فارسی
امیرتیموری، محمد حسن (۱۳۸۶)، یاددهی-یادگیری برنامه ای، تهران: انتشارات اساطیر.
امیرتیموری، محمد حسن (۱۳۹۰)، طراحی پیام های آموزشی، تهران: سمت.
بیابانگرد، اسماعیل (۱۳۹۰)، روان شناسی تربیتی، تهران: ویرایش.
حسینی غنچه، سید سالار (۱۳۹۱)، اصول سیستم های چند رسانه ای، تهران: ناقوس.
دیناروند، حسن (۱۳۹۰)، طراحی آموزشی برای اثربخشی تدریس، تهران: آییژ.

رضوی، عباس (۱۳۸۶)، مباحث نوین در فناوری آموزشی، اهواز: دانشگاه شهید چمران.
ریچی، ریتاسی، کلاین، جیمز دی، ترسی، مونیکا دبلیو (۱۳۹۱)، دانش پایۀ طراحی آموزشی، ترجمه حسین زنگنه و الهه ولایتی، تهران: آوای نور.
زنگنه، حسین (۱۳۹۱)، مبانی نظری و عملی تکنولوژی آموزشی، تهران: آوای نور.
سیف، علی اکبر (۱۳۸۹)، روان شناسی پرورشی نوین (روان شناسی یادگیری و آموزش)، تهران: دوران.
شعبانی، حسن (۱۳۸۶)، روش ها و فنون تدریس، تهران: سمت.
فتحی آذر، اسکندر (۱۳۸۷)، روش ها و فنون تدریس، تبریز: دانشگاه تبریز.
فردانش، هاشم (۱۳۸۶)، مبانی نظری تکنولوژی آموزشی (ویراست سوم)، تهران: سمت.
فردانش، هاشم (۱۳۸۸)، مبانی نظری تکنولوژی آموزشی (ویراست چهارم)، تهران: سمت.
فردانش، هاشم (۱۳۹۲)، مبانی و رویکردهای طراحی آموزشی، تهران: سمت.
کالیوگا، اسلاوا (۱۳۹۱)، بار شناختی و طراحی آموزشی، ترجمه محمد حسن امیرتیموری، سونیا موسی رمضانی، الهه ولایتی، تهران: آوای نور.
کدیور، پروین (۱۳۸۷)، روان شناسی تربیتی، تهران: سمت.
کرمی، زهره، عطاران، محمد (۱۳۸۵). بررسی تأثیر ساخت چند رسانه ای توسط دانش آموزان در میزان یادگیری آن ها در درس علوم (پایه پنجم). فصلنامه مطالعات برنامه درسی، سال اول، شماره ۲٫
لوی، اریه (۱۳۸۶)، مبانی برنامه ریزی آموزشی، ترجمه فریده مشایخ، تهران: مدرسه.
مایر، ریچارد (۱۳۸۷)، یادگیری چند رسانه ای، ترجمه مهسا موسوی، تهران: موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه ریزی، (نشر اثر به زبان اصلی ۲۰۰۱).
موریسون، گری آر، روس، استیون ام، کمپ، جرالد ای (۱۳۸۷)، طراحی آموزشی اثربخش، ترجمه غلامحسین رحیمی دوست، اهواز: دانشگاه شهید چمران
موسی رمضانی، سونیا (۱۳۹۰)، تأثیر آموزش چند رسانه ای و سخنرانی بر انگیزش پیشرفت تحصیلی و خود تنظیمی دانش آموزان از راه دور، نشریۀ علمی پژوهشی فناوری آموزشی، سال ششم، جلد ۶، شمارۀ ۱، پاییز.
موسی رمضانی، سونیا، کنعانی، اسماعیل، ولایتی، الهه (۱۳۹۲)، بررسی تأثیر کنترل بار شناختی وارده بر حافظه بر میزان یادگیری و یادداری دستور زبان انگلیسی، اندیشه های نوین تربیتی، دورۀ ۹، شمارۀ ۱٫
میلر، جی پی (۱۳۸۹)، نظریه های برنامه درسی، ترجمه محمود مهرمحمدی، تهران: سمت.
محبوبی، طاهر، زارع، حسین، سرمدی، محمد رضا، فردنش، هاشم و فیضی، آوات (۱۳۹۱) تأثیر رعایت اصول طراحی آموزشی بر بار شناختی موضوعات یادگیری در محیط های یادگیری چند رسانه ای. فصلنامه مطالعات برنامه درسی آموزش عالی. سال ۳، شماره ۶، پاییز و زمستان ۱۳۹۱، ص: ۴۶-۲۹٫
ملکیان، فرامرز، آخوندی، آذر (۱۳۸۹)، تأثیر چند رسانه ای آموزشی در درمان اختلال املاء دانش آموزان ویژه یادگیری شهر کرمانشاه در سال تحصیلی ۸۷-۸۶٫ فصلنامه اندیشه های تازه در علوم تربیتی، سال ششم، شماره اول،۱۶۲-۱۴۵٫
نوروزی، داریوش (۱۳۷۱)، طراحی آموزشی چیست؟، مجموعه مقالات اولین سمینار تخصصی آموزش از راه دور، تهران: دانشگاه پیام نور.
نوروزی، داریوش، رضوی، عباس (۱۳۹۰)، مبانی طراحی آموزشی، تهران: سمت.
نوروزی، داریوش، احمد زاده بیانی، احمد، آقا براتی، نجمی (۱۳۹۰)، تأثیر آموزش چند رسانه ای بر میزان یادگیری و یادداری درس ریاضی دانش آموزان پسر در خود مانده، فصلنامه روان شناسی افراد استثنایی، شماره ۴، سال اول. ص ۵۱-۲۳٫
زارعی زوارکی، اسماعیل، غریبی، فرزانه (۱۳۹۱)، تأثیر آموزش چند رسانه ای بر میزان یادگیری و یادداری ریاضی دانش آموزان دختر کم توان ذهنی پایۀ چهارم شهر اراک، فصلنامه روان شناسی افراد استثنایی، سال دوم، شمارۀ ۵، ص ۱۹-۱٫
انگلیسی
Atkinson, R. C., & Shiffrin, R. M. (1968). Human memory: A proposed system and its control processes. In J. T. Spence & K. W. Spence (Eds.), The psychology of learning and motivation (Vol. 2, pp. 89–۱۹۵). Oxford/England: Academic.
Baddeley, A. (1986). Working memory. New York: Oxford University Press.
Bandura, A. (1986). Social foundations of thought and action: A social cognitive theory. Englewood Cliffs: Prentice-Hall.
Bartlett, F. C. (1932). Remembering: A study in experimental and social psychology. Oxford/ England: Macmillan.
Bednar, A. K., Cunningham, D., Duffy, T. M., & Perry, J. D. (1992). Theory into practice: How do we link? In T. M. Duffy & d. H. Jonassen (Eds), Constructivism and the technology of instruction: A conversation (pp. 17-34). Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Associates, publishers.
Bruner, J. s. (1990). Acts of meaning. Cambridge, MA: Harvard University press.
Brünken, R., Plass, J. L., & Leutner, D. (2004). Assessment of cognitive load in multimedia learning with dual-task methodology: Auditory load and modality effects. Instructional Science, 32, 115-132.
Chandler, P., & Sweller, J. (1991). Cognitive load theory and the format of instruction. Cognition and Instruction, 8, 293–۳۳۲٫
Chandler, p., & sweller, J. (1996). Cognitive load while learning to use a computer program. Applied cognitive psychology, 10, 1-20.
Chi, M. T. H., de Leeuw, N., Chiu, M.-H., & LaVancher, C. (1994). Eliciting self- explanations improves understanding. Cognitive Science, 18, 439–۴۷۷٫
Cook, A. E. , Zheng, R. Z. , & Blaz, J. W. (2009). Measurement of cognitive load during multimedia learning activities. In R. Z. Zheng (Ed. ), Cognitive effects of multimedia learning (pp. 34-50). Hershey, PA: Information Science References (IGI) .
Cowan, N. (2001). The magical number 4 in short-term memory: A reconsideration of mental storage capacity. The Behavioral and Brain Sciences, 24, 87–۱۸۵٫
Dick, W., & Carey, J. O. (2009). The systematic design of instruction (۷ ed). Upper Saddle River, NJ: Merrill.
Downes, Stephen. (2006). Learning networks and connective knowledge, Retrieved February 20,2009 fromhttp://it.coe. Uga.eddu/itforum/paper92/paper92.Html.

۳۰۱TCGACTGCTCACTCATGTCACCCGCCATTATAGTACTATTCATTGTCATGATGTATTTGC
۳۶۱CACCATCAGCAACATTTGCACCACCTGATGGAGATATTAAAACCACCAATGAGAACACGA
۴۲۱AAGCCAAGAGAGGGTCGTTGGTGCAAAAATTGGCATTTTCACCACTCGGGTTTAACATCA
۴۸۱TCTTTGTAATAGTTGCCTGCATCACTGAAAGGAGAAGGCTCAGAAATGATCCACTCAACT
۵۴۱ TCTCAACCTTAAACATGATA
شکل ۳- ۲۴ توالی نوکلئوتیدی قطعه تکثیری پرایمر HKT1-3
۳-۹-۳-۱ موتاسیون­های حذف و اضافه نوکلئوتیدی در قطعه تکثیری پرایمر HKT1-3
آنالیز و مقایسه توالی نوکلئوتیدی قطعات تکثیری پرایمر HKT1-3 در ژنوتیپ­های مورد مطالعه نشان داده است که هیچ یک از این ژنوتیپ­ها در قطعه مورد نظرحامل موتاسیون حذف و اضافه نبوده­اند. اما انواع دیگری از موتاسیون­های نوکلئوتیدی در این قطعه مشاهده شده که جزئیات آن­ها در جدول ۳- ۲۵ ارائه گردیده است. در این جدول تعداد کل بازهای قطعه تکثیری پرایمر HKT1-3 در کلیه ژنوتیپ­های آزمایشی که توالی آن­ها با یکدیگر مقایسه شده­ است ۶۲۶۰۹ نوکلئوتید بوده است که ۱۴۴ نوکلئوتید از آن دچار موتاسیون شده ­اند. این تعداد موتاسیون در ۴۹ موقعیت مکانی از این قطعه ژنومی یافت شده و فقط یک موتاسیون از نوع هموزیگوت بوده است.
جدول ۳- ۲۵ تعداد انواع موتاسیون­های نوکلئوتیدی در قطعات تکثیری پرایمر HKT1-3

۳-۹-۳-۲ نقشه هضم آنزیمی قطعه تکثیری پرایمر HKT1-3
نقشه هضم آنزیمی قطعه تکثیری پرایمر HKT1-3 در شکل ۳- ۲۵ ارائه شده است. در این نقشه دو محل برشی برای آنزیم EcoRI در محل­های نوکلئوتیدی ۱۵۴ و ۲۴۱ مشاهده می­گردد. با بررسی و مقایسه این دو محل برش آنزیمی و مکان وقوع موتاسیون­ها در این قطعه مشخص گردید که هیچ یک از این محل­های هضم آنزیمی در مکان موتاسیون نوکلئوتیدی واقع نشده­اند.

