• اکثر آزمودنیها اعتقاد چندانی به این قبیل کارهای تحقیقاتی نداشته و این کارها را بی‌فایده قلمداد میکردند،از این رو جلب همکاری آنها بسیار مشکل بود.

ب)محدودیت های خارج از کنترل محقق

• انتخاب نمونه

• عدم کنترل همه ی متغییر ها نیز در این محدوده قرار دارند.

• در مورد ابزار و وسایل ،پژوهشگر نمی تواند صحت و درستی ابزار را کنترل کند.

• سن نیز یک محدودیت است.

• محدودیت هایی مانند بودجه، عدم وجود ازادی عمل، نوع فرهنگ حاکم بر جامعه، عدم صدور مجوز، عدم درک از لزوم تحقیق نزد مقامات، عدم همکاری افراد و نمونه ها، پاسخ دهی نا صحیح به پرسش ها و مسائل این چنینی نیز از انواع محدودیت ها شمرده می شوند

• کمبود وقت و مشغله زیاد

• وجود مسئولیت های خانوادگی

• وجود مسئولیت های اجتماعی

• نا آشنایی با اصول آماری

• کمبود امکانات و تجهیزات لازم

• عدم استفاده از نتایج تحقیق

• عدم همکاری سازمان ها و واحدهای اجرایی و اداری

• عدم دسترسی به منابع کسب اطلاعات مانند مدلاین، اینترنت

• عدم دسترسی به منابع کسب اطلاعات مانند کتابخانه

پیشنهادات
پیشنهادهای کاربردی
با توجه به اینکه بین ابعاد هوش اخلاقی و مهارت اجتماعی با عملکرد تحصیلی رابطه مثبت معنی دار مشاهده گردید پیشنهاد می گردد:

• دانش آموزان به تجزیه و تحلیل آن چه که مهارت های اجتماعی را شکل می دهند ترغیب شوند.

• رفتارهای مناسب تقویت در دانش آموزان ترغیب شود.

• عمل به اصول، ارزش ها و باورها در دانش آموزان تقویت گردد، یعنی بین آنچه که به آن باور دارند و آنچه که به آن عمل می کنند و آنچه که میدانند درست است هماهنگی ایجاد کنند.

• دانش آموزان به راستگویی تشویق گردند. و انجام کار درست و گفتن حرف راست در تمام زمان ها تشویق گردد.

• روحیه ایستادگی بخاطر حقیقت در وجود آنها تقویت گردد. و پافشاری نمودن بر اساس باورها و ارزشهای خود به خاطر حقیقت تشویق گردد.

• وفای به عهد در بین دانش آموزان تشویق گردد. داشتن صداقت مورد ستایش قرار گیرد تا این خصلت در دانش آموزان تقویت گردد.

• • مسئولیت پذیری برای تصمیمات شخصی در دانش آموزان تقویت گردد. به دانش آموزان یادآوری گردد مسئول اعمال خود و پیامدهای آن هستند. مسئول اشتباهات و شکست های خود هستند. برای خدمت به دیگران قبول مسئولیت کنند. به دیگران علاقمند باشند. آنچه که برای دیگران انجام می دهند نه بر اساس دستور و یا دریافت پاداشی باشد.

• توانایی در بخشش اشتباهات خود و دیگران در دانش آموزان تقویت گردد.

• مهارت های اجتماعی مناسب در دانش آموزان تقویت گردد و رفتارهای غیر اجتماعی دانش آموزان اصلاح گردد.

• پرخاشگری و رفتارهای تکانشی دانش اموزان به حداقل رسانده شود و برتری طلبی، اطمینان به خود داشتن در دانش آموزان تقویت گردد.

پیشنهادهای پژوهشی

• پیشنهاد می گردد در تحقیقات بعدی وجود ارتباط بین ابعاد هوش اخلاقی و مهارت اجتماعی با عملکرد تحصیلی دانش آموزان مدارس عادی شهری بررسی گردد و نتایج آن با دانش اموزان دبیرستان های عشایری مورد مقایسه قرار گیرد.

• نتایج این تحقیق با سایر تحقیقات داخلی و خارجی مورد مقایسه قرار گیرد.

• پیشنهاد می شود در تحقیقات بعدی برای ارزیابی نگرش و مهارت های اجتماعی دانش آموزان از نظر والدین، معلمان و سایر کارکنان مدرسه نیز استفاده شود.

• پیشنهاد می شود در پژوهش های بعدی آموزش مهارت های اجتماعی، در برنامه های آموزش ضمن خدمت برای مشاوران و معلمان و نیز در برنامه های دانش افزایی مادران و پدران در نظر گرفته شود تا آنان بتوانند در سازگار ساختن دانش آموزان و بالا بردن عملکرد تحصیلی آنان نقش لازم را ایفا کنند؛

• پژوهش حاضر، امکان پیگیری و وارسی پیامدهای اجرای برنامه مداخله ای در بلند مدت را نداشت؛ بنابراین پیشنهاد می شود در پژوهش های بعدی برنامه مداخله ای مد نظر قرار گیرد.

• پیشنهاد می شود در پژوهش های بعدی تأثیر آموزش مهارت های اجتماعی بر کاهش ناهنجاریهای رفتاری و عاطفی و تقویت رفتارهای جرئت مندانه، مورد بررسی قرار گیرد.

منابع و مأخذ:
منابع فارسی
ابطحی، معصومه السادات وندری، خدیجه، (۱۳۹۰)، رابطه خلاقیت و سازگاری اجتماعی با عملکرد تحصیلی دانش آموزان متوسطه شهر زنجان، فصلنامه تحقیقات مدیریت آموزشی، شماره۱۰، ۱۵-۲۸.
اخلاقی، فرشاد، (۱۳۷۸)، بررسی و مقایسه بین علاقه‌ی تحصیلی و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان و دانشجویان، پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد، دانشکده‌ی علوم تربیتی دانشگاه تربیت معلم.
بیابانگرد، اسماعیل، (۱۳۸۲)، روش های پیشگیری از افت تحصیلی، تهران: انتشارات انجمن اولیا و مربیان.
بدار، لوک و دیگران، (۱۳۸۸)، روان شناسی اجتماعی، (ترجمه، دکتر حمزه گنجی)،‌ تهران: نشر ساوالان.

علاوه بر موارد فوق جنبه های دیگری برای این تکریم وجود دارد. اول از نظر خلقت که آدمی بر دو قدم خود حرکت کرده و قامت او استوار است. شراف و جایگاه او نیز دارای اهمیت است که روح الهی در او دمیده شده و چراغ روشنگر عقل نیز به این شرافت افزوده که هدایتکننده او در ظلمت جهالت است. همچنین یکی از دلایل برتری مؤمنین بر ملائک، امر خدای تعالی به سجود ملائکه در برابر حضرت آدمC است.^[۲۳۰] ذیل این آیه کریمه در تفسیر علیبن ابراهیم به نقل از تفسیر نورالثقلین آمده است که امام باقرC فرمودند: خداوند روح کافر را تکریم و احترام نمیکند؛ بلکه ارواح مؤمنین را احترام میکند و کرامت نفس و خون آدمی به روح اوست و رزق طیب او همان علم است که کرامت و شرافت را برای او به ارمغان میآورد^[۲۳۱] و این کرامت و برتری به سبب امور طبیعی ذاتی مانند عقل، نطق و صورت زیبا بوده و به قول فخر رازی، دلیل این کرامت صفات خلقی است.^[۲۳۲] نعمت دیگری که خداوند به آدمی ارزانی داشته، وجود پیامبران الهی است. همچنین آزادی اراده و اختیار را قرین او کرده است و از اینرو نسبت به دیگر مخلوقات امتیاز دارد؛ زیرا که آنان مسخر امر خداوند هستند و همین مایه برتری انسان بر بیشتر مخلوقات الهی شده است.

