ پنتلین تترازول را دریافت کرده و این تزریق تا بروز تشنج کلونیک و تا حداکثر غلظت ۸۰ میلیگرم بر کیلو گرم تکرار میشد.
۳-۸ آنالیز آماری
به منظور تعیین برابری واریانسها بین سه گروه از تست Leven استفاده شد. از تست Shapiro wilk به منظور ارزیابی نرمال بودن داده ها استفاده شد. در صورت برابر بودن واریانسها و نرمال بودن داده ها از آزمون آنالیز واریانس یک طرفه ANOVA و تست Tukey و یا T-test جفت نشده استفاده شد. در صورت برابر نبودن واریانسها و نرمال بودن داده ها از تستTamhane برای مقایسه میانگینها استفاده شد. در صورت نرمال نبودن داده ها از تست غیر پارامتریک Mann-whitney برای مقایسه میانگین ها استفاده شد. اختلافهای با ۰۵ /۰ > P معنی دار در نظر گرفته شدند.
فصل چهارم
۴-نتایج
۴-۱) مطالعه فعالیت حرکتی
آنالیز داده های بدست آمده از تعداد دفعات عبور موشهای نر و ماده از خطوط در آزمون open field بین گروه دریافت کننده اتوسوکسیماید، گروه دریافت کننده ساخارین و گروه کنترل، تفاوت معنیداری را از نظر آماری بین این سه گروه نشان نداد. (نمودار۴-۱ و ۴-۲).
نمودار ۴-۱) مقایسه میانگین تعداد دفعات عبور از خطوط موشهای نر گروه های دریافت کننده اتوسوکسیماید، ساخارین و کنترل با بهره گرفتن از آزمون .Open field
نمودار ۴-۲) مقایسه میانگین تعداد دفعات عبور از خطوط موشهای ماده گروه های دریافت کننده اتوسوکسیماید، ساخارین و کنترل با بهره گرفتن از آزمون .Open field
۴-۲) یادگیری و حافظه احترازی غیر فعال
در این مطالعه، پارامترهای مربوط به میزان سنجش یادگیری و حافظه احترازی غیر فعال در گروه های دریافت کننده اتوسوکسیماید، ساخارین و کنترل مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. آنالیز داده های به دست آمده مقایسه میانگین تعداد شوک لازم جهت انجام یادگیری ، بین موشهای نر گروه های دریافت کننده اتوسوکسیماید، ساخارین و کنترل از نظر آماری تفاوت معنیداری بین گروه ها مشاهده نشد. (نمودار۴-۳).
نمودار۴-۳) مقایسه میانگین تعداد شوک لازم جهت انجام یادگیری بین نرهای گروه های دریافت کننده اتوسوکسیماید، ساخارین و کنترل با بهره گرفتن از آزمون یادگیری احترازی غیر فعال
مقایسه میانگین تعداد شوک لازم جهت انجام یادگیری، بین موشهای ماده گروه دریافت کننده اتوسوکسیماید از نظر آماری افزایش معنیداری نسبت به گروه دریافت کننده ساخارین داد (P<0.05). (نمودار۴-۴).
نمودار۴-۴) مقایسه میانگین تعداد شوک لازم جهت انجام یادگیری بین مادههای گروه های دریافت کننده اتوسوکسیماید، ساخارین و کنترل با بهره گرفتن از آزمون یادگیری احترازی غیر فعال. P<0.05# درمقایسه با گروه دریافت کننده ساخارین
مقایسه میانگین مدت زمان تأخیر در ورود به اتاقک تاریک بین موشهای نر گروه دریافت کننده اتوسوکسیماید از نظر آماری کاهش معنیداری نسبت به گروه های کنترل و ساخارین نشان داد (P<0.05) (نمودار۴-۵).
نمودار۴-۵) مقایسه میانگین مدت زمان تأخیر در ورود به اتاقک تاریک بین موشهای نر گروه های دریافت کننده اتوسوکسیماید، ساخارین و کنترل با بهره گرفتن از آزمون یادگیری احترازی غیر فعال. P<0.05# در مقایسه با گروه دریافت کننده ساخارین. P<0.05* در مقایسه با گروه کنترل
مقایسه میانگین مدت زمان تأخیر در ورود به اتاقک تاریک در موشهای ماده گروه دریافت کننده اتوسوکسیماید از نظر آماری کاهش معنیداری نسبت به گروه کنترل نشان داد (P<0.05) (نمودار۴-۶).
نمودار۴-۶) مقایسه میانگین مدت زمان تأخیر در ورود به اتاقک تاریک بین موشهای ماده گروه های دریافت کننده اتوسوکسیماید، ساخارین و کنترل با بهره گرفتن از آزمون یادگیری احترازی غیر فعال. . P<0.05* در مقایسه با گروه کنترل.
مقایسه میانگین مدت زمان حضور در اتاقک تاریک بین موشهای نر گروه دریافت کننده اتوسوکسیماید از نظر آماری نسبت به گروه دریافت کننده ساخارین و گروه کنترل افزایش معنیداری داد (P<0.05) (نمودار۴-۷).
نمودار۴-۷) مقایسه میانگین مدت زمان حضور در اتاقک تاریک بین موشهای نر گروه های دریافت کننده اتوسوکسیماید، ساخارین و کنترل با بهره گرفتن از آزمون یادگیری احترازی غیر فعال. P<0.05* در مقایسه با گروه کنترل. P<0.05# در مقایسه با گروه دریافت کننده ساخارین.
مقایسه میانگین مدت زمان حضور در اتاقک تاریک بین موشهای ماده گروه های مختلف تفاوت معنیداری مشاهده نشد. (نمودار۴-۸).