شکل ۳- ۲۵ نقشه هضم آنزیمی قطعه تکثیری پرایمر HKT1-3
۳-۹-۴ آنالیز قطعه تکثیری پرایمر HKT1-4
قطعه تکثیری پرایمر HKT1-4 به طول bp 490 با هم پوشانی قطعه ماقبل خود برای تکثیر بخش انتهائی توالی بیان شده ژن HKT1 استفاده گردید. این قطعه دارای انواع موتاسیون­های نوکلئوتیدی بوده که مشخصات آن­ها در زیر آورده شده است. همچنین، توالی نوکلئوتیدی این قطعه ژنومی در شکل ۳- ۲۶ نشان داده شده است.
۱AAGCCAAGAGAGGGTCGTTGGTGCAAAAATTGGCATTTTCACCACTCGGGTTTAACATCA
۶۱TCTTTGTAATAGTTGCCTGCATCACTGAAAGGAGAAGGCTCAGAAATGATCCACTCAACT
۱۲۱TCTCAACCTTAAACATGATATTCGAGGTCATCAGCGCATATGGCAATGTAGGGTTATCCA
۱۸۱CTGGTTACGGTTGTTCTAGGCTGCATCAGCTGCACCCAGAGATCATCTGCCAGGACAAGC
۲۴۱CATACAGCTTTTCTGGATGGTGGAGTGACGGAGGGAAGTTTGTGCTAATCTTGGCCATGC
۳۰۱TCTATGGAAGGCTTAAGGCCTTCACGATGACCATGGGTAAATCCTGGAAAGTATGATACA
۳۶۱AGTGACCAAGATTACTTGGAAAGGCAAATGTACCAAATTGGTACAGCTATCACTAGTGTA
۴۲۱CTGCCTGAAGAATCAGGTTTCTAATTGGGTTATAGTTTGTGGATGTTGCGCTTGCAAGGA
۴۸۱ CAAGCTTCAG
شکل ۳- ۲۶ توالی نوکلئوتیدی قطعه تکثیری پرایمر HKT1-4
۳-۹-۴-۱ موتاسیون­های حذف و اضافه نوکلئوتیدی در قطعه تکثیری پرایمر HKT1-4
مقایسه و آنالیز توالی نوکلئوتیدی قطعه تکثیری پرایمر HKT1-4 در ۹۶ ژنوتیپ آزمایشی، وجود موتاسیون حذف و اضافه در یک ژنوتیپ را نشان داده است. این موتاسیون شامل حذف ۴ باز نوکلئوتیدی در این قطعه ژنی از ژنوتیپ شماره ۸۱ بوده است. شکل ۳- ۲۷ محل حذف نوکلئوتیدها را در مقایسه دو کروماتوگرام متعلق به ژنوتیپ­های شماره ۸۱ و ۹۱ نشان می­دهد. همان گونه که در شکل ملاحظه می­گردد در محل نوکلئوتیدهای شماره ۵۲ الی ۵۶ در کروماتوگرام اول که متعلق به ژنوتیپ شماره ۸۱ می­باشد به ترتیب بازهای GTTAA با بازهای TCCAC جایگزین شده و حذف گردیدند. در حالیکه در کروماتوگرام دوم که متعلق به شاهد می­باشد ترتیب بازی در این مکانهای نوکلئوتیدی TCCAC بوده و هیچ گونه حذف نوکلئوتیدی صورت نگرفته است.
شکل ۳- ۲۷ کروماتوگرام­ ژنوتیپ­های شماره ۸۱ (شکل بالا) و ۹۱ (شکل پائین)
آنالیز توالی نوکلئوتیدی این قطعه ژنومی در کلیه ژنوتیپ­های آزمایشی همراه با شاهد با نرم افزار CodonCode Aligenr نشان داد که انواع دیگری از موتاسیون­های نوکلئوتیدی در این قطعه ژنی از ژنوتیپ­های مورد مطالعه مشاهده شده که مشخصات آن­ها در جدول ۳- ۲۶ ارائه شده است. نتایج حاصل از این آنالیز نشان داد که مجموع تعداد بازهای متعلق به تمام قعات تکثیری پرایمر HKT1-4 در همه ژنوتیپ­های مورد مطالعه ۶۰۱۵۳ نوکلئوتید بوده است که ۲۲۵ نوکلئوتید از آن دچار تغییرات موتاسیونی شده ­اند. این موتاسیون­ها در ۶۹ موقعیت مکانی از این قطعه تکثیری به وقوع پیوسته و ۷ موتاسیون از ۲۲۵ موتاسیون نوکلئوتیدی از نوع تغییرات هموزیگوس بوده است. یعنی موجب قرار گیری نوکلئوتیدهای مشابه در مجاورت یکدیگر گردیده است.
جدول ۳- ۲۶ تعداد انواع موتاسیون­های نوکلئوتیدی در قطعات تکثیری پرایمر HKT1-4

شکل۴-۳: نمودار مربوط به متغیرانعطاف پذیری در دوگروه ۹۱
شکل۴-۴: نمودار مربوط به متغیر سرعت در دو گروه ۹۳
شکل۴-۵: نمودار مربوط به متغیرچابکی در دو گروه ۹۴
شکل۴-۶: نمودار مربوط به هماهنگی در دو گروه ۹۵
شکل۴-۷: نمودار مربوط به متغیر تعادل در دو گروه ۹۶
شکل۴-۸: نمودار مربوط به متغیر درصد چربی در دو گروه ۹۸
شکل۴-۹: نمودار مربوط به متغیر BMI در دو گروه ۹۹
شکل۴-۱۰: نمودار مربوط به متغیر افسردگی در دو گروه ۱۰۰
اثر یک دوره برنامه تمرینی پیلاتس بر آمادگی جسمانی، ترکیب بدنی و افسردگی دانش آموزان دختر غیرورزشکار دارای اضافه وزن ۱۲ تا ۱۴ ساله
محقق: معصومه خیرکار پرتوی
چکیده
زمینه و هدف: تمرینات پیلاتس به عنوان یک روش جدید در بهبود آمادگی جسمانی و ترکیب بدنی شناخته شده است. تحقیق حاضر با هدف بررسی اثر یک دوره برنامه تمرینی پیلاتس بر آمادگی جسمانی، ترکیب بدنی و افسردگی دانش آموزان دختر غیرورزشکار دارای اضافه وزن ۱۲ تا ۱۴ ساله انجام شده است.
روش­: تحقیق حاضر نیمه تجربی بود. افراد مورد مطالعه ۳۰ نفر بودند که ۱۵ نفر(با میانگین سنی ۸۲/۰±۰۰/۱۳ سال، وزن ۹۸/۸± ۷۰/۵۰ کیلو گرم و قد ۷۵/۶± ۴۰/۱۶۳ سانتی متر) به عنوان گروه تجربی ۸ هفته از پروتکل تمرینی پیلاتس استفاده کردند. ۱۰ نفر نیز (با میانگین سنی ۸۲/۰±۱۳ سال، وزن ۶۵/۱۱±۵۰/۵۰ کیلو گرم و قد ۶۸/۷±۸۰/۱۵۹) به عنوان گروه کنترل هیچ تمرینی را انجام ندادند. به منظور گردآوری داده ­ها از آزمون های آمادگی جسمانی، ترکیب بدنی و افسردگی استفاده شد. به منظور تجزیه و تحلیل داده ­ها از آمار توصیفی، آزمون کولموگراف- اسمیرنوف برای تعیین نرمال بودن توزیع داده ­ها، و آزمون t برای تعیین معناداری تفاوت میانگین­ گروه­ ها استفاده شد.