در صورتی که کرامت انسان اکتسابی باشد، قابلیت‌های اساسی او که بین همه افراد مشترک است، مبنای ارزشگذاری کرامت انسان است. قرآن کریم ملاک این ارزشگذاری را در پرتو رعایت تقوا و پرهیزگاری دانسته است. خداوند در آیات دیگری تقوا را به جامه و لباس تشبیه کرده در حالی که آن بهترینِِِِ جامهها است؛ زیرا تقوا به او ارزش داده و جایگاه او را رفیع میکند و به آدمی ظرفیتهای معنوی بیشتری عنایت میکند و در این حالت است که انسان لذت کرامت را میچشد. این دو آیه عبارتند از:
> إنَّ أکْرَمَکُمْ عِنْدَ ا…ِأتْقاکُم<^[233]
همانا گرامیترین شما نزد خداوند، باتقواترین شماست.
و میفرماید:
> وَ لِباسُ التّقْوی ذلِکَ خَیرٌ‌<^[234]
و جامه پرهیزگاری، همان، بهتر است.
نکته اساسی در این موارد این است که اگر انسان بخواهد کمالی را که کسب نموده، همواره جاودان بماند، باید آن را نزد خداوند قرار دهد. کمال نسبی که نزد دیگران است رنگ جاودانگی و ابدیت ندارد ولی کمال موجود نزد خدای متعال باقی است. چه خداوند میفرماید: «ما عِنْدَکُمْ یَنْفَدْ وَ ما عِنْدَا… باقٍٍ».^[۲۳۵] غیر از مطالبی که درباره احترام به خود از ائمه معصومین در قسمت قبلی وارد شد، راجع به کرامت انسانی نکات دقیقی نیز وجود دارد که توجه به آنها خالی از لطف نیست. امام علیC غیر از حس احترام به خویش که آدمی را از پستیها باز میدارد به کرامت انسانی که از ثمرات احترام به خود است، نیز تأکید کردهاند. از این رو در حکمت دیگری از کلام گوهربارشان آمده است:
> مَن کَرُمَت عَلَیه نَفسُه هَانَت عَلَیه شَهَواتُهُ<^[236]
هرکه خود را بزرگوار دید شهوتهایش در دیده وی خوار گردید.
یعنی کسی که بزرگواری خویش را اراده دارد و دوست دارد همواره انسان بزرگواری باشد، باید از شهوات و هر امری که پست بوده و از صفات دنیایی است به دور باشد.
آراء عالمان اخلاق حول کرامت انسانی که از دیدگاه ویژهای بررسی شده، با عناوین ذیل آمدهاند.
الف. مدینه فاضله کرامت
فارابی در یکی از آثارش مدینه کرامت را که از انواع مدینههاست نام میبرد. و آن، جائی است که قصد مردم کمک به یکدیگر است تا آنان اکرام شده و ممدوح دیگران واقع شوند. این اکرام، گفتار و غیر آن از اعمال و کردار را شامل است و در واقع تمجید از این افراد، ارزش آنان را میرساند. در سیاست مدنیه وی قائل است که کرامت بعضی از این مردم بر بعضی دیگر یا به نحو تساوی است و یا فضیلتی در بین وجود دارد. حالت تساوی آن است که طرفین به یک طریق و به یک نوع با ارزش یکسان همدیگر را احترام و اکرام میکنند. اما در حالت متفاضل یک طرف، طرف دیگر را به نحوی خاص احترام میکند؛ یعنی طرف دوم، برتر و بزرگتر و نیرومندتر پاسخ میگوید. سرانجام ایشان همه اینها را منوط به اهلیت دانستهاند، اگرچه خود اهلیت نیز مراتب متفاوتی دارد و مراتب آن بستگی به کمال و فضیلت و حکمت و حتی توانگری افراد دارد که این ملاک برتری آنان است.^[۲۳۷]
ب. حقیقت کرامت در شرافت ابدی
همچنین صاحب کتاب ارزشمند تهذیب الأخلاق و تطهیر الأعراق نیز کرامت را با این توصیه اخلاقی مدنظر قرار میدهد که «هر وقت کار نیک یا خلق خوشی از کودک دیده شد او را مدح و ثنا کرده و بر حرمت کودک افزوده شود و اگر کار بدی از او سر زد نباید به روی او آورد».^[۲۳۸] این عالم اخلاقی در کتاب جاویدان خرد، کرامت واقعی و حقیقی را به مدح کردن، بخشش، خضوع و خشوع نمیداند؛ بلکه منوط به کسب شرافت و برتری ابدی معرفی میکند و آن شرافت همیشگی، همان زینت نفس به حکمت و عدالت است و نفسی که کرامت دارد امنیت و سلامت خواهد داشت و این مقتضای شریعت است.^[۲۳۹]
غزالی از دانشمندان اخلاقی درباره ذلت مطلبی جالب توجه دارد و آن اینست که نه تنها خلق به دیده ذلت نگریسته نشوند؛ بلکه با چشم وقار و احترام عنایت شوند که بعض آنان ممکن است وسیلههایی بین خداوند و خلق محسوب شوند. این همان حُسنظن داشتن به بندگان خداوند است که خداوند در آیاتی از قرآن بدان اشاره داشته و آدمی را از گمان بد نهی فرموده است و خود غزالی نیز بعد از بیان چشم داشت به بندگان خداوند، حسنظن به خداوند را مطرح میکند.^[۲۴۰]
همچنین خواجه نصیرالدین طوسی در مبحث سیاست مدن ذیل موضوع اقسام اجتماعات و شرح احوال مدن، از مدینه کرامت که از انواع مدینههاست، نام میبرد. به بیان خواجه آن، جماعتی است که بر وصول به کرامات قولی و فعلی تعاون داشته باشند، خواه این کرامات را از دیگر اهل مدن یابند و یا اینکه از یکدیگر گرفته باشند، ولی آنچه که مهم است اکرام جماعت توسط یکدیگر است. خواجه این کرامت را به زبان خود اینطور تمثیل میآورد که شخصی در زمانی، فرد دیگری را نوعی از کرامت بذل کند تا آن دیگر او را در وقتی دیگر مثل آن از همان نوع یا نوعی دیگر بذل کند و تفاضل چنان است که یکی دیگری را کرامتی نماید تا آن دیگر او را اضعاف آن باز دهد و آن هم بر حسب استحقاقی بود که با یکدیگر مواضعه کرده باشند. در حقیقت این احسان و اکرام، احسان به خویشتن محسوب میشود.^[۲۴۱]
عالمان بزرگوار فیض کاشانی و ملا مهدی نراقی با استناد به کلمات گوهربار نبی مکرم اسلام۷ و امام صادقC پرهیزگاری را زیبندهترین لباس مؤمن معرفی میکنند که آن برای انسان بهترین لباس بوده و صفات ناپسند آدمی را میپوشاند و این کرامتی است که خداوند متعال آن را به ذریه آدمC عنایت کرده است و در حقیقت راه کرامت یافتن در اجتناب محـارم و انجام فرائض بوده و عمل صـالح آن را بالا میبرد و در نتیجه رفعت و کرامت و عزت ابدی را به دنبال دارد.^[۲۴۲]
حاصل آنکه کرامت معنای عامی است که ارزشیـابی مثبت از خود و دوری از اعمـال ناپسند را شامل میشود. این صفت که موهبتی الهی است از مهمترین پایه های زندگی اجتماعی است و مختص به مؤمنین است و آنچه که در کلمات عالمان اخلاقی روشن میشود، این است که علاوه بر کرامت ذاتی که در وجود آدمی با صفات بالا جمع شده، کرامت اکتسابی در دوری از اعمال ناپسند و انجام واجبات و عمل صالح میسر است. کرامت واقعی و حقیقی منوط به کسب شرافت و برتری ابدی بوده که همان زینت نفس به حکمت و عدالت است و نفسی که کرامت دارد امنیت و سلامت خواهد داشت. از اینرو سهم کرامت انسانی در ارتقاء اعتماد به نفس بالا بوده و میتوان گفت کسی که کرامتهای انسانی خود را اعم از ذاتی یا اکتسابی زیرپا گذارد، امیدی به ارتقاء او در شئون اخلاقی و دیگر مراتب کمال انسانی نباشد.
مؤلفه چهارم. مثبتاندیشی
یکی دیگر از مواد لازم در اعتماد به نفس مثبت اندیشی است. مهندسی فکر و اندیشه هر انسانی اقتضا میکند که همیشه به جهات مثبت و مفید حرکت داشته باشد. گاهی میشود که به دلایل فرهنگی و یا اقتصادی و حتی شرایط و موقعیتهای اجتماعی و ملیتی، ذهن از این رویکرد طبیعی خود غافل مانده، سیر دیگری را دنبال میکند. تفکر مثبت و مثبتگرایی هماره خاستگاه انسان بوده است. در برابر اندیشه مثبت، منفی گرایی و به اصطلاح دینی آن تطیُّر از موارد درونی بوده است که حتی پیامبر اسلام۷ نیز از آن گریزان بوده و تبعات مخرب آن در مرحله اول دامنگیر فرد و در مراحل بالاتر اجتماع را گریبانگیر خود کرده است.
امام علیC در جلسهای آنچه را که برای دین و دنیای انسان مسلمان ضروری بوده است متذکر شدهاند. فرازی از این مطلب در کتاب خصال است که میفرمایند:
> فَإِذَا تَطَیَّرَ أَحَدُکُمْ فَلْیَمْضِ عَلَى طِیَرَتِهِ وَ لْیَذْکُرِ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ <^[243]‏
و چون یکى از شما فال بد زد به فال بد اعتناء نکند و دنبال کار خود را بگیرد و خداى عزوجل را به یاد آورد.