نمودار۴-۸) مقایسه میانگین مدت زمان حضور در اتاقک تاریک بین موشهای ماده گروه های دریافت کننده اتوسوکسیماید، ساخارین و کنترل با بهره گرفتن از آزمون یادگیری احترازی غیر فعال.
مقایسه میانگین تعداد دفعات حضور در اتاقک تاریک بین موشهای نر گروه دریافت کننده اتوسوکسیماید از نظر آماری نسبت به گروه کنترل افزایش معنیداری نشان داد (P<0.05) (نمودار۴-۹).
نمودار۴-۹) مقایسه میانگین تعداد دفعات حضور در اتاقک تاریک بین موشهای نر گروه های دریافت کننده اتوسوکسیماید، ساخارین و کنترل با بهره گرفتن از آزمون یادگیری احترازی غیر فعال. *P<0.05در مقایسه با گروه کنترل.
مقایسه میانگین تعداد دفعات حضور در اتاقک تاریک بین موشهای ماده گروه دریافت کننده اتوسوکسیماید از نظر آماری نسبت به گروه کنترل افزایش معنیداری نشان داد (P<0.05) (نمودار۴-۱۰).
نمودار۴-۱۰) مقایسه میانگین تعداد دفعات حضور در اتاقک تاریک بین موشهای ماده گروه های دریافت کننده اتوسوکسیماید، ساخارین و کنترل با بهره گرفتن از آزمون یادگیری احترازی غیر فعال P<0.05* در مقایسه با گروه کنترل.
۴-۳-) آزمون یادگیری فضایی
روز دوم آزمون ماز شعاعی، میانگین تعداد خطای حافظه کاری در نرهای گروه اتوسوکسیماید افزایش معنیداری را از نظر آماری در مقایسه با گروه کنترل نشان داد (P<0.05). روز هفتم آزمون، میانگین تعداد خطای حافظه کاری در نرهای گروه اتوسوکسیماید افزایش معنیداری را از نظر آماری در مقایسه با گروه ساخارین نشان داد (P<0.05). روز هشتم، میانگین تعداد خطای حافظه کاری در نرهای گروه اتوسوکسیماید افزایش معنیداری را از نظر آماری در مقایسه با گروه ساخارین نشان داد (P<0.05). روز نهم، میانگین تعداد خطای حافظه کاری در نرهای گروه اتوسوکسیماید افزایش معنیداری را از نظر آماری در مقایسه با گروه ساخارین و کنترل نشان داد (P<0.05) (نمودار ۴-۱۱).
نمودار ۴-۱۱) مقایسه میانگین تعداد خطاهای حافظه کاری موشهای صحرایی نر در روزهای مختلف آزمون ماز شعاعی بین گروه های اتوسوکسیماید، ساخارین و کنترل. P<0.05* در مقایسه با گروه کنترلP<0.05 # در مقایسه با گروه دریافت کننده ساخارین.
روز دهم آزمون ماز شعاعی، میانگین تعداد خطای حافظه کاری در مادههای گروه اتوسوکسیماید افزایش معنیداری را از نظر آماری در مقایسه با گروه کنترل نشان داد (P<0.05). روز یازدهم، میانگین تعداد خطای حافظه کاری در مادههای گروه اتوسوکسیماید افزایش معنیداری را از نظر آماری در مقایسه با گروه کنترل و ساخارین نشان داد (P<0.05). روز دوازدهم آزمون، میانگین تعداد خطای حافظه کاری در مادههای گروه اتوسوکسیماید افزایش معنیداری را از نظر آماری در مقایسه با گروه ساخارین نشان داد (P<0.05) (نمودار۴-۱۲).
نمودار ۴-۱۲) مقایسه میانگین تعداد خطاهای حافظه کاری موشهای صحرایی ماده در روزهای مختلف آزمون ماز شعاعی بین گروه های اتوسوکسیماید، ساخارین و کنترل. P<0.05* در مقایسه با گروه کنترلP<0.05# در مقایسه با گروه دریافت کننده ساخارین.
روز ششم آزمون ماز شعاعی، میانگین تعداد خطای حافظه مرجع در نرهای گروه ساخارین افزایش معنیداری را از نظر آماری در مقایسه با گروه کنترل نشان داد (P<0.05). روز هشتم، میانگین تعداد خطای حافظه مرجع در نرهای گروه اتوسوکسیماید افزایش معنیداری را از نظر آماری در مقایسه با گروه ساخارین نشان داد (P<0.05). روز دوازدهم آزمون ماز شعاعی، میانگین تعداد خطای حافظه مرجع در نرهای گروه اتوسوکسیماید افزایش معنیداری را از نظر آماری در مقایسه با گروه کنترل نشان داد (P<0.05) (نمودار۴-۱۳).
نمودار ۴-۱۳) مقایسه میانگین تعداد خطاهای حافظه مرجع موشهای صحرایی نر در روزهای مختلف آزمون ماز شعاعی بین گروه های اتوسوکسیماید، ساخارین و کنترل. P<0.05* در مقایسه با گروه کنترل. P<0.05# در مقایسه با گروه دریافت کننده ساخارین.
روز هشتم آزمون ماز شعاعی، میانگین تعداد خطای حافظه مرجع در مادههای گروه کنترل کاهش معنیداری را از نظر آماری در مقایسه با گروه ساخارین نشان داد (P<0.05) (نمودار۴-۱۴).
نمودار ۴-۱۴) مقایسه میانگین تعداد خطاهای حافظه مرجع موشهای صحرایی ماده در روزهای مختلف آزمون ماز شعاعی بین گروه های اتوسوکسیماید، ساخارین و کنترل. P<0.05* در مقایسه با گروه کنترل.
اثرات دریافت اتوسوکسیماید در دوره تکوین بر آستانه تشنج و ...