یافته­های تحقیق: تحلیل آماری داده ­ها نشان داد که یک دوره تمرینات پیلاتس بر استقامت عضلانی، استقامت قلبی- تنفسی، قدرت انعطاف پذیری، هماهنگی، سرعت، چابکی، تعادل، درصد چربی بدن(BF)، تعادل و افسردگی شرکت­ کنندگان تأثیر معنادار داشت(۰۵/۰> P). اما تمرینات پیلاتس بر شاخص توده­ی بدن(BMI) گروه تجربی تأثیر معنادار نداشت(۰۵/۰ < P).
نتیجه ­گیری: با توجه به نتایج، به نظر می­رسد تمرینات پیلاتس می ­تواند به عنوان روشی مفید در بهبود آمادگی جسمانی، ترکیب بدن و کاهش افسردگی در دختران غیرورزشکار دارای اضافه وزن، مورد استفاده قرار گیرد.
واژه­ های­کلیدی: پیلاتس،، ترکیب­بدنی، آمادگی­جسمانی، افسردگی، دختران غیرورزشکار با اضافه وزن
فصل اول
کلیات پژوهش
۱-۱. مقدمه
یکی از مهم­ترین نعمت­های خداوند، نعمت تندرستی و سلامت بهینه است که با انجام فعالیت­های منظم بدنی و تغذیه­ی صحیح حاصل می­ شود. یک جامعه نیز، تنها زمانی قادر خواهد بود راه ترقّی و تکامل را طی کند که برخوردار از افرادی سالم و با نشاط باشد. با توجه به این امر مهم، ورزش و تحرک بدنی همیشه به عنوان بخشی از نیاز ساختاری انسان و اجتماع مورد توجه همه ی افراد جامعه بوده است. با وجود این، پیشرفت­های صنعتی و زندگی ماشینی در دهه­های اخیر، میزان فعالیت های بدنی انسان را به حداقل خود رسانده و بشر را با فقرحرکتی^[۱] روبرو کرده است. فقر­حرکتی، به نوبه ی خود مشکلات بزرگتری به نام چاقی^[۲] و اضافه وزن را به دنبال دارد که امروزه بسیاری از افراد با آن دست به گریبان هستند(۸، ۵۸).
هرچند عوامل متعددی مانند عادت­های تغذیه­ای نادرست، اختلال­های غدد درون ریز و غیره در افزایش وزن و چاقی نقش دارند، اما چنین به نظر می­رسد که برخی از عوامل مانند بی تحرکی و کاهش فعالیت­های بدنی منظم، از عمده عوامل افزایش شیوع اضافه وزن در نوجوانان بوده و به عنوان علت بنیادی بسیاری از ناهنجاری­های قلبی- عروقی شناخته می­ شود(۱۳). نتایج مطالعات و آمارهای مختلف نیز بیانگر آن است که کاسته شدن فعالیت جسمانی و سوق داده شدن افراد به سمت زندگی غیرفعال، یکی از دلایل اصلی افزایش بافت چربی در بدن می باشد(۱۴، ۶۳).
بررسی سبک زندگی نوجوانان در دنیا نیز نشان می­دهد که انتقال از ابتدای دوره­ نوجوانی به مراحل
بعدی نوجوانی، همواره با کاهش میزان فعالیت بدنی، افزایش بی تحرکی و خانه­نشینی نوجوانان همراه است و این مسئله نگرانی عمده­ای را برای بهداشت و سلامت عمومی ایجاد کرده است. بر همین اساس، ضروری است تا نوجوانان با توسعه فعالیت­های جسمی، یک شیوه­ زندگی فعال را در پیش گیرند، لذا پژوهشگران پیشنهاد می­ کنند که نوجوانان در دوران تحصیل باید حداقل ۶۰ دقیقه یا بیشتر در روز در فعالیت­های متوسط تا شدید، متنوّع و لذّت بخش جسمی شرکت جویند. این فعالیت­های جسمی منظم، نه تنها برای رشد و تکامل طبیعی آنان ضروری است، بلکه شیوه­ زندگی فعال را در سال­های نوجوانی فراهم ساخته و با کاهش خطرهای بیماری­های مزمن در سال­های بعد همراه خواهد بود(۴۹). دسته­ی دیگر از پژوهشگران نیز بر این باورند که سازگاری بهتر با محیط، نیاز به تعادل آمادگی جسمانی و ترکیب بدنی در فرد دارد و چنانچه افراد از نظر وضعیت جسمانی و ترکیب بدنی شرایط مساعدی نداشته باشند، معمولاً گوشه گیر، بدبین و افسرده شده و از تعادل روانی مناسبی برخوردار نخواهند بود(۵۲). علاوه براین، غالب یافته­های پژوهشی براین مطلب تأکید دارند که افرادی که فعالیت فیزیکی منظم و سخت انجام می­ دهند، نسبت به افرادی که فعالیت­های متوسط و سبک انجام می­ دهند در وضعیت سلامتی بهتری قرار دارند که حاکی از ارتباط نزدیک آمادگی جسمانی با ترکیب بدنی و سلامت روانی می باشد(۳۷).
بنابراین، به منظور کسب آمادگی جسمانی و ترکیب بدنی مطلوب و نیز پیشگیری یا کاهش بیماری­های جسمی و روحی، به نظر می­رسد که تحرک بدنی و انجام تمرینات ورزشی از جمله پیلاتس^[۳]، در دوره­ نوجوانی و برای این قشر از افراد جامعه بسیار مفید می باشد. زیرا، از نظر برخی پژوهشگران، تمرینات پیلاتس، یکی از روش­های تمرینی جدید است که به نظر می رسد در کاهش وزن و در نتیجه کاهش بیماری­های قلبی- عروقی مؤثر می باشد(۸). به رغم این باور که پدیده­ ورزش قادر است ساختار جدیدی را برای شرکت در فعالیت های جسمانی و ترکیب بدنی مناسب افراد فراهم کند. برخی نتایج تحقیقی نشان می دهند که هر چه افراد به آگاهی بیشتری درباره ی اهمیت آمادگی جسمانی دست می­یابند، برای رسیدن به آن بیشتر تلاش می­ کنند(۲۸).
انجام تمرینات ورزشی و کسب آمادگی­جسمانی در دوران نوجوانی می ­تواند نقش مهمی را در اجرای موفق فعالیت­های زندگی روزمره­ و نیز پیشگیری و رفع مشکلات جسمانی و روان شناختی به ویژه در افراد با اضافه وزن بازی کند. از آنجا که چگونگی اثرات فعالیت بدنی، بستگی به نوع ورزش و فعاالیت جسمانی دارد(۷۲)، تمرینات پیلاتس می تواند با افزایش عملکرد جسمانی، ترکیب بدنی مطلوب و نیز عملکرد روانی مناسب(۳۹) برای این گروه از نوجوانان کمک مؤثر باشد.
۱-۲. بیان مسأله
امروزه کم­تحرکی ناشی از زندگی ماشینی، زمینه ساز بروز برخی از ناهنجاری های عضلانی- اسکلتی، و اضافه وزن در افراد می باشد. از طرفی، این افراد، غیر از مشکلات جسمانی و حرکتی، همیشه در معرض خطر سلامت جسمی و روحی- روانی قرار دارند. فشارخون و سطح کلسترول بالا^[۴]، همراه با ناهنجاری­های تنفسی که در طول سال­های زندگی آشکار می­شوند؛ از پیش بین­های قدرتمندی برای بیماری قلبی، دیابت بزرگسالی، برخی از انواع سرطان و مرگ زودرس در این افراد می­باشند(۱۱). از سویی، کاهش فعالیت­های بدنی که منجر به ترکیب نامتعادل بدنی می­گردد، زمینه­ برخی مشکلات روانی از جمله افسردگی را نیز فراهم می آورد. محققان نشان داده­اند که انجام ورزش به جهت تنظیم میزان انتقال دهنده­های عصبی، علاوه برتعادل و توازن در کارکرد عصبی موجب کاهش افسردگی^[۵] می­ شود(۴۷). افسردگی، یکی از شایع ترین و ناتوان­کننده­ترین اختلال روانپزشکی است که از هر بیماری دیگری اختلال بیشتری ایجاد می­ کند(۱۰). همچنین، این اختلال با شیوع ۳ تا ۶ درصد در سنین نوجوانی، یکی از رایج­ترین ناراحتی­های روانی بین نوجوانان است که علاوه بر مشکلات تحصیلی، موجب ناامیدی و احساسات منفی می­گردد (۶).
بنابراین، فقر­حرکتی و ناهنجاری­های ناشی از آن، یکی از مسایل مهم و مورد توجه در جامعه و حوزه ­های پژوهشی مربوطه است. در این رابطه، انجام تمرینات ورزشی و کسب آمادگی­جسمانی^[۶] از جمله راهکارهایی است که نقش مهمی در اجرای موفق فعالیت­های زندگی روزمره­ و نیز پیشگیری و رفع مشکلات جسمانی و روان شناختی به ویژه در قشر نوجوان دارد. هرچند نتایج جدید پژوهشی بیانگر آن است که چگونگی اثرات فعالیت بدنی، بستگی به نوع ورزش و فعاالیت جسمانی دارد(۷۲). اما یافته­های تحقیقی متعدد نشان داده­اند که کاهش قابلیت ­های جسمانی نه تنها می ­تواند منجر به اثرات مخرب قابل­توجهی در اجرای فعالیت­های روزمره شود(۷۳). بلکه، ترکیب­بدنی^[۷] نامناسب را هم موجب می­گردد. امروزه ثابت گردیده است که اضافه وزن و چربی بدنی بالا به دلیل کم تحرکی و نداشتن فعالیت جسمانی منظم ضمن کاهش قدرت و عملکرد نسبی افراد(۷۰)، بر روی سرعت، استقامت، تعادل و چابکی آنها نیز
اثر منفی می­ گذارد(۵).
با توجه به ویژگی­های دوران نوجوانی، از جمله روش­های تمرینی که به نظر می­رسد به کسب آمادگی جسمانی، ترکیب بدنی و سلامت روانی دانش آموزان نوجوان کمک ­کند، تمرینات پیلاتس است. این نوع تمرین در سال­های اخیر مورد توجه بیشتری قرارگرفته است و برخی نتایج مطالعات تجربی جدید نیز از تأثیر مثبت ورزش پیلاتس بر سلامت روان در زنان حکایت دارد(۵۷). ورزش پیلاتس، یک شیوه­ تمرینی است که با یک سری حرکات فیزیکی، باعث ثبات تنه و افزایش قدرت و توازن بدن می­ شود و هدف این ورزش، توسعه و بهبود انعطاف­پذیری و تقویت سیستم ایمنی، قلبی- عروقی، هماهنگی، قدرت­عضلانی و تمرینات ذهنی جهت کنترولوژی می­باشد(۴۴). از تأثیرات عمده­ی ورزش ذهنی- بدنی پیلاتس این است که بر روی کنترل حرکات، وضعیت قرارگیری بدن و تنفس تمرکز صورت می­گیرد(۶۹). این روش تمرینی که در وضعیت­های ایستا و بدون طی مسافت، پرش و جهش انجام می­ شود(۵۶)، شامل حرکات کششی و قدرتی است که در طول دامنه­ حرکتی مفصل، با یک سرعت کنترل شده همراه با تمرکز و تنفس­های عمیق صورت می گیرد. اجرای این تمرینات نیاز به مهارت و تجهیزات خاصی ندارد و بر روی تشک و برای افراد عادی غیرورزشکار نیز قابل­اجرا می­باشد.