همچنین در مکارم الاخلاق وارد شده است که «أَنَّ النَّبِیَّ ۷کَانَ یُحِبُّ الْفَأْلَ الْحَسَنَ وَ یَکْرَهُ الطِّیَرَهَ» بدان معنا که نبـى اکرم۷ فـال نیـک زدن را دوست داشت و از تطیّـر(فـال شوم زدن) بدش مى‏آمد و امـر میفرمود که هر کس چیز ناملایم و مکروهى را بیند و به نظرش بدشگون آید بگوید: «اللَّهُمَّ لَا یُؤْتِی الْخَیْرَ إِلَّا أَنْتَ وَ لَا یَدْفَعُ السَّیِّئَاتِ إِلَّا أَنْتَ وَ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّهَ إِلَّا بِک‏» خداوندا جز تو کسى خیر نمیدهد و بدیها را کسى جز تو نتواند برطرف کند، و هیچ حول و قوهای از غیر تو نیاید.^[۲۴۴]
در تفسیر المیزان ذیل آیه ۱۹ سوره یس که بحث مفصلی راجع به تطیّر دارد، علامه طباطبائی بعد از بیان تفسیر آیه مذکور و الحاق آن به آیه ۴۷ از سوره نمل، این حقیقت را اشاره میکنند که سعادت و شقاوت، خیر و شر، نیکی و بدی اموری هستند که خود فرد به سبب سعی و تلاشش در آن حالات واقع میشود؛ زیرا در قرآن دارد که «لَیسَ لِلإنسان إلا ما سَعی».^[۲۴۵] همچنین به بیان ایشان فال شوم زدن از جانب هر کسی که اراده شود، عاقبت بد آن به عهده خودش است نه بر دیگران.^[۲۴۶]
در کتاب کافی ضمن روایتی راهکار امان از تطیر بیان شده است. روایتی از امام صادقC است که نبی مکرم اسلام۷ فرمودند:
> کَفَّارَهُ الطِّیَرَهِ التَّوَکُّلُ <^[247]
برطرف کننده فال بد توکل به خداوند سبحان است.
در فرایند توکل اگر امر بدی هم وجود داشته باشد تأثیر آن امر با توکل به خداوند ارجاع به او شده و از بین میرود. بنابراین در آن امر اثری باقی نمیماند تا به انسان ضرر بزند. از اینرو تصورات منفی شکست افراد را درپی داشته و با اینکه در جهت اهداف خود تلاش میکنند، اما نتیجه و فایدهای نصیب آنان نمیگردد. مثلا کسی که باور داشته باشد فردی کمتوان و ضعیف در برابر امور خویش است، هر قدر که تلاش کند و امیدوار هم باشد به نتیجه لازم نمیرسد و برای پیشرفت، اعتماد به نفس کافی ندارد.
باورهای سستکنندهای که جز سلب مسئولیت، سکون و رکود برای انسان حاصل دیگری ندارد، فعالیت نکردن و از بین رفتن اعتماد به نفس را به دنبال دارد و حتی اگر کاری را هم انجام دهد، پیشاپیش شکست را میبیند. در نتیجه منزوی شدن و کنارهگیری از افراد و جامعه او را روز به روز از اهداف عالیه انسانی دور میکند. بجاست که از باورها و تصورات منفی و بازدارنده اجتناب کنیم و با مهندسی فکر خویش و تنظیم افکار، جایی برای این قبیل تصورات باقی نگذاریم.
در ادامه، آراء صاحبنظران اخلاقی درباره مثبتاندیشی، به عناوین ذیل تقسیمپذیر بوده که هر یک از آنها حاوی نکات برجستهای درباره اندیشه مثبت و اعمال انسان است.
الف. حقیقت اعمال در پرتو نیتها
نیت که در متون اخلاقی و اسلامی جایگاه مهمی دارد، اعمال و افعال را تحت تأثیر خود قرار میدهد. اندیشه مثبت و نیک از اموری است که در دستورات عالی اسلامی همواره تأکید شده و از این نظر باید برای رسیدن به اعتماد به نفس بالا، نیت مثبت و موفقی را انسان در اندیشه خود بپروراند؛ زیرا اگر اندیشه آدمی مثبت باشد و نیت خیر و مثبتی را در سر بپروراند، این نیت خیر در رفتار و کردار او نیز تأثیر مستقیم خواهد داشت. نبی مکرم اسلام۷ نیز درباره تأثیر نیت در اعمال انسان میفرمایند:
> إنما الأعْمالُ بِِالنّیاتِ وَ إنما لِکُلِّ امْرِِء ما نَوی فَمَنْ کانَتْ هِجْرَتُه إلی ا… وَ رَسُولِه فَهِجْرَتُهُ إلی ا… وَ رَسُولِهِ وَ مَنْ کانَتْ هِجْرَتُه إلی الدُّنیا یُصیبُها …. فَهِجْرَتُهُ إلی ما هاجَرَ إلیَه<^[248]
پیامبر اسلام۷ فرمودند: جز این نیست که اعمال به نیّتهاست و در حقیقت برای هر کس آن چیزی است که نیّت میکند. پس هر که هجرتش برای خدا و رسول او باشد، به سوی خدا و رسول او هجرت کرده است و هر که هجرتش برای رسیدن به چیزی از دنیا باشد، به آن میرسد و هجرتش به سوی همان چیزی است که به نیّت آن هجرت کرده است.
ملاک نیت اعمال در کلام پیامبر اعظم۷ اگرچه درباره جهاد و غنائم جنگی صادر شده است، اما حضرتش نقش نیت را به نحو مطلق و کلی برای تمام افعال انسان تبیین نمودهاند. آن ملاک این است که هر کسی در عملش به چیزی میرسد که طلب میکند و نیت آن را دارد، خواه امری دنیوی باشد یا اخروی. بیان ایشان حکایت از آن دارد که اولا انسان برای رسیدن به مقاصدش هر آنچه که در ذهن خود قصد کند به آن نائل خواهد شد، ثانیا باید نگاه او به اعمال و رفتار، با حسن نیت باشد و نباید فال بد بزند و در نهایت اینکه مصلحت و حکمت خدای متعال هر چه باشد، انسان تابع آن خواهد بود و هر آنچه که مقدر انسان باشد برای او پیش خواهد آمد، بنابراین ممکن است زمان وصول مقاصد انسان تقدم و تأخر داشته باشد.
ابن مِسکویه درباره مثبت اندیشی، به یکی از قوای نفس یعنی قوه ممیزه که در بحث اراده جایگاه مهمی دارد، اشاره میکند که از نخستین قوای نفس، قوه اندیشیدن و تمییز و نظر در حقایق امور است. بزرگان گفتهاند افضلِ فکر آن است که در بهترین کارها به کار رود و این حاکی از اندیشه مثبت است و در مرحله بالاتر کار مثبت را نیز شامل میشود.^[۲۴۹]
ب. سلامت روان در اندیشه سالم
ایشان درباره حفظ سلامت روان مطلب دقیقی را اشاره میکنند با این مضمون که از واجبات قطعیه است که آدمی به خاطر نگهداری صحت و سلامت روان خویش، همواره ملازم جزء نظری و اندیشه صحیح خود باشد و همانطور که به جنبه نظری و افکار خویش توجه دارد، به جنبه عملی نیز دقت داشته باشد تا نفس انسانی ریاضتی را متحمل شود و او را نگهدار باشد. از این رو اهتمام طبیبان روان در حفظ صحت روانی بیش از طبیبان جسم بوده است. علت آن این است که اگر نفس از ریاضات نفسانیه دست کشید، نادانی و نافهمی بر او مسلط میشود و در رتبه چهارپایان قرار گرفته، سرانجام او هلاکت خواهد بود.^[۲۵۰]
بنابراین باید در اندیشه های خود دقت و تأمل کند و تعالیم اخلاقی را ملازم باشد و راستی و درستی را پیشه فکر و عمل خود نماید. حال اگر کسی این روش را بهرهای داشته باشد، سنگینی تفکر و اندیشه صحیح بر او آسان شده، طبیعتش از امور باطل و لغو منزجر است. اینجا است که به مطالعه حکمت منتقل میشود و باران دانایی بر او میبارد. در ادامه ایشان صیانت از نفس را توصیه میکنند که ثمره آن حفظ نعمات، خزائن الهی و اندوختههای گرانبهای آدمی است و کسی که این قابلیت‌ها را نادیده بگیرد و آنها را مهمل گذارد و یا غافل باشد، اولا سزاوار ملامت خواهد بود و ثانیا از مقصد اصلی خود که رسیدن به کمالات انسانیه باشد، بازمانده است.^[۲۵۱]
حاصل آنکه اندیشه آدمی باید همواره مثبت باشد و نیت خیر و مثبتی را در سر بپروراند، این نیت خیر در رفتار و کردار او نیز تأثیر مستقیم خواهد داشت. از اینرو کسی که مایل است مراتب رشد و ارتقاء خود را به سوی کمالات انسانی طی کند، سزاوار است در مرحله اول نیت رشد داشته و با نگاه مثبت به خود بنگرد و هیچ اندیشه بدی را به خود راه ندهد و در این هدف بایسته است که به خدای بزرگ و متعال توکل کند. شاید بتوان ادعا کرد که مقدمه ترقی انسان نیت و اندیشه مثبت اوست که از مهندسی منظم فکری او حاصل میشود و چه بسا اهمیتش در کسب و رشد اعتماد به نفس بیش از موارد قبلی باشد.
مؤلفه پنجم. امیدواری
امیدواری نیز خمیرمایه حرکتهای ارادی انسان و از ارکان اعتماد به نفس است. او در هر کاری که اراده انجام آن را داشته باشد، قبل از به فعلیت رساندن آن عمل بارقه امید در او وجود داشته است. اما این امیدواری میتواند به نحو آشکار باشد یا پنهانی. برای رسیدن به اعتماد به نفس قوی قطعا امید به پیروزی و موفقیت نقش داشته است. بنابراین اگر کسی برای نیل به موفقیت امیدوار نبود یا اینکه تردیدها را به خود راه داد، به نتیجه نهایی نخواهد رسید.