از آنجا که یکی از مشکلات افراد با اضافه وزن، عملکرد جسمانی و روانی ضعیف در انجام فعالیت­های گوناگون زندگی روزمره است، ورزش پیلاتس با ایجاد هماهنگی کامل بین جسم، ذهن و روح موجب می­گردد که فرد در این نوع تمرینات ابتدا از طریق کنترولوژی به شیوه­ای هدفمند، کنترل کامل جسم خود را در دست بگیرد و سپس از طریق تکرار کامل حرکات به شیوه­ای تدریجی ولی پیشرفت کننده، به یک نوع هماهنگی طبیعی دست یابد(۲۲). برخی یافته­های تحقیقی نیز نشان داده­اند که تمرینات پیلاتس با افزایش عملکرد جسمانی، ترکیب بدنی مطلوب و نیز عملکرد روانی مناسب همراه است(۴۰). این ورزش توسط پزشکان به عنوان یک روش منحصر به فرد از آمادگی جسمانی که در آن ترکیبی از تقویت، کشش و تنفس عضلانی به منظور توسعه عضلات تنه و بازگرداندن تعادل عضله استفاده می شود، شناخته شده است(۵۰). برخلاف ورزش­های مقاومتی­سنّتی که در آن عضلات به صورت جداگانه تمرین می­شوند، ورزش پیلاتس با یک رویکرد کل نگر نیازمند فعال­سازی و هماهنگی چندین گروه عضله در یک زمان است(۴۰). با وجود این، از نظر برخی محققان؛ ترسیم نتایج ورزش پیلاتس بر روی آمادگی­جسمانی، ترکیب بدنی و سلامت روانی هنوز نیازمند تحقیقات بیشتری است(۴۲) در این زمینه، به رغم­گزارشات پژوهشی اخیر مبنی بر ­اینکه ورزش پیلاتس برای تمام سنین، تمام تیپ­های بدنی و آمادگی­های بدنی مختلف مناسب است(پیلاتس)، همچنین، این ورزش، با حداقل امکانات و در هر مکان یعنی منزل، محل کار، فضای باز و بسته، برای هر قشری از افراد جامعه قابل اجرا می­باشد. بنابراین، باتوجه به مشکلات اقتصادی و مسایل خاص جسمانی و روان­شناختی که دانش آموزان نوجوان در این دوره­ با آن دست به گریبان هستند، سؤال اینجاست که یک دوره برنامه­ی تمرینی پیلاتس چه آثاری بر آمادگی­جسمانی، ترکیب­بدنی و میزان افسردگی دانش آموزان دختر غیرورزشکار دارای اضافه وزن ۱۲ تا ۱۴ ساله دارد؟
۱-۳. اهمیت و ضرورت پژوهش
در اغلب کشورهای جهان، نوجوانان بخش اعظم ساختار جمعیتی را تشکیل می­ دهند(۷۶). نوجوانی، مرحله­ حساس زندگی است که در آن پایه و اساس سبک و نحوه ی زندگی آینده­ی فرد شکل می­گیرد. بنابراین، برخی از مشکلات جسمی و روان شناختی در این دوران می ­تواند برنحوه­ی زندگی آنها در آینده تاثیر گذار باشد. یکی از این مشکلات اضافه وزن و چاقی است که با افزایش خطر آثار جانبی در مراحل بعدی زندگی همراه است(۴۶). اهمیت این موضوع وقتی بیشتر آشکار می­ شود که بدانیم شیوع اضافه وزن و چاقی در دهه­های اخیر به سرعت افزایش یافته است. در ایران نیز به دلیل اینکه ۸۰ درصد افراد کم تحرک هستند، ۵۲ درصد مردان و ۷۵ درصد زنان دارای اضافه وزن می­باشند(۳۱).
با توجه به اهمیت سلامتی قشر نوجوان و تأثیر آن در رشد و پیشرفت آینده­ی کشور، امروزه پیامد زندگی ماشینی و فقر­حرکتی؛ آنها را با مشکلات بزرگی چون اضافه وزن و چاقی درگیر ساخته است(۸). همچنین، باوجود ضرورت برخورداری نوجوانان از سلامت جسمانی و روانی، هنوز اهمیت آمادگی جسمانی به ویژه در دوران کودکی و نوجوانی به خوبی شناخته شده نیست. تحقیقات جدید نیز نشان می­ دهند که برخی از اختلالات و مشکلات روان­شناختی از جمله افسردگی در اثر کم تحرکی و دوری از ورزش ایجاد می­شوند(۵۴).
از شواهد عینی و پژوهشی متعدد می­توان دریافت؛ افرادی که تحرک کمتری دارند، دارای چربی بدنی بالا بوده و این امر سبب کاهش قدرت نسبی و عملکرد ضعیف آنان می­ شود(۷۰). در این زمینه، برخی از محققان براین باورند که یکی ­از ­شایع­ترین ناهنجاری­ها، ترکیب­بدنی نامناسب به علت اضافه وزن و چاقی است که با افزایش­خطر آثار جانبی درمراحل بعدی زندگی همراه است(۴۶). از این منظر، غالب صاحب­نظران بر این ضرورت تأکید می­ کنند که اساساً پژوهش در زمینه­ آمادگی­جسمانی و ترکیب بدنی، یکی از مفاهیم مهم در دوران کودکی و نوجوانی است(۵۹). برخی از تحقیقات علوم­ورزشی نیز نشان داده­اند که چاقی­کودکان و نوجوانان یک مشکل بهداشتی پیچیده است که به عوامل متعددی از جمله چاقی­والدین، تغذیه­ی دوران کودکی، وضعیت اقتصادی- اجتماعی و فعالیت­بدنی آنها بستگی دارد(۵۳).
اهمیت بی­تحرکی و داشتن اضافه وزن بدان حد است که علاوه بر مشکلات مربوط به عدم آمادگی­جسمانی و ترکیب بدنی نامناسب، بر سلامت روان به ویژه میزان افسردگی نوجوانان هم اثر می­ گذارد. در این راستا، برخی از یافته­های پژوهشی نشانگر آن است که اضافه وزن و چاقی که نتیجه­ بی­تحرکی و عدم فعالیت­های بدنی منظم در دوران نوجوانی است، نه تنها احتمال خطر بیماری­های متابولیک را در سال­های بعد افزایش داده و بر رشد و بلوغ جنسی نوجوان اثر می­ گذارد(۶۲)، بلکه، این پدیده­ با آزار و اذیّت روانی نوجوانان دانش ­آموز از طرف همسالان در محیط مدرسه و محله نیز همراه است(۴۱).
با عنایت به موارد فوق، چنین به نظر می­رسد که رفع مشکلات جسمی و روانی ناشی از فقدان فعالیت­های بدنی و بی تحرکی به ویژه در قشر نوجوان، نیازمند چاره­جویی و ارائه­ راهکارهای مناسب و باصرفه­ است. با توجه به شرایط خاص دوره­ نوجوانی و به رغم پژوهش­های محدود در این زمینه، اهمیت پژوهش حاضرکه درصدد بررسی تأثیر یک دوره برنامه­ی تمرینی پیلاتس بر آمادگی­جسمانی، ترکیب بدنی و میزان افسردگی ­دانش ­آموزان دختر غیرورزشکار دارای اضافه وزن ۱۲ تا ۱۴ساله­ می­باشد، قابل توجه است.
۱-۴. اهداف پژوهش
۱-۴-۱. هدف کلی این پژوهش: تعیین اثر یک دوره برنامه ی تمرینی پیلاتس بر آمادگی جسمانی، ترکیب بدنی و میزان افسردگی دانش آموزان دختر غیرورزشکار دارای اضافه وزن ۱۲ تا ۱۴ ساله.
۱-۴-۲. اهداف ویژه
اهداف ویژه­ی این تحقیق عبارت هستند از:
۱- تعیین اثر یک دوره برنامه تمرینی پیلاتس بر استقامت عضلانی دانش ­آموزان دختر غیرورزشکار دارای اضافه وزن ۱۴-۱۲ ساله؛
۲- تعیین اثر یک دوره برنامه تمرینی پیلاتس بر استقامت قلبی- تنفسی دانش ­آموزان دختر غیرورزشکار دارای اضافه وزن ۱۲ تا ۱۴ ساله؛
۳- تعیین اثر یک دوره برنامه تمرینی پیلاتس بر انعطاف­پذیری دانش ­آموزان دختر غیرورزشکار دارای اضافه وزن ۱۲ تا ۱۴؛
۴- تعیین اثر یک دوره برنامه تمرینی پیلاتس بر سرعت دانش ­آموزان دختر غیرورزشکار دارای اضافه وزن ۱۲ تا ۱۴ ساله؛
۵- تعیین اثر یک دوره برنامه تمرینی پیلاتس بر چابکی دانش ­آموزان دختر غیرورزشکار دارای اضافه وزن ۱۲ تا ۱۴ ساله؛
۶- تعیین اثر یک دوره برنامه تمرینی پیلاتس بر هماهنگی دانش ­آموزان دختر غیرورزشکار دارای اضافه وزن ۱۲ تا ۱۴ ساله؛
۷- تعیین اثر یک دوره برنامه تمرینی پیلاتس بر تعادل دانش ­آموزان دختر غیرورزشکار دارای اضافه وزن ۱۲ تا ۱۴ ساله؛
۸- تعیین اثر یک دوره برنامه تمرینی پیلاتس بر درصد چربی بدن دانش ­آموزان دختر غیرورزشکار دارای اضافه وزن ۱۲ تا ۱۴ ساله؛
۹- تعیین اثر یک دوره برنامه تمرینی پیلاتس بر BMI دانش ­آموزان دخترغیرورزشکار دارای اضافه وزن ۱۲ تا ۱۴ ساله؛
۱۰- تعیین اثر یک دوره برنامه تمرینی پیلاتس بر میزان افسردگی دانش ­آموزان دختر غیرورزشکار دارای اضافه وزن ۱۲ تا ۱۴ ساله؛
۱-۵. فرضیه‌های پژوهش
۱- یک دوره برنامه­ی تمرینی پیلاتس بر میزان استقامت عضلانی دختران غیرورزشکار دارای اضافه وزن ۱۴-۱۲ ساله اثر معنی داری دارد.
۲- یک دوره برنامه­ی تمرینی پیلاتس بر میزان استقامت قلبی- تنفسی دختران غیرورزشکار دارای اضافه وزن ۱۴-۱۲ ساله اثر معنی داری دارد.
۳- یک دوره برنامه­ی تمرینی پیلاتس بر میزان انعطاف پذیری دختران غیرورزشکار دارای اضافه وزن ۱۴-۱۲ ساله اثر معنی داری دارد.
۴- یک دوره برنامه­ی تمرینی پیلاتس بر میزان سرعت دختران غیرورزشکار دارای اضافه وزن ۱۴-۱۲ ساله اثر معنی داری دارد.

عربستان سعودی که خود را به‌عنوان قدرت هژمون منطقه‌ای می‌شناسد ، همواره این رهبری از سوی ایران به چالش کشیده شده است، لذا بر طبق منطق نئورئالیسم تهاجمی چنین بازیگرانی از انگیزه برتری بر یکدیگر برخوردارند. بدین معنا که این کشور همواره خود را در یک فضای رقابت منطقه‌ای با ایران می‌بیند که رابطه‌ی دو کشور فاقد هرگونه فضای اعتماد ساز است.
عربستان سعودی که به داشتن سیاست محافظه‌کارانه‌ی حفظ وضع موجود شناخته می‌شود با مجموعه تحولاتی که در دهه اخیر در منطقه خاورمیانه رخ داد، درنهایت مجبور به پوست‌اندازی در این حوزه شده است .برای آنکه بتوانیم این شرایط را به‌طور دقیق تفسیر کنیم می‌بایست نگاهی به تحولات بعد از ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ بیندازیم که طی آن منطقه‌ی خاورمیانه با تغییرات گسترده‌ای روبه‌رو شد که عربستان را در مقابل رقیب سنتی و استراتژیک خود بیش‌ازپیش در موضع ضعف قرار می‌داد.

تحولاتی که به نظر می‌رسید با حضور نظامی آمریکا در افغانستان و عراق که در شرق و غرب ایران واقع می‌شدند عملاً قدرت نفوذ ایران را تحت‌الشعاع قرار دهد اما این مسئله نه‌تنها منجر به کاهش نفوذ ایران نشد بلکه درنهایت با کنار رفتن دو تهدید در شرق و غرب این کشور یعنی طالبان در افغانستان و حزب بعث در عراق عملاً حوزه‌ی نفوذ ایران به‌طور چشمگیری افزایش یافت . این امر به‌قدری برای عربستان غیرمنتظره بود که تحولات عراق را هدیه‌ای در سینی طلا برای ایران تفسیر نمود.
این کشور در تحولات لبنان و سوریه بعد از سال ۲۰۰۶ نیز در مسیر کاهش جایگاه در قبال ایران قرار گرفت .از طرف دیگر با توجه به سیستم استبدادی و بسته‌ی نظام سیاسی عربستان که فرید زکریا از آن به‌عنوان عتیقه‌ی قرن ۲۱ یاد می‌کند شروع موج تحولات بیداری اسلامی نیز شرایط داخلی این کشور را به سمت تغییرات بنیادین سوق می‌داد. از طرف دیگر تحولات انقلابی در خاورمیانه باعث سقوط متحدان اصلی این کشور در مصر، تونس و یمن شده بود و بحرین نیز در این مسیر قرار داشت تا به سرنوشت دیگر دیکتاتوری های ساقط‌شده دچار شود که در نهایت همه‌ی این عوامل منجر به کاهش نفوذ عربستان در سطح منطقه‌ای می‌شد.
از آنجاکه نظریه‌پردازان واقع‌گرایی تهاجمی معتقدند دولت‌ها به دنبال آن هستند تا جایگاه هژمونیک خود را در نظام بین‌الملل افزایش دهند و در این مسیر در صورت فراهم شدن شرایط به دنبال تغییر توزیع قدرت می‌باشند ، عربستان نیز با تغییر جهت‌گیری سیاست خارجی از حالت انفعال به سمت رویکردهای کنشی سوق داده‌شده است.مجموع شرایط حاصله ناشی از حوادث عراق و قدرت گیری شیعیان و هم‌چنین تحکیم محور مقاومت با راهبری ایران و حزب‌الله و سوریه و هم‌چنین کاهش نفوذ این کشور در لبنان و تحولاتی که از بیداری اسلامی ناشی می‌شد دولتمردان سعودی را متقاعد کرد که می‌بایست در جهت تغییر توزیع قدرت گام بردارند.
لذا با شروع تحولات بیداری اسلامی در بحرین با اقدامات ضدانقلابی که از محافظه‌کاری آن‌ها ناشی می‌شد اقدام به مداخله‌ی نظامی در این کشور نمودند تا مانع ایجاد تغییرات بنیادین در بحرین شوند. این مداخله نه‌تنها از جهت حفظ دولت هم‌پیمان آل خلیفه برای سعودی‌ها اهمیت داشت بلکه وقوع تحولات بنیادین در این کشور شیعی و هم‌مرز با مناطق شرقی عربستان ، می‌توانست زمینه‌ساز ایجاد شوک در مناطق شرقی این کشور شده و درنهایت با توجه به وجود زمینه‌های تحول و اعتراضات در عربستان درنهایت موج تغییرات ناشی از بیداری اسلامی دامن‌گیر این کشور شود.
لذا بر طبق منطق رئالیسم تهاجمی هدف اصلی هر دولتی آن است که سهم خود را از قدرت جهانی به حداکثر برساند. که این به معنای کسب قدرت به زیان دیگران است. از طرف دیگر این کشور برای آنکه بتواند رقیب سنتی خود را در موضع ضعف قرار دهد در رویکردی تهاجمی که از تغییرات ساختاری در نظام سیاسی خاورمیانه به ضرر عربستان ناشی می‌شد، به عرصه‌ی تحولات سوریه که به‌عنوان کشور هم‌پیمان ایران شناخته می‌شود به‌عنوان بازیگر کلیدی تحت عنوان رهبری جهان سنی ورود کرد تا از این طریق ضمن دور ساختن تحولات از منطقه‌ی خلیج‌فارس بتواند تحولات سوریه را به سمت مدنظر خود سوق دهد تا با ایجاد تغییر سامانمند در نظام سیاسی این کشور آن را از مدار ایران خارج کند.
از طرف دیگر عربستان که با اعتراضات داخلی روبه‌رو بود ،آنچه برای این کشور مهم‌تر به نظر می‌رسید انحراف افکار عمومی داخلی نسبت به تحولات صورت گرفته در خاورمیانه بود تجربه‌ای که مدت‌ها قبل‌تر در قبال مسئله فلسطین از آن استفاده کرد .عربستان دوباره از این فرصت بهره گرفت تا بتواند از طریق تحولات سوریه خود را به‌عنوان حامی مردم مظلوم سوریه تعریف کند و از این طریق افکار مردم عربستان را از سمت مسائل داخلی عربستان به سمت مسائل بیرونی سوق دهد.عربستان تا حدود زیادی توانست به این هدف خود برسد چراکه بعد از اظهارات محمد العریفی و بیانیه ملک عبدالله مردم عربستان در ریاض و دیگر شهرهای این کشور علیه سیاست‌های بشار اسد در تاریخ ۷ آگوست ۲۰۱۱ تظاهرات کردند و از دولت‌مردان عربی خواسته‌شده بود از مخالفان دولت اسد حمایت کنند.
از طرف دیگر اقدام عربستان در سرکوب تحولات داخلی کشورش و لشکرکشی به بحرین و اقدامات مداخله‌جویانه در سوریه و حمایت از گروه‌های تروریستی القاعده در این کشور را می‌توان از اصل دیگر رئالیسم تهاجمی که طی آن دولت‌ها طبق اصل خودیاری و بر اساس منافع ملی خود حرکت می‌کنند و هرگز این منافع را تابع منافع دولت‌های دیگر و یا جامعه‌ی جهانی نمی‌کنند منطبق ساخت، مسئله‌ای که به‌وضوح خود را در جهت‌گیری‌های داخلی و خارجی عربستان در تحولات منطقه‌ای نشان داده است. این کشور برای آن‌که خود و هم‌پیمانانش را از ورطه‌ی تغییرات بنیادین نجات دهد متوسل به واکنش نظامی شده است به‌طوری‌که این مسئله خود را در تحولات بحرین و یمن نشان داد و هم‌چنین با سرکوب مخالفین داخلی عملاً خط بطلانی بر تمام ارزش‌های حقوق بشری کشید . چراکه برای این کشور حفظ حکومت آل سعود بیش از هر عامل دیگری در اولویت است.
هم‌چنین با توجه به آن‌که نظام سیاسی در عربستان فاقد هرگونه مشروعیت سیاسی است و با توجه به فراهم بودن زمینه‌های مالی ناشی از فروش چشمگیر نفت این کشور برای آن‌که بتواند در مقابل هرگونه تهدید در عرصه‌ی تحولات داخلی و حملات احتمالی خارجی ایستادگی کند در وضعیت رقابتی با ایران مبادرت به خرید گسترده‌ی سلاح و تجهیزات نظامی از دول غربی نموده است به‌طوری‌که این کشور در صدر خریداران تجهیزات نظامی در منطقه‌ی خاورمیانه قرار دارد. مسئله‌ای که با ایران هراسی و شیعه هراسی نظام سلطه بیش‌ازپیش بر شدت آن افزوده‌شده است.
رئالیست‌های تهاجمی و در رأس آن‌ها فرید زکریا معتقدند درصورتی‌که کشورها با افزایش ثروت ملی مواجه شوند به‌سرعت سمت ایجاد ارتش منظم و کارآمد پیش می‌روند(میرشایمر ، ۱۳۸۸: ۶۳)..این دیدگاه به‌وضوح در خصوص شرایط عربستان صادق به نظر می‌رسد .از نگاه رئالیست‌های تهاجمی قدرت‌های منطقه‌ای برای آنکه بتوانند در مقابل دیگر قدرت‌های همان منطقه ایستادگی کنند به دنبال حصول به بیشترین توان نظامی می‌باشند.مسئله‌ای که خود را در خصوص تلاش این کشور برای دست‌یابی به فنّاوری هسته‌ای نشان داده است.از نگاه عربستان ایران هسته‌ای که بزرگ‌ترین چالش برای این کشور محسوب می‌شود تنها در صورت برتری نظامی و هسته‌ای ، یارای رقابت و حفظ بقاء دارد لذا به‌سرعت به دنبال رایزنی در خصوص دست‌یابی به این فنّاوری از طریق پاکستان بوده است.( www.tabnak.ir) لذا برای تبیین اقدامات و واکنش عربستان به تحولات انقلابی خاورمیانه و تغییر رویکرد سیاسی این کشور رئالیست‌های تهاجمی بهترین تبیین را در اختیار می‌گذارند. واکنش این کشور به بیداری اسلامی در دو طیف متضاد اما هم‌جهت تفسیر می‌شود بدین معنا که در خصوص تحولات داخلی کشورش و تحولات بحرین اقدام به استفاده از مشت آهنین در خنثی‌سازی انقلاب نمود که این مسئله از سیاست حفظ وضع موجود این کشور ناشی می‌شود اما در خصوص تحولات سوریه مبادرت به مداخلات شبه مستقیم از طریق حمایت مالی و تسلیحاتی و دیپلماتیک از مخالفین دولت سوریه نموده است که این مسئله از سیاست تغییر وضع موجود در زمین حریف (ایران) ناشی می‌شود.
فصل ۳
بیداری اسلامی و تحولات داخلی عربستان سعودی
جنبش‌های مردمی در جهان عرب که با قیام تونس در اواخر سال ۲۰۱۰ آغاز شد و در سال ۲۰۱۱ به تعداد قابل‌توجهی از کشورهای عربی سرایت نمود آغازگر مرحله‌ی نوینی در حیات سیاسی و اجتماعی کشورهای منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا و هم‌چنین دگرگونی‌هایی در نظم منطقه‌ای شده است. (اسدی؛۱۳۹۱ ص ۴۲۱)برخلاف سایر تحولاتی که درگذشته در منطقه‌ی خاورمیانه رخ می‌داد و ناشی از مداخلات خارجی و کودتا و جنگ و یا حداکثر اقدامات برخی از احزاب ناسیونالیست صورت می‌گرفت تحولات شکل‌گرفته بعد از سال ۲۰۱۱ در خاورمیانه مردمی بود به‌طوری‌که از شعارها برمی‌آید و شعارهایی نظیر « الشعب یرید» به‌عنوان شعار محوری تمامی معترضین در کشورهای عربی استفاده می‌شد بیانگر ظهور نیروی نوینی به نام اراده‌ی مردمی در عرصه‌ی سیاست کشورهای عربی بوده است که بالطبع در برابر حکومت‌های اقتدارگرای حاکم در این کشورها قرار می‌گیرند.(Farazmand, 2011: 11)
شکل‌گیری تحولات سال ۲۰۱۱ در منطقه‌ی خاورمیانه علاوه بر تغییر پویش‌های درونی منطقه‌ای، سبب تغییر ژئوپلیتیک منطقه به‌ خصوص بر ضد عربستان سعودی شد؛زیرا علاوه بر خطر ورود تحولات به درون خاک خود با سقوط متحدانی نظیر مبارک در مصر و بن علی در تونس مواجه شد. (Mabon,2012:531)