کیفیت سود، متأثر از روش های حسابداری است (بریف^[۴۶] (۲۰۰۲)، توکر^[۴۷] (۱۹۷۴)) روش های محافظه کارانه حسابداری با کیفیت سود مرتبط بوده و بر کیفیت آن می افزاید. اما استفاده از روش های محافظه کارانه افراطی نیز سبب خواهد شد که سود گزارش شده را گمراه کننده نماید. علاوه بر تاثیر روش های حسابداری بر کیفیت سود، تغییرات غیر قابل توجیه در روش های حسابداری ممکن است، موجب افزایش سود با کیفیت پایین گردد . دیگر عامل تاثیر گذار بر کیفیت سود عدم ثبات رویه در کاربرد روش های حسابداری است که موجب تاثیر منفی بر کیفیت سود می شود. از دیگر عوامل تاثیر گذار بر کیفیت سود، توان مدیریت در دستکاری و هموار سازی سود است.
بسیاری از استفاده کنندگان صورتهای مالی معتقدند که روش های حسابداری مورد استفاده باید به نحوی محافظه کارانه اعمال شود که روندی به سوی جریان نقدی باشد، مگر اینکه شواهد محکمی برای تخلف از این امر در دسترس باشد. حتی روش های غیرمحافظه کارانه حسابداری توسط افرادی مورد استفاده قرار میگیرد که شواهد متقاعد کنندهای در اختیار داشته باشند که استفاده از آن منجر به دور شدن از جریان نقدی نشود. مثالهائی از این روش های حسابداری معوق نمودن هزینه ها و پیشبینیهای نادرست درآمدها است (ظریف فرد، ۱۳۷۸، ۲۷).

شرکتهایی که از روش های محافظه کارانه (روش اولین صادره از آخرین وارده برای محاسبه بهای تمام شده موجودیها و روش های نزولی استهلاک) برای اندازه گیری سود استفاده میکنند، نسبت به شرکتهایی که از روش های غیر محافظه کارانه استفاده میکنند از سود با کیفیت بالا برخوردار هستند (لیبی^[۴۸]،۴۱۸، ۲۰۰۵).
بطور خلاصه، در رابطه با روش های حسابداری محافظه کارانه و یا غیر محافظه کارانه، میتوان چنین ادعا کرد که سودی که نزدیک به جریانهای نقدی باشد، از کیفیت بالاتری برخوردار است. اصول حسابداری و برآوردهای استفاده شده باید واقعیات فعالیتهای تجاری و مالی شرکت و یا صنعت مورد نظر را منعکس نماید.
یکی از عوامل تاثیر گذار بر کیفیت سود، توان مدیریت در دستکاری اقلام حسابداری است که این مقوله تحت عنوان “هموار سازی سود” شناخته میشود. باید توجه داشت که اگر چه دستکاری و هموار سازی سود با موضوع کیفیت سود مرتبط هستند، اما اینها مقوله یکسانی نیستند. در تعریف واژه کیفیت سود برای اینکه یک مفهوم سودمند و با معنی ارائه شود، بایستی دامنه آن را محدود نمائیم. نمیتوان اظهار نظر نمود هر آنچه که در حسابداری مطلوب نیست، در نظریه کیفیت سود آمده است. در مجموع میتوان ادعا کرد که مدیریت سود در شرایطی که منجر به عدم واقعی نشان دادن سود گردد، بر کیفیت سود تاثیر منفی خواهد داشت. در دیگر شرایط، مدیریت سود که منجر به صوری نشان دادن سود نگردد، الزاماً پدیدهای منفی تلقی نمیگردد (محمدی، ۱۳۸۸).
اشاره به این نکته ضروری است که علیرغم تلاش در «واقعی» نشان دادن سود، پاره ای از محدودیت ها که نشات گرفته از عوامل سیاسی، اجتماعی و اقتصادی می باشند موجب گردیده اند که روش های متفاوتی برای اندازه گیری رویدادهای اقتصادی تدوین گردد . (به عنوان مثال، روش های متفاوت اندازه گیری موجودی کالا و یا روش های متفاوت اندازه گیری استهلاک). تنوع در این روشها زمینه مناسبی برای مدیران بنگاه های اقتصادی فراهم ساخته که بتواند اهداف خاص خود را با انتخاب روش های حسابداری تحقق بخشند. تحقق اهداف خاص مدیران نوعاً با روش های حسابداری میسر می شوند که استفاده از آنها «سود واقعی» را نشان نخواهد داد.
برای مثال، اگر هدف مدیریت کمتر نشان دادن سود در یک دوره مالی باشد، این امر با بهره گرفتن از روش های حسابداری محافظه کارانه، میسر خواهد بود. اما بالعکس، اگر هدف مدیریت زیاد نشان دادن سود باشد، این هدف از طریق استفاده از روش های غیر محافظه کارانه، محقق خواهد شد. در واقع روش های متفاوت حسابداری بعنوان ابزاری در دست مدیریت، زمینه ساز «مدیریت سود» توسط آنها می باشد (ظریف فرد، ۱۳۷۸، ۳۰-۲۸).
۲-۱-۱۱-۲- قابلیت اعتماد سود
سودی که قابلیت اعتماد داشته باشد، از کیفیت بالاتری برخوردار است، برنستین^[۴۹] در این مقوله اظهار میدارد:
گزارشگری دورهای سود مستلزم این است که ما منتظر حالت نهائی عدم اطمینان نباشیم، اما به هر حال بایستی آنچه را که در توان داریم برای برآورد بهتر انجام دهیم. درچنین حالتی که بطور ذهنی صورت میگیرد، خطاهای بالقوه زیادی وجود دارد مثل: خطا در برآوردها، خطای اجرا در انجام کار، و خطای از قلم افتادگی، مدیریت مطلوب و توام با سیستم کنترل داخلی اثر بخش از عوامل باز دارنده و یا کنترل کننده اینگونه خطاها است (بیک زاده، ۱۳۸۹).
۲-۱-۱۱-۳- برآوردهای حسابداری
قضاوت در برآوردهای حسابداری برای اندازه گیری سود ضروری است. این امر بر روی کفیت سود تأثیر می گذارد. بدیهی است که هر چه دامنه برآورد و قضاوتها گسترده تر باشد، قابلیت اعتماد برآوردها کاهش می یابد. در راستای تعیین میزان اعتبار برآوردهای حسابداری، یکی از روش های متداول مقایسه بر آوردها با نتایج واقعی است که توسط تحلیل گران مالی صورت می گیرد. اختلاف با اهمیت بین ارقام برآورد واقعی نشان ریسک بالای برآوردهای حسابداری می باشد که این خود با کیفیت سود مرتبط بوده و آن را به مخاطره می اندازد ممکن است این طور تصور شود کدام برآوردهای تجاری نادرست و غیر قابل اطمینان بوده که در نتیجه سود گزارش شده با سود واقعی تفاوت معنا داری پیدا کرده است . برای مثال، ممکن است که در یک شرکت ذخیره گارانتی محصولات با هزینه های واقعی گارانتی مقایسه شود. چنانچه بین این دو رقم تفاوت عمدهای وجود داشته باشد، ممکن است اینگونه برداشت شود که تمام برآوردهای شرکت در مورد ذخیره برای سالهای آتی نادرست و غیر قابل اطمینان است و نتیجتاً سود گزارش شده با سود واقعی تفاوت معنیداری دارد (عظیمی، ۱۳۹۰).
۲-۱-۱۱-۴- هزینه های اختیاری
کاهش در هزینه های اختیاری ممکن است موجب از بین بردن کیفیت سود شود. در حالت خوشبینانه فرض بر این است که مدیریت به دلیل عدم دسترسی به اطلاعات لازم در این باره از موضوع کاهش هزینه های اختیاری نظیر هزینه های آموزش، بازاریابی، تحقیق و توسعه و … آگاهی ندارد. فرض دیگر این است که مدیریت به جهت منافع خود سعی در کاهش برخی از هزینه ها نظیر هزینه های اختیاری دارد تا موجب نشان دادن سود بالاتر و در نتیجه دستیابی به پاداش بیشتر دارد. به هر حال روند کاهشی در هزینه های اختیاری نظیر هزینه های تحقیق و توسعه ممکن است منجر به شکست شرکت در ارائه محصولات جدید و یا حفظ سهم بازار شرکت شود. تحلیلگران مالی باید روند هزینه های اختیاری به صورت درصدی از فروش خالص مورد بررسی قرار دهند. روند کاهشی اینگونه هزینه ها ممکن است نشانگر کیفیت پائین سود گزارش شده باشد (محمدی، ۱۳۸۸).
۲-۱-۱۱-۵- نوع صنعت
برخی از ویژگیهای صنعت از قبیل ثبات و پایداری سود، حفظ و نگهداشت سرمایه و نوع مدیریت بر کیفیت سود تاثیر میگذارند. ثبات و پایداری دو عامل مهم و مؤثر بر کیفیت سود هستند که امکان پیشبینی سودهای آتی و تعیین قیمت سهام را امکان پذیر می سازند. سودهای پایدار در مقابل سودهای نامنظم، دارای کیفیت بالاتر می باشند .
تحلیل گران مالی، برای پیش بینی سودهای آتی به درآمدها و فعالیتهای تکرار پذیر، اتکا می کنند . و آنان معتقد هستند که سود عملیاتی در مقایسه با سودهای غیر عملیاتی، دارای کیفیت بالاتری هستند . چون از پایداری بیشتری برخوردار هستند .
۲-۱-۱۱-۶- ویژگیهای مالی
این ویژگی های مالی عبارتند از : اهرم مالی، نقدینگی و دسترسی داشتن به منابع تامین مالی . شرکتی که از نظر مالی در شرایط مطلوبی نباشد، قادر به تامین منابع مالی برای رشد آتی خود نخواهد بود . بدهی بالا موجب می شود تا هزینه های ثابت تامین مالی زیاد شده و به دلیل آن که ریسک مربوط به ساختار سرمایه افزایش می یابد، تامین مالی از طریق بدهی یا حقوق صاحبان سهام می تواند مشکلات عدیده ای را برای شرکت بوجود می آورد.
وضعیت نامناسب نقدینگی در جهت ایفای تعهدات نیز شرکت را با مشکلات زیادی از جمله عدم توانایی پرداخت و ورشکستگی روبرو می کند. اهرم مالی شامل استفاده از بدهی ها به منظور افزایش بازده سهامداران عادی می باشد. وقتی اهرم مطلوب فراهم میشود که سود حاصل از داراییها که با استقراض فراهم شده، بیشتر از هزینه های تامین مالی باشد. برخی محققین اعتقاد دارند که درجه بالای اهرم مالی از کیفیت سود می کاهد، زیرا نشانگر هزینه تأمین مالی ثابت است که باعث نوسان سود میگردد. برخی تحلیل گران مالی عقیده دارند، شرکتهایی که وضعیت نقدینگی ضعیفی دارند، کیفیت سودشان هم پایین است . بررسی نقدینگی شرکت در تجزیه و تحلیل اوراق بهادار، حوزه ای، جدای از ارزیابی کیفیت سود است. نقدینگی، مؤید توانایی شرکت در ایفای تعهدات فعلی اش میباشد. بدان مفهوم که شرکت می تواند داراییهایش را به وجه نقد تبدیل کرده و یا وجه نقد بدست آورد. وجود داراییهای سیال، تاثیری بر کیفیت سودی که در حال حاضر گزارش شده ندارد. اما شایان ذکر است، در موارد متعددی که شرکتی نتوانسته به موقع، تعهدات خود را پرداخت نماید به سودآوری آتی آن نیز صدمه وارد شده است (عظیمی، ۱۳۹۰).
۲-۱-۱۱-۷- عوامل سیاسی
عوامل سیاسی متعددی باید در تجزیه و تحلیل و ارزیابی کیفیت سود، مد نظر قرار گیرند. زیرا عوامل سیاسی و تغییرات اجتماعی، همانند خط مشی ها و روش های مدیریت بر کیفیت سود تاثیر می گذارند، و این گونه عوامل خارج از کنترل مدیریت می باشند . یکی از مواردی که معمولاً به عنوان عوامل سیاسی در فعالیت ها و عملکرد شرکتها مورد بررسی قرار می گیرد، میزان تسلط و کنترل فعالیت های شرکت از جهت قیمت گذاری و فروش محصولات، توسط دولت است . قوانین محیط زیست نیز معمولاً بر فعالیت های برخی از شرکتها تاثیر منفی داشته و سبب می شود که در عدم ثبات سود آن شرکت تاثیر بگذارد.در کل سود ناشی از فعالیت در کشورهائی که از نظر اقتصادی و سیاسی بیثبات هستند، کیفیت پائینی دارند .
۲-۱-۱۱-۸- سیستم کنترل داخلی
در صورتی که یک سیستم کنترل داخلی قوی در واحد تجاری مستقر باشد، می تواند از بروز اشتباهات و خطاها جلوگیری کند و قابلیت اعتماد سود در واحد تجاری و کیفیت آن را بالا ببرد .
۲-۱-۱۱-۹- صداقت مدیریت
صداقت و درستی مدیریت موجب بهبود کیفیت سود گزارش شده میشود و نادرستی و عدم صداقت او زمینه استفاده از روش های حسابداری نامناسب را فراهم آورد.
۲-۱-۱۱-۱۰- حفظ و نگهداشت سرمایه
در تعریف اقتصادی سود حسابداری، نکته ظریفی نهفته است و آن مفهوم نگهداشت سرمایه است. طبق این دیدگاه سود حسابداری را می‌توان حداکثر ارزشی دانست که یک واحد تجاری می‌تواند طی یک دوره‌ حسابداری توزیع کند و انتظار داشته باشد که در پایان دوره مالی به اندازه آغاز دوره در رفاه باشد. فزونی توزیع سود بر سود واحد تجاری، موجب کاهش سرمایه آن می‌شود. از این رو سود تنها زمانی قابل اندازه‌گیری است که سرمایه واحد تجاری حفظ شود بعبارت دیگر نگهداشت سرمایه عامل مهمی در تعیین سود است.
نگهداشت سرمایه، رابطه بین مفاهیم مختلف سرمایه و سود را برقرار می‌سازد، زیرا این رابطه شاخصی است که سود واحد تجاری نسبت به آن سنجیده می‌شود. مفهوم نگهداشت سرمایه، لازمه تمایز بین بازده سرمایه واحد تجاری و برگشت سرمایه آن است، چرا که تنها جریانهای ورودی دارئیهای مازاد بر مبلغ مورد نیاز جهت نگهداشت سرمایه را می‌توان بعنوان سود واحد تجاری و بنابراین بازده سرمایه آن تلقی کرد. بدین ترتیب سود عبارت از باقیمانده در آمد واحد تجاری پس از کسر هزینه ها، از جمله بر حسب مورد، تعدیلات نگهداشت سرمایه است. در صورت فزونی هزینه‌ها بر در آمد واحد تجاری، ما به التفاوت زیان خواهد بود.
قسمتی از کیفیت سود به این موضوع مربوط می‌شود که شرکت برای حفظ و نگهداشت دارائیها و حفظ و بهبود قدرت سودآوری فعلی و آتی خود چه تدابیری بکار بسته است. نگهداری سرمایه گذاری اولیه شرکت در دارائیهای ثابت (اموال، ماشین‌آلات و تجهیزات) تنها با استهلاک دارائیها بر اساس بهای تمام شده تاریخی انجام نمی‌شود. نگهداشت و حفظ سرمایه تنها زمانی انجام می‌شود که اجزای جدیدی جایگزین اجزای قدیمی دارائیهای دائمی شود. بطوریکه قدرت سودآوری برابر یا بالاتر شرکت را حفظ کند بعبارت دیگر باید بطور مستمر تجهیزات قدیمی و از رده‌ خارج کنار گذاشته شود و از دارائیهای جدید استفاده گردد.
سرمایه‌گذاری مبالغ اضافی برای بهبود دارائیها یک هزینه سرمایه‌ای بوده که اضافه بر هزینه استهلاک است و شرکت مجبور است تا برای آنکه سرمایه واقعی‌اش را سالم نگه‌ دارد و باعث ایجاد قدرت سود شرکت شود. این مبالغ را تحمل نماید. نگهداری نا صحیح دارائیهای فیزیکی منجر به ارائه گزارش سود بیشتر از واقع شده و در نهایت کاهش کارایی عملیاتی را در بر خواهد داشت. تحلیل‌گران مالی می‌بایستی عمر و وضعیت دارائیهای اصلی شرکت و نیز بهای جایگزینی آنها را مورد توجه قرار دهند. شرکتی که دارائیها منسوخ با قیمت تمام شده (ارزش دفتری) پائینی دارد، نتوانسته است به طور صحیحی از دارائیهای سرمایه‌ای خود نگهداری کرده و عدم اطمینان زیادی در سودآوری مستمر شرکت وجود خواهد داشت، زیرا که مثلاً با از بین رفتن این دارائیها تولید متوقف گشته و سودهای آتی به مخاطره می‌افتد (عظیمی، ۱۳۹۰).
۲-۱-۱۲- دیدگاه های مختلف درباره کیفیت سود
کیفیت سود را می توان از دو دیدگاه ارزیابی کرد. یک دیدگاه، مفید بودن آن جهت تصمیم گیری است. بیانیه مفهومی شماره یک امریکا بیان می دارد که «به خاطر خاص بودن محتوا، ارزیابی کیفیت سود از دیدگاه تصمیم گیری مفید است زیرا افراد زیادی از آن استفاده می کنند و «…بنابراین ارزیابی های تجربی و عملی از کیفیت سود از این دیدگاه مشکل بیشتری دارد، زیرا این موضوع مطرح است» که کیفیت برای چه کسی و برای چه هدفی؟
دیدگاه دوم از کیفیت سود، استفاده از مفهوم هیکز از سود است (شیپر و وینسنت^[۵۰]، ۲۰۰۳).
برخی از تحلیلگران، روی کیفیت سود از دیدگاه تحلیلی، تمرکز کردهاند. از نظر آنها سود با کیفیت بالا به معنی آن است که عملکرد سال جاری شرکت، شاخص خوبی از عملکرد آتی واحد تجاری است (دچاو و شراند^[۵۱]، ۲۰۰۴).
روش دیگر جهت ارزیابی کیفیت سود، روش بزرگنمایی انحرافات تخمین تعهدات عملیاتی سال جاری است. این روش اندازه گیری چون به تعهدات عملیاتی جاری محدود نبوده و به دوره های زمانی طولانی از جریانات نقدی و اطلاعات سود برای تخمین اندازه گیری نیاز دارد، استفاده نشده است. دچاو و دیچو (۲۰۰۲) از این روش برای سنجش کیفیت سود استفاده کردند .
روش دیگر ارزیابی کیفیت سود در تحقیقات قبلی، ضریب واکنش سود(ERC) است. ضریب واکنش سود از طریق رگرسیون اندازه گیری سودهای آتی بر مبنای یک بازده مانند بازده های غیر نرمال تجمعی بدست می آید. ضریب واکنش سود(ERC) تابعی مثبت از تداوم سودآوری است و بنابراین، بطور بالقوه می تواند یک روش اندازه گیری کیفیت سود باشد . استون^۲ و زمیجسکی^۳ (۱۹۸۹) استفاده از این روش اندازه گیری، ارزیابی کیفیت سود را به پاسخ های بازار سهام به اطلاعات سود، مربوط می دانند. برخی دیگر از تحلیل گران مالی، کیفیت سود را به عنوان سود عادی و مستمر، تکرارپذیر و ایجاد کننده جریان نقدی حاصل از عملیات می دانند. آنها معتقدند که کیفیت سود، رقمی بین سود خالص گزارش شده و جریان نقدی حاصل از عملیات منهای ارقام غیر تکراری می باشد.
بنابراین از دیدگاه یک سرمایه گذار، تداوم سودآوری بالاتر، پیش بینی های درست تری را ارائه می دهد، لذا با کیفیت تر خواهد بود.