اگرچه برخلاف سایر کشورهای منطقه ، عربستان با ناآرامی‌های طولانی‌مدت مواجه نشد اما باوجود بیکاری ۳۹ درصدی جوانان این کشور و هم‌چنین وجود نابرابری‌های گسترده‌ی اقتصادی میان جامعه و طبقه حاکم،منجر به افزایش اصطکاک میان جامعه و حاکمان سعودی شده است از طرف دیگر عربستان با چالش دیگری چون فقدان مشارکت سیاسی و مسئله‌ی جانشینی روبه‌رو شده است (Cordesman,2012:26)
باوجود چنین چالش‌های فراوانی در حکومت عربستان امّا مردم عربستان برخلاف سایر کشورهای خاورمیانه نتوانستند تحولات بنیادی در کشور خود رقم بزنند . امّا فراخوان فیس‌بوکی تحت عنوان روز خشم در تاریخ ۱۱ مارس ۲۰۱۱ امیدهای معترضین را برای شکل‌گیری تحولات در عربستان امیدوار ساخت. (Mabon, 2012:532)
حکام عربستان سعودی از زمان شکل‌گیری بیداری اسلامی در خاورمیانه به خاطر سیستم سیاسی استبدادی خود ، از همان ابتدا هرگونه تحرک انقلابی را محکوم کرده است زیرا آغاز هرگونه تغییری در سیستم سیاسی منطقه‌ای می‌توانست به معنای از دست رفتن رهبری این کشور در منطقه باشد.قبل از شروع تحولات، عربستان باور داشت که با حمایت ایالات‌متحده و شکل‌دهی ائتلاف متحد در برابر ایران شیعی ، رهبر بلامنازع منطقه است اما با وقوع بیداری اسلامی متحدین استراتژیک عربستان مانند بحرین ، مصر و یمن موقعیت متزلزلی در منطقه پیدا کردند.(موسوی ، ۱۳۹۱: ۱۲۸)
با توجه به اهمیتی که نظریه‌پردازان رئالیسم تهاجمی برای منافع ملی ورای ارزش‌های جهانی قائل‌اند، لذا از این منظر عربستان سعودی برای سرکوب بیداری اسلامی بسیار قاطعانه عمل کرد.هم در کشور خود و هم در سراسر منطقه رهبران این کشور از راه‌های ضدانقلاب استفاده کردند به‌طوری‌که بسیاری از تحلیل گران روش عربستان در حفظ سیستم فعلی منطقه‌ای را تلاشی در جهت همان راهبرد تفسیر می‌کنند..(موسوی ، ۱۳۹۱: ۱۲۹) لذا در تبیین تأثیرگذاری این جنبش‌ها بر حکومت آل سعود که در کنار ایران به‌عنوان دومین قطب منطقه‌ای در خاورمیانه محسوب می‌شود در دو وجه قابل‌بررسی است:
اول این‌که این جنبش‌ها چه اثراتی بر جامعه‌ی سیاسی و مسائل داخلی این کشور گذاشته است؟
دومین عامل این‌که تحولات منطقه‌ای چه تأثیراتی بر محیط پیرامونی عربستان و در عرصه‌ی سیاست خارجی عربستان در قبال این تحولات و کشورهای منطقه داشته است؟
بامطالعه و بررسی کشور عربستان می‌توان به‌راحتی میان این کشور و کشورهایی که به انقلاب‌های مردمی دچار شدند شباهت‌های بسیاری یافت . از طرف دیگر برای این‌که بتواند در رقابت منطقه‌ای خود با ایران ،اوضاع را به نفع منافع خود پیش ببرد و ایران را در رقابت منطقه‌ای سنتی در موضع ضعف قرار دهد سیاست خارجی با استاندارد دوگانه، در قبال تحولات منطقه‌ای از خود بروز داده است. (اسدی،۱۳۹۱ : ۴۲۲)
به‌طور کل درحالی‌که حفظ وضع موجود در منطقه‌ی خلیج‌فارس برای عربستان سعودی در اولویت است، با مشاهده‌ی جنبش‌های دموکراسی خواهی در منطقه ، سران این کشور آن را به‌عنوان بزرگ‌ترین تهدید برای حکومت خود معنا نمودند. پاسخ عربستان سعودی ، ضرورت توسل به خشونت و هزینه کردن بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار نشان‌گر وحشت‌زده شدن ریاض نسبت به تحولات منطقه‌ای بوده است.لذا ریاض با «دستی هدایت‌کننده» و «مشتی آهنین» سعی در مدیریت این تحولات داشته است.(محمودی، ۱۳۹۰)
در این فصل به دنبال بررسی تأثیرات بیداری اسلامی بر شرایط داخلی عربستان هستیم که این کشور توانست آن را با رویکردی مقابله‌ای دووجهی امنیتی – اقتصادی کنترل کند و مانع از بروز تحولاتی بنیادین در کشورش شود.
۳-۱- وضعیت داخلی عربستان و زمینه‌های شکل‌گیری اعتراضات
حکومت عربستان بنا بر ماهیت آن، حکومتی پادشاهی محسوب می‌شود و ساختار قدرت در آن به‌گونه‌ای است که همه‌چیز به خاندان سعودی ختم می‌گردد. دولت برای حفظ قدرت به ترکیبی از زور و نهادهای اداری مانند گارد ملی و بوروکراسی متکی است . به‌علاوه، عنصر کلیدی در فرمول سیاسی این دولت عبارت است از مشروعیت خاندان حاکم که مبتنی بر میراث فرهنگی و سنت تاریخی است. این مشروعیت مبتنی بر اقتدار، با دسترسی به ثروت نفت تقویت‌شده و درنتیجه دولت توانسته است از این طریق از تقاضاهای اجتماعی برای انجام تغییرات سیاسی ساختاری چشم‌پوشی کند. (کرمی،۱۳۹۰،الف: ۸۱)
ساختار سیاسی و اجتماعی عربستان نتوانسته خود را متناسب با تحولات جدید تطبیق دهد.نظام حکومتی عربستان مطابق با ساختارهای سنتی و ابتدائی حکومت‌داری است و قانون اساسی ،هیئت‌وزیران و مجلس به معنای واقعی وجود ندارد و از طرف دیگر آزادی مطبوعات، آزادی بیان،عدالت سیاسی و انتخابات دموکراتیک و … در جامعه‌ی سیاسی عربستان قابل‌مشاهده نیست.(عباسی، ۱۳۹۰ : ۲۶)
بر این اساس کنترل ، نظارت و پاسخگویی در نظام سیاسی عربستان مفهومی ندارد و تنها عقلانیت و خواست پادشاه است که تعیین‌کننده‌ی چگونگی توزیع منابع و شیوه حکومت در این کشور است. از طرف دیگر پست‌ها و مقامات کشوری صرفاً در اختیار شاهزادگان خاندان آل سعود قرار دارد و به‌ندرت می‌توان افرادی را یافت که خارج از این خاندان توانسته باشند به پست‌های سیاسی و امنیتی دست‌یافته باشند.در این کشور احزاب حق فعالیت ندارند و شهروندان نه‌تنها حق مشارکت در عرصه‌ی سیاسی را ندارند بلکه بسیاری از گروه‌ها و شهروندان نظیر زنان و شیعیان از حقوق اجتماعی خود نیز محروم هستند و همواره مورد تبعیض واقع می‌شوند.لذا اتکا دولت سعودی به درآمد نفت و ایدئولوژی وهابیت به‌منظور کسب مشروعیت و امنیت در جهت تداوم بقای رژیم سیاسی منجر به بی‌نیازی از مشارکت سیاسی شهروندان شده است و این عامل سبب از بین رفتن جایگاه مردم در این نظام سیاسی شده است. (اسدی،۱۳۹۱ : ۴۳۱)
۳-۲- معضلات داخلی عربستان سعودی
۳-۲-۱- سیاسی
در عربستان سعودی مفهوم دولت تمایز خاصی با مفهوم آن در روابط بین‌الملل دارد و دولت در این کشور بازتاب‌دهنده‌ی تنوع محدوده‌ی جغرافیایی است و به همین دلیل است که ملی‌گرایی و سرمایه‌داری تاکنون نتوانسته دگرگونی‌هایی را در این محیط بسته تحقق بخشد.عربستان در اختیار ۵ هزار شاهزاده است که مشاغل کلیدی و هدایتگر را در دست دارند و از این عده حدود ۹۰ نفر حاکمیت را در دست دارند.زمامداران سعودی را که مشروعیت خود را از یک ‌طرف در اتحاد و ائتلاف با علمای وهابی در حوزه‌های داخلی و از طرف دیگر در همراهی با واشنگتن در حوزه‌های خارجی می‌دیدند در تردید میان ایجاد برخی تغییرات و اصلاحات سیاسی و اجتماعی و یا تداوم نظم قبلی قرارداد لذا مجموع این فشارها رژیم عربستان را به انجام برخی تغییرات ملزم کرد.(عباسی،۱۳۹۰: ۴۷)
عدم وجود فضای دمکراتیک در این کشور یک چالش جدی محسوب می‌شود به‌طوری‌که در رتبه‌بندی که توسط اکونومیست در سال ۲۰۱۱ در خصوص کشورهای دارای شاخص‌های دموکراسی انجام داد عربستان در رتبه‌ی ۱۶۱ این لیست قرار گرفت که دارای حقایق بسیاری در خصوص وضعیت آشفته‌ی دموکراسی در این کشور است.مجلس، انتخابات و احزاب درروش حکومت سعودی جایی ندارند و قوای سه‌گانه در کشور مستقیماً زیر نظر نهاد “پادشاهی” قرار دارند. این شکل حکومت دیوار بزرگی را برای ارتباط این کشور با سایر کشورها ایجاد کرده است. کشورهای غربی تا جایی که امکان دارد برای منافع خود به ارتباط تجاری با عربستان می‌پردازند و درباره شکل حکومت و دمکراسی در عربستان سکوت می‌کنند . .(ماهنامه اقتصاد ایران،۱۳۹۱: ۲۳)
این در حالی است که فساد و فقدان سازوکارهای مناسب برای توزیع درآمد و ایجاد رفاه عمومی نیز بسیاری از قشرهای کم‌درآمد را در جامعه‌ی عربستان آزار می‌دهد.درمجموع به‌رغم آمارهای خیره‌کننده‌ی دولتی، مسائل و معضلات اقتصادی که از سوی اکثریت شهروندان عربستانی احساس می‌شود قابل‌توجه است.لذا با توجه به بالفعل بودن بسیاری از چالش‌های متفاوت اجتماعی، سیاسی و اقتصادی می‌توان شاهد مهیا بودن بستر ایجاد جنبش‌های مردمی جهان عرب بر شهروندان عربستانی باشیم که با توجه به ایده‌هایی که از جانب تحولات اخیر در کشورهای عربی هم چون رفع تبعیض و محدودیت‌ها، حذف فساد و ایجاد رفاه اجتماعی و اقتصادی برای همه و آزادی‌های اجتماعی مطالبات جدیدی از سوی زنان و شیعیان و جوانان عربستانی مطرح شد. (اسدی،۱۳۹۱ : ۴۳۴)
۳-۲-۲- جانشینی و جنگ قدرت میان شاهزادگان
اگرچه نقش پررنگ خاندان آل سعود در بسیاری از تحولات منطقه‌ای در وهله‌ی اول نشان‌دهنده‌ی تعیین‌کنندگی این کشور در منطقه است اما شواهد نشانگر آسیب‌پذیری بیش‌ازپیش عربستان سعودی است.ترور نافرجام محمد بن نایف، که پس از پدرش نایف بن عبدالعزیز دومین مقام ارشد وزارت کشور عربستان است تضاد درونی خاندان سلطنتی عربستان را که رفته‌رفته به مرحله‌ی غیرقابل‌کنترلی رسیده را مشخص می‌کند و نکته‌ی مهمی که بسیاری از کارشناسان به آن اذعان دارند تهدیدی است از درون خاندان سلطنتی آل سعود را با چالشی اساسی روبه‌رو می‌کند. (خواندنی،۱۳۸۸: ۲۶)
همزمان با قیام مردم خاورمیانه و شمال آفریقا، در عربستان سعودى علاوه بر اعتراض‌های مردمى علیه خاندان آل سعود، بحران جانشینى در این خاندان به اوج خود رسیده است. با مرگ شاهزاده نایف بن عبدالعزیز ولیعهدى با دوره‌ای ۸ ماهه خاندان حاکم در عربستان آشکارا بحران‌های سیستمى و هنجارى را به چشم دید. به لحاظ سیستمیک وضعیت قدرت در این کشور، که سران آن با بحران کهن‌سالی و بیمارى و درعین‌حال جنگ شاهزاده‌ها مواجه‌اند، پیچیده‌تر از هر زمان دیگرى شده است .(عمادی ،۱۳۹۱: ۳۴)
خاندان آل سعود از سال ۱۹۳۲ بر عربستان حکومت می‌کنند. اولین پادشاه عربستان «ملک عبدالعزیز » بود که منشور« عبدالعزیز » را تنظیم کرد. در این منشور آمده تا زمانى که پسران من زنده‌اند، قدرت به نوه‌هایم نخواهد رسید. به‌عبارت‌دیگر در عربستان برخلاف دیگر کشورهاى پادشاهى قدرت از پدر به پسر نخواهد رسید بلکه برادر جایگزین برادر در قدرت خواهد شد.
منشور عبدالعزیز دو مشکل اساسى براى انتخاب ولیعهد و پادشاه ایجاد کرد:

1. 1. ملک عبدالعزیز داراى همسران زیادى بوده است. ابن سعود به روایتى با ۲۲ زن ازدواج‌کرده است که حاصل این ازدواج‌ها ۴۴ فرزند ذکور بوده که در زمان مرگ ابن سعود ۳۵ تن از آن‌ها زنده بوده‌اند. همین مساله خود یکى از موضوع‌های اختلاف‌برانگیز در خاندان آل سعود بوده است. به‌نحوی‌که پس از مرگ ملک فهد،پادشاه قبلى عربستان، عبدالله بن عبدالعزیز، که برادر ناتنى ملک فهد بود، به‌عنوان پادشاه برگزیده شد و سلطان بن عبدالعزیز، برادر تنى ملک فهد، ولیعهد عربستان شد. همین مساله موجب اختلاف بر سر قدرت در عربستان شده است.

1. 1. اختلاف سنى اندک میان پادشاه و شاهزادگان، ازآنجایی‌که قدرت از پادشاه به برادرش منتقل می‌شود لذا میان پادشاه این کشور و دیگر شاهزادگان اختلاف سنى چندانى وجود ندارد. شاهزادگان عربستان سعودی همگى به لحاظ سنى در شرایطى هستند که انتخاب هر یک از آن‌ها به سمت ولیعهدى، بحران قدرت در عربستان را به‌عنوان یک معضل در سال‌های آینده تداوم می‌بخشد

نکته مهم و نگران‌کننده براى سردمداران رژیم آل سعود این است که در حال حاضر بحران قدرت و جانشینى در عربستان با قیام‌های مردم خاورمیانه و شمال آفریقا همزمان شده است. بسیارى از کارشناسان بر این باورند که همزمانى این دو مساله با توجه به نارضایتی‌ها و اعتراض‌های اخیر مردم عربستان علیه حکومت آ ل سعود می‌تواند براى این کشور معضل جدى ایجاد کند. (رضی ، ۱۳۹۰: ۳۹)
۳-۲-۳- اقتصادی
در عرصه‌ی اقتصادی نیز عربستان به‌رغم دارا بودن درآمدهای نفتی و تلاش برای متنوع سازی اقتصادی با چالش اقتصاد تک‌محصولی مبتنی بر نفت و صنعت پتروشیمی هم‌چنین تهدید ناشی از جایگزینی انرژی‌های نو به‌جای سوخت‌های فسیلی روبه‌روست.عدم توزیع عادلانه و مناسب درآمدها و ثروت‌های اقتصادی و مواجه بودن شهروندان با مشکلات اقتصادی نیز برای دولت چالش‌هایی را ایجاد می‌کند.نرخ بیکاری بالا که رقمی تا ۳۰ درصد عنوان می‌شود و قرار گرفتن بیش از ۲۰ درصد شهروندان زیرخط فقر در این خصوص قابل‌توجه است. (اسدی؛۱۳۹۱ : ۴۳۳)
لذا به خاطر آن‌که ۶۰ درصد جمعیت عربستان زیر ۱۸ سال سن دارند و ۲۸ درصد آن‌ها بیکار می‌باشند همین امر موجب شد ملک عبدالله که برای عمل جراحی کمرش در اوایل سال ۲۰۱۱ به آمریکا رفته بود به‌محض ورود به خاک عربستان دستور داد تا ۳۶ میلیارد دلار کمک رفاهی به مردم اعطا شود که به هر شهروند سعودی دو هزار دلار رسید و حقوق کارکنان دولت هم ۱۵ درصد افزایش یافت(عباسی؛۱۳۹۰: ۴۹)
در بعد داخلی ، عربستان از مشکلات و نابسامانی‌های متعدد اقتصادی رنج می‌برد:

• • وابستگی شدید اقتصادی به صادرات نفت ؛

• • بالا بودن نرخ بیکاری ؛

• • افزایش جمعیت (که به دلیل پاسخگو نبودن امکانات کشور،در آینده به مسئله‌ای اساسی بدل می‌شود)

• • فساد مالی عربستان؛

• • فقر اقتصادی به‌ویژه در مناطق شرقی

• • انحصار دولتی بر بخش عظیمی از فعالیت‌های اقتصادی .( هرمزی،۱۳۸۷: ۳۸۹)

از طرف دیگر حضور بالای اتباع خارجی در ۷۵ درصد مشاغل به دلیل فقدان آموزش‌ها و مهارت‌های لازم در بین سعودی‌ها و هم‌چنین روحیه‌ی کاری و انتظار دستمزد بالا یکی از دلایل نرخ بیکاری بالا در این کشور محسوب می‌شود. .( Fretag, 2012 :25)
۳-۲-۴-اجتماعی

۳-۱۰-۷ همبستگی
تحلیل همبستگی ابزاری آماری است که بوسیله آن می‌توان درجه‌ای را که یک متغیر به متغیر دیگر، از نظر خطی مرتبط است را اندازه‌گیری کرد. بعبارت سادهتر همبستگی معیاری است که برای تعیین میزان ارتباط دو متغیر استفاده می‌شود و معمولا همراه با تحلیل رگرسیون بکار می رود. در همبستگی دو معیار بحث می‌شود:

الف) ضریب همبستگی ب) ضریب تعیین
الف) ضریب همبستگی ( )
ضریب همبستگی نوع رابطه مستقیم یا معکوس و همچنین شدت رابطه بین دو یا چند متغیر را نشان می‌دهد.
ب) ضریب تعیین ()
ضریب تعیین یکی از مهمترین معیارهایی است که با آن میتوان رابطه بین دو متغیر  و  را توضیح داد
اگر  مشاهدات و  میانگین مشاهدات باشد، آنگاه میزان انحراف مشاهدات حول میانگین خود، برابر  خواهد بود. مجموع انحرافات بین مشاهدات (  ) و برآورد آن را به وسیله خط رگرسیون (  ) را با  نشان می دهیم. برای محاسبه ضریب تعیین از رابطه زیر نیز می‌توان استفاده کرد:

۳-۱۰-۸ تحلیل واریانس:
تحلیل واریانس که برای اولین بار توسط سر رونالد فیشر ابداع شد، روشی است که از آن برای مقایسه میانگین دو یا چند گروه استفاده می شود. هنگامی که تحلیل واریانس برای مقایسه دو گروه استفاده می شود با آزمون تی معادل است. در تحلیل واریانس برای مقایسه میانگین گروه ها از واریانس استفاده می شود، به همین دلیل به این فنون تحلیل واریانس گفته می شود. بدین صورت که ابتدا میانگین و واریانس نمونه های هر کدام از گروه ها مشخص می شود، سپس مشخص می شود که این واریانس بین گروه ها ناشی از متغیر یا متغیرهای مستقل است، یا ناشی از شانس و خطا است.
آزمون F :
آزمون اف (( F یا آزمون آنالیز واریانس تعمیم یافته آزمون t است و برای ارزیابی یکسان بودن یا یکسان نبودن دو جامعه و یا چند جامعه به کار برده می‌شود. در این آزمون واریانس کل جامعه به عوامل اولیه آن تجزیه می‌شود. از این آزمون برای مقایسه همقوارگی چند جامعه را تواما با هم استفاده می‌شود.
درجه آزادی
درجه آزادی عبارت است از حجم نمونه (n) منهای تعداد پارامترهایی که از داده ها برآورد میشود.(پارامترهای مجهول(.
صاحبنظران علم آمار به یکی از دو گونهء زیر درجه آزادی را توضیح می دهند:
۱-تعداد درجه های آزادی همواره برابر است با تعداد مشاهدات منهای تعداد رابطه های ضروری که بین این مشاهدات وجود دارد
۲-تعداد درجهء آزادی همواره برابر است با تعداد مشاهدات اصلی منهای تعداد پارامترهائی که با بهره گرفتن از مشاهده های مزبور برآورده شده اند.
و همیشه این طور نیست که درجه ازادی برابر تعداد مشاهدات یکی کمتر شود و بسته به محدودیت های که عمال میشه به تعداد محدودیت ها کم میشود.
فصل چهارم
تجزیه و تحلیل یافته ها
۴-۱ مقدمه
در این فصل تلاش می شود اطلاعات جمع آوری شده معرفی و مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد. با توجه به اینکه داده ها مربوط به ۶ سال می باشند، و با توجه به ۵۹ شرکت داده ها را در نرم افزار Eviews7 و همچنین SPSS به صورت داده های پنل آماده سازی می کنیم و از این رهگذر به آزمون فرضیات خواهیم پرداخت. برای معنادار شدن تاثیرات، لازم است که ضریب همبستگی بسیار بالایی مشاهده شود تا بتوان با اطمینان ۹۵ درصد نتیجه گرفت که دو متغیر بر یکدیگر تاثیرگذارند.
انواع داده هایی که عموماً برای تحلیل های تجربی به کار برده می شوند، در سه گروه مورد بحث و بررسی قرار می گیرند:
داده های سری زمانی
داده های مقطعی
داده های تلفیقی سری زمانی و مقطعی
داده های تابلویی ترکیبی از داده های مقطعی و سری زمانی می باشد، یعنی اطلاعات مربوط به داده های مقطعی در طول زمان مشاهده می شود. بدین صورت که چنین داده هایی دارای دو بعد می باشند که یک بعد آن مربوط به واحدهای مختلف در هر مقطع زمانی خاص است و بعد دیگر آن مربوط به زمان می باشد. در مجموع، داده های پانلی دارای مزایای فراوانی نسبت به داده های مقطعی یا سری زمانی هستند که برخی از مهمترین آنها عبارتند از:
داده های مقطعی و سری زمانی صرف، ناهمسانی های فردی را لحاظ نمی کنند، لذا ممکن است که تخمین تورش داری به دست دهند، در حالی که در روش پانل می توان با لحاظ کردن متغیرهای مخصوص انفرادی این ناهمسانی ها را لحاظ کرد.
داده های تابلویی دارای اطلاعات بیشتر، تغییرپذیری بیشتر، همخطی کمتر، درجه آزادی بالاتر و کارایی بالاتر نسبت به سری زمانی و داده های مقطعی می باشند. به خصوص اینکه یکی از روش های کاهش همخطی، ترکیب داده های مقطعی و زمانی به صورت داده های تابلویی می باشد.
با مجموعه داده های تابلویی، می توان اثراتی را شناسائی و اندازه گیری کرد که در داده های مقطعی محض یا سری زمانی خالص قابل شناسائی نیست. گاهی استدلال می شود داده های مقطعی، رفتارهای بلندمدت را نشان می دهند، در حالی که در داده های سری زمانی براثرات کوتاه مدت تأکید می شود. با ترکیب این دو خصوصیت در داده های تابلویی، که خصوصیت متمایز پانل دیتاست، ساختار عمومی تر و پویاتری را می توان تصریح و برآورد کرد.
۴-۲ نتایج آزمون مانایی
سری های زمانی، یکی از مهمترین داده های آماری مورد استفاده در تجزیه و تحلیل تجربی هستند. در تحقیقات همواره چنین فرض شده که سری زمانی ماناست و اگر این حالت وجود نداشته باشد، آزمون های آماری که اساس آن ها بر پایه t، F، خی دو و … بنا شده
است، مورد تردید قرار می گیرد. از طرفی اگر متغیرهای سری زمانی مانا نباشد، ممکن است مشکلی به نام رگرسیون کاذب بروز کند.
مانایی دو حالت دارد: ضعیف و قوی. ما معمولا حالت ضعیف را بررسی می کنیم. اگر تمامی گشتاورها در طول زمان ثابت باشد، سری، مانای قوی است؛ ولی اگر گشتاورهای مرتبه اول و دوم ثابت باشد سری مانای ضعیف است.
یک متغیر سری زمانی وقتی ماناست که میانگین، واریانس و ضریب خود همبستگی آن در طول زمان ثابت باقی بماند.
H0 : داده ها دارای ریشه واحد هستند.
H1 : داده ها دارای ریشه واحد نیستند (مانا بودن داده ها).
با توجه به این موضوع که داده های مورد نظر در این پژوهش در جدول زیر با بهره گرفتن از آماره نرمال بررسی شده است، می توان بیان داشت که داده ها مانا هستند.
لذا پیش از آزمون فرضیات، تحقیق، لازم است مانایی تمام متغیّرهای مورد استفاده در تخمین ها، مورد آزمون قرار گیرد. زیرا مانایی متغیّرها چه در مورد داده های سری زمانی و چه داده های تابلویی باعث بروز مشکل رگرسیون کاذب می شود.
در آزمون مانایی روند بررسی مانایی همگی به غیر از روش هادری به یک صورت است و با رد H0 عدم مانایی رد می شود و بیانگر مانایی متغیّر است. بنابراین با رد فرضیه H0 نامانایی یا ریشه واحد رد می شود و مانایی پذیرفته می شود. که یا در سطح و یا با یک تفاضل و یا با دو تفاضل مانا می شود که برای تشخیص این قسمت به احتمال بدست آمده آن توجه می شود که بایستی از ۵ درصد کوچکتر باشد. با توجه به نتایج حاصل از آزمون ها مشخص گردید که تمام متغیّرها مانا هستند. نتایج در جدول زیر ارائه شده اند. نتایج جدول زیر و بررسی مقادیر آماره های محاسبه شده و احتمال پذیرش آنها نشان می دهد که تمامی متغیّرها در سطح مانا شدند.
جدول ۴-۱ آزمون مانایی