۲-۲-ادبیات و مبانی نظری تغییرپذیری بازده سهام

شکل(۲-۲) کلیه اهداف بازاریابان از حامی­گری که در این بخش مطرح شد را نشان می­دهد.(عبدوی، ۱۳۹۱، ص۳۹).
شکل(۲-۲)؛ اهداف بازاریابان از حامی­گری(عبدوی، ۱۳۹۱، ص۳۹)
۲-۴-۲) پیش­آیند­های حامی­گری: معیار­های انتخاب
پس از مشخص کردن اهداف حامی­گری، اولین مرحله در برنامه­ ریزی برای داشتن یک طرح حامی­گری مناسب، انتخاب رویداد یا تیمی است که شرکت می­خواهد از آن حمایت کند. انتخاب مناسب این رویداد می ­تواند شرکت را در نایل شدن هر چه بهتر به اهدافش یاری رساند.

در این قسمت به معرفی عواملی پرداخته می­ شود که نتایج حاصل از حامی­گری (توانایی شناخت صحیح حامیان مالی، نگرش نسبت به حامیان مالی و …) را تحت تاثیر قرار می­ دهند. عوامل مطرح شده در این مبحث را می­توان در سه دسته کلی جای داد: (۱) عوامل مربوط به رویداد، (۲) عوامل تداعی­کننده^[۸۰] و (۳) عوامل مربوط به مخاطبان.
در اینجا باید ذکر کرد که که همانطور­که قبلا گفته شد، حامی­گری تنها شامل یک رویداد یا واقعه نیست و می ­تواند انواع مختلفی داشته باشد. یک شرکت می ­تواند همان­طورکه از یک رویداد یا تیم ورزشی حمایت می­ کند، از سازمان یا شرکت دیگری نیز حمایت کند. اما مباحثی که در این قسمت مطرح می­شوند تنها شامل حمایت از رویداد­ها می­باشد چراکه این نوع حامی­گری رایج ترین نوع حامی­گری است و قواعد مطرح شده در آن شامل بقیه انوع حامی­گری نیز می­ شود.
۱-۲-۴-۲) عوامل مربوط به رویداد
با توجه به هزینه­ های نسبتاً زیاد حامی­گری و وجود گزینه­ های (رویدادهای) مختلف برای ورود به این رشته، بازاریابان در انتخاب از بین این گزینه­ ها، بسیار محتاط­تر شده ­اند(کلر^[۸۱]، ۲۰۰۳، ص۵۹۷). در نظر گرفتن جنبه­ های مختلف یک رویداد و ویژگی­های منحصر­به­فرد آن برای بازاریابان از اهمیت ویژه­ای برخوردار است؛ چراکه این ابعاد و ویژگی­ها چگونگی پاسخ مصرف­ کنندگان به حامی­گری را تحت تاثیر قرار می­ دهند(کیهان، ۲۰۰۶، ص۲۸).
انواع رویداد
نوع رویداد، یکی از متغیر­های مهم حامی­گری به­حساب می ­آید چراکه آن می ­تواند تصویر حامی را تحت تاثیر قرار دهد(گوینر،۱۹۹۷، ص۱۵۲). مطابق با گوینر (۱۹۹۷)، انواع رویداد­ها را می­توان در ۵ دسته طبقه ­بندی کرد: رویدادهای ورزشی، موسیقی، جشنواره ها، هنرهای زیبا، و نمایشگاه­های تجاری و حرفه­ای.
در این میان، حامی­گری رویداد­های ورزشی یکی از انواع حامی­گری است که بیشترین میزان توجه را به خود جلب کرده است. ورزش تنها حوزه­ای است که در طول تکامل حامی­گری توانسته است جایگاه خود را حفظ کند و در میان سایر انواع رویداد­ها، بیشترین میزان فعالیت حامیان را به خود اختصاص داده است(کلر، ۲۰۰۳، ص۵۹۷).
در پاسخ به این سؤال که چرا ورزش توانسته است محبوبیت خود را در فعالیت های حامی­گری حفظ کند، دلایل مختلفی می توان ذکر کرد. نخست اینکه، ورزش رویدادی فراگیر است و کمتر جامعه ای را می­توان یافت که صرف نظر از تماشا یا شرکت در فعالیت­های ورزشی مختلف، یک رشته ورزشی مورد علاقه، نداشته باشد. دوم اینکه، رویداد­های ورزشی معمولا از پوشش رسانه­ای بالایی برخوردارند و اکثر برنامه ­های ورزشی بسیار پر­بیننده و پر­مخاطب هستند(آلبرت و همکاران^[۸۲]، ۱۹۸۷، ص۳۰۸). توانایی یک رویداد در ایجاد پوشش رسانه­ای برای حامیانش، یکی از معیار­های اصلی ارزش­گذاری حامی­گری است(کراولی^[۸۳]، ۱۹۹۱، ص۱۷). سوم اینکه، چون ورزش یک فعالیت سالم و جوانمردانه است و از تصویر و جایگاه مناسبی بین افراد برخوردار است، گزینه مناسبی برای حامی به شمار می­رود. و نهایت اینکه، نگاهی به تاریخچه حامی­گری نشان می­دهد که این فعالیت اساساً از ورزش آغاز شده است و انعطاف پذیری آن به عنوان یک ابزار ارتباطی باعث شده تا از قابلیت بالایی برای فعالیت­های حامی­گری برخوردار شود(کوئستر و تامپسون^[۸۴]، ۲۰۰۱، ص۳۸). تمامی این عوامل باعث شده است تا رویداد­های ورزشی، یکی از جذابترین حوزه ­های فعالیت حامیان به شمار آید.
ویژگی های رویداد
گوینر (۱۹۹۷)، بیان کرده است که هر رویداد (ورزش، موسیقی و …)، از ویژگی­های منحصر­به­فردی برخوردار است که می ­تواند نتایج حاصل از حامی­گری را تحت تاثیر قرار دهد. به عنوان مثال کین و بال (۲۰۰۴)، بیان می­ کنند که شرکت­هایی که می­خواهند به درجه بالایی از موفقیت برسند، می­توانند حمایت از رویداد­های جهانی مثل المپیک را به­عهده گیرند تا از این طریق بتوانند یک تصویر جهانی برای شرکت خود خلق کنند.
گوینر (۱۹۹۷)، پنج ویژگی را برای یک رویداد بر می­شمارد که این ویژگی­ها می­توانند ادراک مصرف­ کنندگان از تصویر کلی رویداد را تحت تاثیر قرار دهند: اندازه رویداد، حرفه­ای یا غیرحرفه­ای بودن رویداد، تاریخچه یا سنت­های خاص مربوط به رویداد، محل تشکیل رویداد و کارکردد ترفیعی رویداد.
۲-۲-۴-۲) عوامل تداعی­کننده
عوامل تداعی­کننده به عواملی اشاره دارد که هم به حامی و هم به حمایت شونده مربوط می­شوند. این عوامل عبارتند از: تناسب ادراک شده^[۸۵] بین حامی و حمایت شونده، مدت زمان رابطه و حضور همه جانبه حامی در صحنه. در ادامه به معرفی اجمالی این عوامل پرداخته می­ شود.
تناسب ادراک شده
نتایج حاصل از مطالعات حامی­گری نشان می­دهد که هرچه تناسب ادراک شده میان حامی و حمایت شونده بیشتر باشد، اثرات مثبت حامی­گری نیز بیشتر خواهد بود به عنوان مثال، نتایج مطالعات تجربی نشان می­دهد که وجود تناسب ادراک شده بالا میان یک رویداد و حامی، می ­تواند موجب تسهیل انتقال تصویر از رویداد به حامی، افزایش احتمال شناسایی صحیح حامی، ایجاد نگرش مثبت و افزایش اعتبار حامی شود. اما آنچه که در این میان کمتر به چشم می خورد، این است که چگونه می­توان تناسب ادراک شده میان حامی و حمایت شونده را تعریف کرد. تا به امروز، دیدگاه­ های متفاوتی در توضیح مسئله تناسب وجود داشته است و محققین در بیان آن از واژه­ های مختلفی مانند شباهت، تجانس، تطابق، مربوط بودن و یا سازگار بودن استفاده کرده ­اند. (کیهان، ۲۰۰۶، ص۵۲).
فام (۱۹۹۹)، تناسب میان حامی و رویداد را اینگونه تعریف می­ کند: “اشتراک معنی­دار میان ویژگی­های رویداد و ویژگی­های حامی” (فام، ۱۹۹۹، ص۳۰۰).
از نظر جاگر و همکاران (۲۰۰۱)، تناسب ادراک شده عبارت است از “ نزدیکی میان شناسه، محصولات یا خدمات حامی با رویداد مورد نظر، بر اساس ادراک و ترجیحات مصرف­ کنندگان” (جاگر و همکاران، ۲۰۰۱، ص۴۴۱).
در این راستا، گوینر (۱۹۹۷) از شباهت­های کارکردی و تصویری بحث می­ کند. شباهت­های کارکردی هنگامی اتفاق می­افتد که محصولات حامی توسط شرکت­ کنندگان در طول رویداد مورد استفاده قرار گیرد. تشابه تصویری نیز وقتی شکل می­گیرد که تصویر رویداد با تصویر شناسه حامی یکسان باشد (گوینر، ۱۹۹۷، ص۱۵۲).
گرچه محققین رویکرد­های نظری و روش­شناختی متفاوتی نسبت به تناسب میان حامی و حمایت شونده داشته اند، اما می­توان گفت که شباهت، هسته اصلی تناسب میان حامی و حمایت شونده است. همانطور که اسپید و تامسون (۲۰۰۰) بیان می­ کنند، شاید اصلی­ترین دلیل وجود رویکرد­های مختلف نسبت به مسئله تناسب، این است که شباهت میان دو چیز را می­توان از ابعاد مختلفی مورد بررسی قرار داد. بنا به گفته این دو محقق، روش­های مختلفی برای ارزیابی مسئله تناسب میان حامی و حمایت شونده وجود دارد.
اگرچه تحقیق جامعی که نشان دهد تناسب در حامی­گری به چه معنی است، وجود ندارد، اما اکثر محققین به ابعاد شش گانه تناسب که توسط اسمیت (۲۰۰۴) مطرح شده است، استناد می کنند.
اسمیت (۲۰۰۴)، بر اساس مطالعه کلر (۱۹۹۳)، شش بعد از تناسب در حامی گری که بر اساس ادراک مصرف کنندگان قابل تغییر است را شناسایی کرده است. این شش بعد عبارتند از: ویژگی­های محصول، ذهنیت مصرف ­کننده، شخصیت شناسه^[۸۶]، مزایای کارکردی، مزایای تجربی و مزایای نمادی. می­توان گفت که این ابعاد، اکثر مطالعات انجام شده در حوزه تناسب میان حامی و حمایت شونده را در بر می­گیرد(کیهان، ۲۰۰۶، ص۳۸) . جدول (۴-۲)، ابعاد تناسب میان حامی و حمایت شونده را نشان می­دهد.
جدول (۴-۲)؛ ابعاد مختلف تناسب میان حامی و حمایت شونده(اسمیت، ۲۰۰۴، ص۴۶۵).

شکل ۸-۴- نقاط روی کوچکترین خط تراز مماس
قابل ذکراست که اگر بیش از یک نقطه روی کوچکترین خط تراز مماس قرار بگید ( مانند شکل ۹-۴) آنگاه طبق نظریه ارائه شده توسط استیور و چو، تنها یک نقطه غیرمسلط بوده و باقی نقاط روی خط تراز مماس طبق تعریفی که قبلا اشاره شد غیرمسلط ضعیف می باشند.

شکل ۹-۴- وجود بیش از یک نقطه روی خط تراز برخورد کننده
اگر مجموعه نقاط روی کوچکترین خط تراز مماس را با  نشان دهیم نظریه زیر بیان می دارد که حداقل یک نقطه در آن غیر مسلط می باشد.
نظریه -  یک نقطه غیرمسلط است اگر نقطه ای در  باشد که با توجه به یک معیار L1 نزدیک تر به نقطه مرجع باشد.

۵-۲-۵-۴-انواع روش های بهینه سازی بر پایه فاصله چبیشف
بومن نشان داد که در یک مساله بهینه سازی چند هدفه ، اگر فاصله موزون چبیشف را به شکل معادل زیر نشان دهیم که که درآن  نشان دهنده نقطه مرجع از فضای اهداف می باشد

آنگاه برای همه پاسخ ها متعلق به فضای شدنی مساله می توان با انجام عملیات پارامتری سازی روی پارامتر w از تابع  تمام مجموعه جواب موثر را بدست آورد.

۱-۵-۲-۵-۴-برنامه ریزی تقویت شده موزون بر اساس فاصله چبیشف
باید توجه داشت که  می تواند جواب های موثر ضعیف نیز تولید بنماید که می توان توسط برنامه ریزی تقویت شده موزون بر اساس فاصله چبیشف از این امر احتراز نمودکه آنرا به شکل زیر نمایش می دهند

که در آن  یک عدد مثبت بسیار کوچک است. این فرمولاسیون را می توان به شکل زیر نوشت:

استیور و چوو^[۱۲۲](۱۹۸۳) ثابت کردند که همواره می توان یک  به قدر کافی کوچک پیدا کرد که به تمام مجموعه جواب های موثر برای حالات دارای فضای جواب چند وجهی محدود و گسسته دست یافت.
با وجود این اگر حالت مختلط عدد صحیح را در نظر بگیریم ممکن است بخش هایی از مجموعه جواب موثر ( که نزدیک به جواب های موثر ضعیف می باشند) موجود باشند که حتی اگر  بسیار کوچک باشند  قادر به محاسبه آنها نیست. اما به هر حال می توان همواره یک  به قدری کوچک انتخاب کرد که تصمیم گیرنده بین جواب های موثر ضعیف حاصل و جواب های کاملا موثر تفاوت قابل فهمی مشاهده نکند.
۲-۵-۲-۵-۴-برنامه ریزی لکسیکوگراف موزون چبیشف
استیور و چو (۱۹۸۳) یک برنامه ریزی لکسیکوگراف موزون بر اساس فاصله چبیشف برای قلبه بر این مشکل ارائه دادند. با توجه به قابلیت معیار چبیشف موزون برای تولید بردارهای اهداف غیرمسلط، برنامه ریزی لکسیکوگراف موزون چبیشف ارائه گردیده است. در مرحله اول،  یعنی مجموعه نقاط در فضای اهداف که با توجه به معیار موزون چبیشف ( با بردار وزنی λ) به نقطه مرجع نزدیکتر می باشند محاسبه می گردد. اگر  تنها شامل یک نقطه باشد، آن تک نقطه غیر مسلط می باشد. در صورتی که بیش از یک نقطه در آن باشد، مرحله دوم برای پیداکردن نقطه ای در  که به نقطه مرجع نزدیک تر است وارد محاسبات می شود. با وارد کردن این مفاهیم به یک مساله بهینه سازی، به برنامه ریزی دو مرحله ای لکسیکوگراف موزون چبیشف دست می یابیم.

این روش برنامه ریزی نه تنها یک بردار اهداف غیرمسلط، بلکه تصویر آن در فضای تصمیم یعنی یک بردار پاسخ موثر تولید می نماید. توجه شود که مرحله اول به کمینه کردن مقدار عددی α برای اجرای معیار چبیشف موزون پرداخته و مرحله دوم، هنگامی که وارد می شود، مقدار  را برای اجرای معیار کمینه می کند. به این مساله یک مساله “نمونه برداری^[۱۲۳]” هم گفته می شود زیرا بدین طریق با بهره گرفتن از گروهی از وزن های پراکنده و استفاده از روش برنامه ریزی اشاره شده، به رویکردی برای نمونه برداری نقاط از N دست می یابیم.
۳-۵-۲-۵-۴- روش چبیشف تعاملی
استیور(۱۹۸۶) یک روش چبیشف تعاملی ارائه می دهد که در آن بجای اینکه در هر مرحله تنها یک جواب تولید کنیم، چندین اشعه را به منظور نمونه برداری زیرمجموعه های کوچک و کوچک تری از N به کار می گیریم. اگر P را تعداد جواب هایی که به تصمیم گیرنده در هر مرحله ارائه می شود در نظر بگیریم، با انتخاب P بردار وزنی پراکنده شروع می کنیم تا گروهی از اشعه های کاوشگر پراکنده همانند شکل زیر بدست آوریم. سپس برنامه ریزی موزون چبیشف را برای هرکدام از وزن های تولید شده حل می کنیم . با بهره گرفتن از P بردار هدف غیرمسلط بدست آمده، تصمیم گیرنده آن جوابی که به نظرش از همه ارجح تر می آید را انتخاب می نماید. فرض کنید این جواب را با  نشان دهیم. حال با بهره گرفتن از بردار راس- T حاصل از کاربرد نقطه  و نقطه مرجع، یک زیرمجموعه کاهش یافته  بدست می آوریم. حال P بردار پراکنده وزنی از  بدست می آوریم تا یک مجموعه متمرکز تر از اشعه های کاوشگر همانند شکل زیر بدست آوریم . سپس مدل چبیشف لکسیکوگراف برای هرکدام از آنها حل می شود. تصمیم گیرنده از P جواب حاصل شده مقبول ترینش را انتخاب می نماید و آنرا با  نشان می دهیم. حال دوباره با بهره گرفتن از بردار وزنی راس-T حاصل از این نقطه و نقطه مرجع یک زیرمجموعه کاهش یافته جدید بدست می آید و این روند ادامه می یابد تا زمانی که تصمیم گیرنده به مقبول ترین جواب خود برسد. شکل های این روند را به تصویر می کشند.

شکل ۱۰-۴-اشعه های کاوشگر پراکنده

شکل ۱۱-۴- اشعه های جستجو گر متمرکز شده
سایر روش های تعاملی برپایه معیار چبیشف بتوسط استویر و چو(۱۹۸۳)،کارایوانوا و همکاران^[۱۲۴](۱۹۹۳)و(۱۹۹۵)، واسلیف و نارولا^[۱۲۵](۱۹۹۳)، ریوس و مک لوید^[۱۲۶](۱۹۹۹) و آلوس و کلیماکو(۱۹۹۹)و(۲۰۰۰) ارائه گردیده اند. از میان آنها روش ریوس و مک لوید را به دلیل کاربردی بودن آن در ادامه معرفی می نمائیم.
۵-۵-۲-۵-۴-روش تعاملی سطوح ذخیره بر پایه فاصله چبیشف
یک روش جایگزین برای کاهش مجموعه جواب های غیرمسلط حاصل از روش چبیشف، رویکرد برپایه سطوح ذخیره در فاصله چبیشف می باشد که توسط ریوس و مک لوید ارائه گردیده است. این روش از سطوح ذخیره حاصل شده از پاسخ های تصمیم گیرنده برای کاهش فضای اهداف استفاده می نماید. این روش انعطاف پذیر تر از روش های تعاملی دیگر بوده و پاسخ هایی با همان کیفیت بالا تولید می نماید. قدم های این الگوریتم به شرح زیر می باشند.
قدم اول- شروع. انتخاب تعداد پاسخ ها،P ، که می بایست به تصمیم گیرنده در هر تکرار ارائه شود که این تعداد باید بیشتر از تعداد توابع هدف باشد. سپس به محاسبه یک بردار اهداف مرجع  بپردازید به نحوی که

و  ها اعداد مثبت کوچکی می باشند. مقادیر سطوح ذخیره را برابر  قرار بدهید که RL_i سطوح ذخیره تابع هدف i ام می باشد. حداکثر تعداد تکرار های الگوریتم را می توان به عنوان یک شرط متوقف کننده در این مرحله تعیین نمود.
قدم دوم- نمونه برداری. یک گروه شامل ۲P بردار وزنی پراکنده به شکل زیر تولید نمائید.

قدم سوم- حل. مساله چبیشف زیر را برای هر بردار وزنی حل نمائید.

که در آن ρ مقدار مثبت کوچکی می باشد. به تعداد P تا از مختلف ترین جواب ها را به تصمیم گیرنده ارائه دهید. اگر تصمیم گیرنده تمایل به ادامه جستجو برای یک پاسخ بهتر داشته باشد به قدم ۴ بروید. در غیر این صورت از تصمیم گیرنده بخواهد مطلوب ترین جواب خود را برگزیند و متوقف شوید.
قدم چهارم-تنظیمات. از تصمیم گیرنده بخواهد که جواب های دردست را به دو مجموعه ارجح و غیر ارجح تقسیم بندی نماید، سطوح ذخیره را تنظیم کنید و به قدم دوم بر گردید.سطوح ذخیره را می توان به طور خودکار بتوسط روش پیشنهادی نویسندگان بهبود داد و یا مستقیم با نظر تصمیم گیرنده عوض نمود.
نویسندگان تابع کاهش فضای هدف زیر را پیشنهاد داده اند.

در این تابع  و  به ترتیب بدترین جواب ها برای i امین تابع هدف روی کل مجموعه پاسخ فعلی^[۱۲۷] و بدترین جواب روی مجموعه با ارجحیت بالاتر^[۱۲۸] می باشد. در اینجا r عامل کاهش بین صفر و یک می باشد. مقادیر کوچکتر r باعث کاهش سریعتر فضای اهداف می گردد. دامنه پیشنهاد شده برای پارامتر  بین ۰٫۰۰۰۱ تا ۰٫۰۱ می باشد(استیور،۱۹۸۶). با مشخص کردن سطوح ذخیره جدید به قدم سوم بر می گردیم.
۶-۵-۲-۵-۴-سایر روش های برپایه نقاط مرجع
علاوه بر موارد ذکر شده رویکرد های دیگری بر مبنای نقاط مرجع و در چارچوب فاصله چبیشف وجود دارند که می توان از آنها در حل مسائل برنامه ریزی عدد صحیح و مختلط عدد صحیح استفاده نمود. یکی از این روش ها ثابت نگاه داشتن بردار w یا حذف آن و تغییر دادن  ها یا همان نقاط مرجع می باشد که می تواند نشان دهنده سطوح تمایل^[۱۲۹] تصمیم گیرنده باشد. این برنامه ریزی را با  نشان می دهیم. همواره نقاط مرجعی وجود دارند که به ازای آنها داریم  به گونه ای که  یک جواب موثر خاص  تولید می نماید. نقاط مرجعی که شرط  را ارضا نمی نمایند را نیز می توان در نظر گرفت به شرطی که متغیر  به شکل آزاد تعریف شده باشد. این امر به منظور کمینه کردن فاصله Z تا نقطه مرجع غیر شدنی و به منظور حداکثر کردن فاصله Z از نقطه مرجع شدنی می باشد. اگر نقاط مرجع یا سطوح تمایل به عنوان پارامترهای کنترل کننده استفاده شوند، فاصله (موزون) چبیشف نحوه وابستگی به پارامترهای کنترل کننده را تغییر می دهد و می بایست به عنوان یک تابع درجه بندی حصول^[۱۳۰] تفسیر شود.
همانند ساده ترین نوع  ، ساده ترین نوع  ممکن است جواب های موثر ضعیف تولید نماید، اما حالت تقویت شده جایگزین کاربردی خوبی می باشد و حالت لکسیکوگراف آن می تواند حصول جواب های موثر را تضمین نماید. اطلاعات دقیق تر راجع به سیستم های کمکیار تصمیم را می توان در مقاله ارائه شده توسط ویرزبیکی^[۱۳۱](۱۹۸۰) یافت.
۷-۵-۲-۵-۴- نحوه ایجاد بردارهای وزنی پراکنده برای استفاده از در برنامه تعاملی
روش های گوناگونی برای تولید بردارهای وزنی پراکنده پیشنهاد شده است(استیور، ۱۹۸۶). در اینجا به دو مورد از مهمترین آنها با عناوین روش تولید وزن تصادفی و همچنین روش وزن های با معیار بازه ای^[۱۳۲] ارائه شده توسط ستویر اشاره می نمائیم.
در نوع اول ایجاد بردار های وزنی از اعداد تصادفی استفاده می نمائیم و تنها می بایست دقت نمائیم که جمع بردارهای وزنی برابر یک شود. فایده این روش این است که می توانیم تعداد بی نهایت بردار وزنی متفاوت تولید نمائیم اما ممکن است با تعداد کم بردارهای وزنی تمام فضای اهداف پوشش داده نشود و اگر تعداد بردارهای وزنی ایجاد شده را زیاد کنیم حجم محاسباتی مساله بیشتر خواهد شد که مطلوبیت آن را کاهش می دهد. روش دیگری که برپایه اعداد تصادفی بوده و توسط جاشکویکز^[۱۳۳] (۱۹۹۸) ارائه شده از طریق الگوریتم زیر به تولید بردار های اعداد تصادفی نرمال شده می پردازد و نتایج خوبی حاصل نموده است